Jedna czwarta gatunków ryb słodkowodnych na świecie jest zagrożona wyginięciem. Wśród przyczyn tego stanu rzeczy są zmiany klimatu. Bliski zagrożenia jest popularny łosoś atlantycki.
To niektóre z wniosków przedstawionych przy okazji publikacji nowej edycji „Czerwonej księgi gatunków zagrożonych”. Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody (IUCN) przedstawiła ją na szczycie klimatycznym COP28 w Dubaju.
Wyjątkowa sytuacja ryb słodkowodnych
– Dzisiejsza aktualizacja kończy pierwszą kompleksową ocenę światowych gatunków ryb słodkowodnych, ujawniając, że 25 proc. z nich (3 086 z 14 898 ocenianych gatunków) jest zagrożonych wyginięciem. Co najmniej 17 proc. zagrożonych gatunków ryb słodkowodnych jest dotknięte zmianami klimatycznymi, w tym obniżaniem się poziomu wód, podnoszeniem się poziomu mórz powodującym przemieszczanie się wody morskiej w górę rzek i zmianą pór roku – czytamy w komunikacie IUCN.
Skutki zmian klimatu potęgują zagrożenia związane z zanieczyszczeniem środowiska, budową zapór i poborem wody, przełowieniem i obecnością gatunków inwazyjnych.
Czytaj też: Punkty krytyczne na drodze do katastrofy. Świat pędzi w ich stronę, zderzenie coraz bliżej
– Ryby słodkowodne stanowią ponad połowę znanych na świecie gatunków ryb, co jest niepojętą różnorodnością, biorąc pod uwagę, że ekosystemy słodkowodne stanowią zaledwie 1 proc. siedlisk wodnych. Te różnorodne gatunki są integralną częścią ekosystemu i mają kluczowe znaczenie dla jego odporności. Ma to zasadnicze znaczenie dla miliardów ludzi, którzy polegają na ekosystemach słodkowodnych i milionów ludzi, którzy polegają na ich rybołówstwie – mówi Kathy Hughes, specjalistka do spraw ryb słodkowodnych z IUCN.
Dla powstrzymania spadku liczebności gatunków i utrzymania bezpieczeństwa żywnościowego ważne jest zapewnienie dobrego zarządzania ekosystemami słodkowodnymi, dodaje.
Łosoś bliski zagrożenia
W najnowszej wersji listy zmieniono na przykład status łososia atlantyckiego. Nie jest już gatunkiem najmniejszej troski a bliskim zagrożenia. Globalna populacja tego gatunku zmniejszyła się o 23 proc. w latach 2006-2020.
– Występowanie łososi atlantyckich jest obecnie ograniczone do niewielkiej części rzek, które zamieszkiwał sto lat temu w północnej Europie i Ameryce Północnej, z powodu wielu zagrożeń w trakcie ich długodystansowych migracji między siedliskami słodkowodnymi i morskimi – czytamy.
Zmiany klimatu wpływają na wszystkie etapy cyklu życia łososia atlantyckiego, wskazują eksperci. Natomiast zapory i inne bariery blokują dostęp do tarlisk i żerowisk, podczas gdy zanieczyszczenie wody i sedymentacja prowadzą do wyższej śmiertelności młodych łososi.
Interesuje cię energetyka i ochrona klimatu? Zapisz się na 300Klimat, nasz cotygodniowy newsletter
– Krzyżowanie się z łososiami hodowlanymi zagraża wielu dzikim populacjom i może osłabić ich zdolność do przystosowania się do zmian klimatu. Śmiertelność spowodowana przez wszy łososiowe (Lepeophtheirus salmonis) z farm łososia jest również bardzo niepokojąca. Istotnym rosnącym zagrożeniem jest inwazyjny różowy łosoś pacyficzny (Oncorhynchus gorbuscha), który szybko rozprzestrzenia się w północnej Europie – wskazano także.
Inne zagrożone gatunki
Łącznie w “Czerwonej księdze” jest dziś 157 190 gatunków. Aż 44 016 z nich są zagrożone wyginięciem. Lista zawiera też gatunki wymarłe, wymarłe na wolności, bliskie zagrożenia oraz gatunki najmniejszej troski.
W najnowszej wersji dokumentu za zagrożoną wyginięciem uznano część populacji żółwia zielonego. Wynikające ze zmian klimatu wysokie temperatury powodują niższy sukces wylęgu, podnoszący się poziom mórz grozi zalaniem gniazd i utopieniem młodych, a trawy morskie, którymi żywią się żółwie zielone, są podatne na ocieplenie oceanów i zmiany prądów spowodowane ekstremalnymi warunkami pogodowymi.
– Niniejsza aktualizacja “Czerwonej księgi” IUCN podkreśla silne powiązania między kryzysem klimatycznym a kryzysem różnorodności biologicznej, którym należy stawić czoła wspólnie. Spadek liczebności gatunków jest przykładem spustoszenia dokonywanego przez zmiany klimatu, które możemy powstrzymać dzięki pilnym, ambitnym działaniom mającym na celu utrzymanie ocieplenia na poziomie poniżej 1,5 stopnia Celsjusza – komentuje dyrektorka generalna IUCN dr Grethel Aguilar.
Polecamy także:
- Ziemi grozi wymieranie. Zagrożone wyginięciem są dwa miliony gatunków
- Gatunki inwazyjne plądrują nasz ekosystem. Zapłacimy za to zdrowiem i kolejnymi miliardami
- Ważny dzień dla ochrony przyrody w Europie. Kluczowe rozporządzenie przegłosowane
- UE mniej ambitna w odtwarzaniu swojej przyrody. Ale lepsze to, niż nic
- Masowe wymieranie pszczół to cios w globalną gospodarkę. Do stracenia miliardy dolarów
- Największe wymieranie od czasów dinozaurów. W pół wieku Ziemia straciła 69 proc. dzikich zwierząt