Wraz z wejściem w życie systemu kaucyjnego Polska wchodzi w fazę, w której tempo adopcji i realna skala udziału konsumentów będą kluczowe dla powodzenia całego projektu. Najnowszy raport „Indeks Gotowości Kaucja.pl 2025” wskazuje na trzy siły, które w 2026 roku najmocniej przesądzą o tym, czy oddawanie pustych opakowań po napojach stanie się powszechnym nawykiem.
Wygoda będzie warunkiem uczestnictwa
Raport pokazuje, że 27 proc. Polaków to tzw. „warunkowi” użytkownicy – osoby, które chcą oddawać opakowania, ale tylko wtedy, gdy proces będzie szybki, prosty i dostępny „po drodze”. Bardziej niż wysokość kaucji zniechęcają ich kolejki, brak punktów zwrotu czy skomplikowane zasady. Dlatego ogromnie ważna stanie się infrastruktura, która pozwoli wykonać zwrot w kilka minut, bez szukania paragonu i bez dodatkowego wysiłku.
– Patrząc na dane i doświadczenia pierwszych miesięcy, widzimy bardzo wyraźnie, że sukces systemu będzie zależał od trzech elementów. Po pierwsze od wygody – tego, czy zwrot opakowania jest po prostu łatwy. Po drugie od młodych pokoleń, które mogą stać się naturalnymi ambasadorami zmiany. I po trzecie od tego, czy uda nam się zbudować nowy nawyk, tak samo oczywisty jak segregacja śmieci – mówi Piotr Okurowski, prezes Kaucja.pl.
Eksperci przewidują, że to właśnie wygoda stanie się „walutą” systemu kaucyjnego. Każda dodatkowa minuta i każdy dodatkowy metr od sklepu mają znaczenie, bo to one zadecydują, czy deklarowane 84 proc. gotowości faktycznie przełoży się na realne działanie.
Polecamy artykuł: Jak sztuczna inteligencja wspiera podejmowanie decyzji zarządczych: od analizy danych po predykcję trendów
Młode pokolenie motorem zmiany
Choć osoby w wieku 18-24 lat mają najmniejszą wiedzę o zasadach systemu kaucyjnego, to jednocześnie właśnie one mogą w 2026 roku nadać ton jego rozwojowi. Młodzi są bardziej elastyczni w zmianie nawyków, technologiczni, wyczuleni na kwestie środowiskowe i przyzwyczajeni do modeli „grab&go”, w których jednorazowe opakowania są codziennością.
Zetki deklarują, że widzą potrzebę systemu kaucyjnego, ale jednocześnie częściej mylą operacyjne zasady. Dlatego to oni najbardziej potrzebują intuicyjnych rozwiązań: szybkich punktów zwrotu, widocznych instrukcji i procesów, które „działają same”. Jeśli uznają system za naturalny element zakupów, to staną się jego najwierniejszymi użytkownikami.
Rynek powalczy o nowy nawyk
Ostatecznie powodzenie systemu kaucyjnego nie będzie zależało od tego, czy Polacy „chcą” oddawać opakowania. Sukces nadejdzie wtedy, gdy zaczną robić to bezrefleksyjnie, automatycznie – jak dotąd odkładanie plastikowej butelki do pojemnika na tworzywa sztuczne.
Wyniki raportu pokazują, że droga do wykształcenia tego nawyku wiedzie przez cztery elementy. Chodzi o rytuał codziennych zakupów, jasne zasady, brak poczucia obowiązku i natychmiastową nagrodę w postaci szybkiego zwrotu pieniędzy. Dopóki konsument musi się przy tej czynności „zatrzymać i zastanowić”, uczestnictwo będzie spadać. Jeśli jednak infrastruktura i komunikacja zostaną połączone, rok 2026 może być momentem, w którym zwrot opakowań stanie się w Polsce nowym standardem.
Raport powstał na podstawie badania opinii przeprowadzonego metodą CAWI na próbie 1097 osób dorosłych. Wyniki przedstawiają stan wiedzy, emocji i deklaracji Polaków z października 2025 roku – czyli jeszcze przed pełnym startem systemu kaucyjnego. Dzięki temu stanowią punkt odniesienia do dalszych analiz w kolejnych latach.