Choć w ostatnich latach wydatki na ochronę środowiska w Polsce rosną w liczbach bezwzględnych, to w relacji do PKB na ten cel wydajemy coraz mniej – wynika z danych Głównego Urzędu Statystycznego.
Główny Urząd Statystyczny przyjrzał się wydatkom na ochronę środowiska w Polsce.
Wydatki na ochronę środowiska są sumą nakładów inwestycyjnych i kosztów ponoszonych na działania związane z ochroną środowiska, redukcją zanieczyszczeń lub naprawą szkód środowiskowych.
Najważniejszymi źródłami finansowania ochrony środowiska w Polsce są: budżet centralny, budżety samorządów terytorialnych, środki własne podmiotów gospodarczych i gospodarstw domowych, fundusze, banki oraz zagraniczne środki finansowe.
W 2019 roku wysokość wydatków na ochronę środowiska w Polsce wyniosła niewiele ponad 65 mld zł. Tym samym była na podobnym poziomie podobnym, jak w 2018 roku. Ogółem wydatki na ochronę środowiska w 2019 roku w przeliczeniu na jednego mieszkańca wyniosły 1704 zł. W 2018 roku były niewiele wyższe i wynosiły 1726 zł.
Czy to dużo czy mało? Czy wydatki te rosną, czy może maleją? Odpowiedź na te pytania zależy od tego, jak spojrzymy na dane.
Lepiej od unijnej średniej?
Kwota 65 mld zł w relacji do Produktu Krajowego Brutto wynosiła 2,9 proc. To więcej od średniej dla krajów Unii Europejskiej wynoszącej ok. 2 proc.
“Wydatki krajowe na ochronę środowiska łącznie dla wszystkich krajów Unii Europejskiej (UE-28) charakteryzują się tendencją wzrostową. Wzrosły one od kwoty 202 mld euro w 2006-tym roku do 269 mld euro w roku 2019-tym. Ich udział w PKB w tym okresie wynosił ok. 2 proc” – pisze GUS.
Jednak podczas gdy średnio w Unii Europejskiej udział wydatków na środowisko w PKB utrzymuje się na stałym poziomie, w Polsce w ostatnich latach spadł.
W Polsce w relacji do PKB nakłady się kurczą
Według danych GUS w roku 2000, na ten cel Polska wydała około 48 mld. Stanowiło to 4,4 proc. PKB. Pięć lat później około 39 mld na środowisko stanowiło już 3,1 proc. PKB. W 2015 roku udział tych wydatków w relacji do PKB był najniższy. 45 mld złotych wydane wówczas na środowisko stanowiło 2,4 proc. PKB.
Z danych GUS wynika także, że w strukturze wydatków na ochronę środowiska dominują wydatki ponoszone przez gospodarstwa domowe. W 2019 roku ich udział wyniósł ok. 76 proc.
Pozostałe wydatki stanowiły nakłady na inwestycje służące ochronie środowiska – 19 proc. Natomiast koszty bieżące ochrony środowiska wyniosły około 5 proc.
W całej UE inwestycje w ochronę środowiska spadają
Mimo, że – jak zauważył GUS – wydatki na środowisko w całej Unii Europejskiej w liczbach bezwzględnych rosną, to nie dotyczy to wszystkich wskaźników.
Poniższa ilustracja pokazuje kluczowe dane dotyczące wydatków na ochronę środowiska. Dane z 2006 roku to wskaźnik wyjściowy dla całego wykresu, który pokazuje, o ile procentowo wzrosły lub zmalały wydatki z danej kategorii w późniejszym okresie.
Według szacunków Eurostatu w latach 2006-2019 wydatki UE-27 na ochronę środowiska, gdy wziąć pod uwagę wydatki krajowe, rzeczywiście wzrosły o 34 proc. zgodnie z ogólną tendencją wzrostu produktu krajowego brutto (PKB).
Jak jednak również zauważa Eurostat, biorąc pod uwagę inwestycję w obszarze ochrony środowiska (np. oczyszczalnie ścieków, pojazdy do transportu odpadów, zakup ziemi w celu utworzenia rezerwatu przyrody lub mniej zanieczyszczający sprzęt produkcyjny) wygląda to inaczej. W całej UE spadły one o 13 proc. Trend ten jest odmienny od tendencji obserwowanych w inwestycjach w całej gospodarce.
Na przykład w 2009 roku kryzys finansowy uderzył w inwestycje w całej gospodarce mocniej niż w same inwestycje z zakresu ochrony środowiska. Jednak kolejne lata pokazały, że inwestycje na środowisko były coraz mniejsze, podczas gdy cała gospodarka odnotowywała wzrost inwestycji.
Zwłaszcza w 2016 roku daje się zauważyć znaczący spadek inwestycji w obszarze ochrony środowiska w niemal wszystkich państwach członkowskich. Te inwestycje od 2016 roku są coraz większe. Jednak nadal nie dorównują intensywnością inwestycjom w całej gospodarce.
Globalne emisje gazów cieplarnianych znowu rosną. Ludzkość już „nadrabia straty” z czasów pandemii