SMR to technologia produkcji energii elektrycznej, z którą wiele państw i firm dziś wiąże niemałe nadzieje. Prezentujemy najważniejsze informacje o modułowych reaktorach jądrowych.
Orlen Synthos Green Energy zaprezentował pierwsze siedem lokalizacji, w których chce postawić reaktory SMR. KGHM złożył natomiast wniosek o wydanie decyzji zasadniczej dla projektu budowy małej modułowej elektrowni jądrowej w Polsce.
To nie jedyne polskie firmy zainteresowane nową technologią. Przyglądamy się temu, na czym ona ma polegać i gdzie jest rozwijana.
Z tego tekstu dowiesz się:
- Co oznacza skrót SMR?
- Czym różni się od tak zwanego „dużego atomu”?
- Jakie są zalety reaktorów SMR?
- Kto pracuje nad rozwojem tej technologii?
- Kto w Polsce chce budować SMR?
Co oznacza skrót SMR?
SMR to small modular reactor, czyli mały reaktor modułowy. Spotyka się także skrót MMR, rozwijany jako micro modular reactor w odniesieniu do jednostek o najmniejszej mocy.
Czym się różni SMR od „dużego atomu”?
Zasada działania reaktora jest taka sama w obu przypadkach. Pierwszym wyróżnikiem SMR-ów jest ich zainstalowana moc elektryczna. Przyjmuje się, że jest to do 300 megawatów.
Czytaj także: Siedem lokalizacji w całej Polsce. Orlen pokazał, gdzie będą pierwsze SMRy
Druga, jeszcze bardziej istotna różnica, to modułowy charakter. Założeniem SMR jest seryjna produkcja reaktorów i dostarczanie w całości na miejsce budowy elektrowni.
Duże bloki energetyczne elektrowni jądrowych mają zwykle około 1000 MW. A całość budowy odbywa się na miejscu, dokąd dostarczane są poszczególne komponenty.
Jakie są zalety technologii SMR?
Modułowa budowa pozwala na zwiększenie elastyczności w planowaniu elektrowni. Inwestor może uwzględnić możliwość dostawienia w przyszłości kolejnych reaktorów w tym samym miejscu.
Takie rozwiązanie pomaga też obniżyć całkowite koszty finansowania inwestycji. Elastyczność umożliwia też dopasowanie jej do lokalnych warunków i potrzeb.
SMR-y można będzie budować w miejscach wykorzystywanych już wcześniej jako lokalizacje przemysłu czy elektrowni konwencjonalnych. W Polsce to na przykład tereny wycofywanych z użytku, starych elektrowni węglowych.
Seryjność produkcji pozwala zakładać, że z czasem będzie ona coraz mniej kosztowna.
Projektanci przewidują, że SMR-y mogą być stosowane nie tylko w energetyce. Inne przewidywane zastosowania to: produkcja ciepła, odsalanie wody, procesy chemiczne (w tym produkcja wodoru), likwidacja odpadów promieniotwórczych.
Za zaletę technologii typu SMR uważa się też wykorzystanie pasywnych systemów bezpieczeństwa. Pozwalają one zminimalizować potrzebę interwencji obsługi w przypadku awarii.
Kto pracuje nad technologią SMR?
Międzynarodowa Agencja Energii szacuje, że na całym świecie jest ponad 70 projektów SMR. Za pierwsze działające reaktory tego typu uważa się te pracujące w rosyjskiej pływającej elektrowni jądrowej Akademik Łomonosow.
Prace nad modułowymi reaktorami trwają także w Argentynie, Francji Chinach, Kanadzie, Korei Południowej, Republice Południowej Afryki i w Stanach Zjednoczonych.
W styczniu 2023 roku amerykańska firma NuScale Power uzyskała certyfikat Komisji Dozoru Jądrowego (NRC) dla swojego projektu reaktora SMR o mocy jednostkowej 50 megawatów. To pierwszy projekt tego rodzaju reaktora, który uzyskał certyfikację w USA.
Kto w Polsce chce budować SMR?
Zainteresowanie budową modułowych reaktorów ogłosiło już kilka polskich podmiotów. Podpisały one umowy lub przynajmniej listy intencyjne z firmami z USA, Kanady i Francji.
We wrześniu 2021 roku plany budowy „pierwszych w Polsce” SMR-ów ogłosił miedziowy koncern KGHM Polska Miedź. Spółka nawiązała wówczas współpracę z amerykańskim NuScale Power.
Interesuje cię energetyka i ochrona klimatu? Zapisz się na 300Klimat, nasz cotygodniowy newsletter
KGHM chce mieć od 4 do 12 modułowych reaktorów. Pierwszy z nich miałby rozpocząć pracę w 2029 roku.
Współpracę z KGHM w tym zakresie nawiązał Tauron Polska Energia. Przedstawiciele tej drugiej spółki sugerowali, że SMR-y mogą stanąć na terenach po jej starszych elektrowniach węglowych.
Modułowymi reaktorami zainteresowany jest jest PKN Orlen. Koncern razem z chemiczną grupą Synthos utworzył w tym celu spółkę joint venture Orlen Synthos Green Energy. Jej celem jest przygotowanie i komercjalizacja w Polsce reaktorów SMR, nad ktorymi pracuje GE Hitachi Nuclear Energy.
Orlen zakłada, że pierwsze reaktory tego typu mogą pojawić się w Polsce w 2029 r. Spółka ogłosiła, że pierwsze jednostki tego typu powstaną we Włocławku, Ostrołęce, Tarnobrzeskiej Specjalnej Strefie Ekonomicznej, Dąbrowie Górniczej, Stawach Monowskich. Krakowie oraz w okolicach Warszawy.
Umowę z francuskim EDF podpisał natomiast Respect Energy. Ma ona doprowadzić do budowy pierwszego europejskiego reaktora SMR w Polsce.
Plany instalacji takich reaktorów mają także spółki DB Energy i Last Energy oraz Unimot i Getka.