Nawet jeśli ocieplenie klimatu zostanie ograniczone do poziomów określonych w celach Porozumienia Paryskiego, spadek polskiego PKB sięgnie 3 proc. do 2050 roku. Już w ciągu ostatnich 40 lat nasz kraj poniósł kilkanaście miliardów euro strat spowodowanych zmianami klimatycznymi.
To wnioski z raportu „Klimat rosnących strat. Rola ubezpieczeń w ochronie klimatu i w transformacji energetycznej”. Opublikowała go Polska Izba Ubezpieczeń we współpracy z EY.
Straty i spadek PKB
Autorzy bazują na opracowaniu Swiss RE Institute, który przygotował modele pozwalające na zbadanie wpływu zmian klimatycznych na gospodarki 48 krajów. To państwa, które stanowią łącznie 90 proc. światowej gospodarki. Polska znalazła się na trzydziestym miejscu w tym zestawieniu.
Czytaj też: Lipiec z piekła rodem: to może być najgorętszy miesiąc w historii pomiarów. A będzie cieplej
– Zmiany klimatu wpłyną na relatywny spadek polskiego PKB o 3 proc. (przy scenariuszu z Porozumienia Paryskiego) lub nawet ponad 10 proc., jeśli wzrost temperatur będzie zgodny z pesymistycznymi prognozami – wskazano w opracowaniu PIU i EY.
W raporcie podano też, że w ciągu ostatnich 40 lat Polska poniosła 16 miliardów euro strat w wyniku zmian klimatycznych. Cała Unia Europejska straciła w tym okresie 487 miliardów euro z tego tytułu.
Ekstremalne zjawiska pogodowe
Głównym powodem strat dla gospodarki, wynikających ze zmian klimatu, są ekstremalne zjawiska pogodowe. Autorzy raportu przypominają, że w latach 2019-2021 katastrofy naturalne na świecie spowodowały zniszczenia o łącznej wartości ponad 600 miliardów dolarów.
– W latach 1981-1990 odnotowywano średnio 79 katastrof naturalnych rocznie, natomiast w ostatniej dekadzie było ich aż 186. Znacząco wzrosły również straty finansowe związane ze skutkami zdarzeń ekstremalnych. Roczna średnia w latach 1981-1990 to niemal 41 mld USD strat. W ostatniej dekadzie (2012-2021) to niemal 5 razy więcej – ponad 193 mld dol. – czytamy w raporcie.
Najwięcej strat przyniosły: huragan Ida w USA (65 mld dolarów) oraz powódź Bernd w Europie (54 mld dolarów). Do przynoszących ogromne straty zjawisk należą także susze, fale upałów i pożary.
Zwiększone ryzyko suszy
– Najbardziej prawdopodobnym scenariuszem jest wzrost globalnej temperatury do 2050 r. o 2 stopnie Celsjusza. Jeżeli ten scenariusz się zrealizuje, ekstremalne susze będą pojawiać się 2,4 razy częściej niż w okresie przed erą przemysłową – czytamy także w opracowaniu.
300Klimat od września w nowej odsłonie. Zapisz się już dziś na nasz cotygodniowy newsletter.
Susze są już dziś dużym zagrożeniem dla Polski. Raport ostrzega, że prawdziwie katastroficzny scenariusz może wystąpić, gdy dojdzie do nałożenia się obecnie obserwowanej suszy hydrologicznej i ekstremalnych susz meteorologicznych.
– Zagrożeniu ekstremalną suszą towarzyszy wzrost prawdopodobieństwa gwałtownych zdarzeń o charakterze lokalnym. W latach 2016-2021 zakłady ubezpieczeń zgłosiły do UKNF 273 zdarzeń, które oceniły jako katastroficzne, z tytułu których wypłaciły 3,622 mld zł odszkodowań. Największe zniszczenia powodowały deszcze nawalne, podtopienia, burze, grad i huragany – czytamy dalej.
Ubezpieczenia łagodzą finansowe straty
Raport zwraca uwagę na rolę ubezpieczeń w ograniczaniu negatywnych finansowych skutków ekstremalnych zdarzeń pogodowych. W Polsce ubezpieczenia osób od ryzyk katastrof naturalnych są stosunkowo powszechne – 71 proc. budynków jednorodzinnych ubezpieczonych jest od huraganu, a 63 proc.od ryzyka powodzi.
W latach 2016-2021 zakłady ubezpieczeń przekazały do Komisji Nadzoru Finansowego informacje o 273 zdarzeniach mających charakter katastrof naturalnych. Łączne wypłaty szkód sięgnęły w tym okresie 3,622 miliarda złotych.
Najwięcej w skali roku – bo 994 miliony złotych – wypłacono w 2021 roku. Za największą część tych szkód odpowiedzialne były deszcze nawalne, podtopienia, burze, grad i huragany.
– Katastrofy naturalne występujące w ostatnich latach, mimo że miały charakter lokalny, powodowały wysokie straty. Na szczęście terytorium Polski w tym okresie ominęły wielkie powodzie czy skrajnie surowe susze. Nie oznacza to jednak, że zmiana klimatu te ryzyka wyeliminowała. Wręcz przeciwnie, polskie społeczeństwo musi się przygotować zarówno na zagrożenia wynikające z nagłych i intensywnych opadów powodujące wezbrania rzek, jak i długotrwałe niedobory opadów atmosferycznych – zaznaczają autorzy raportu.