Rekordową wartość zagranicznego kapitału odnotowano w polskiej gospodarce w ubiegłym roku. I to pomimo utrzymującej się pandemii. Ale wojna w Ukrainie może zatrzymać ten wzrost.
W 2021 roku w Polsce działalność prowadziło 23,3 tys. firm z kapitałem zagranicznym. Łączna wartość kapitału ulokowana w polskiej gospodarce wyniosła 231,5 mld zł. To o 7,4 proc. więcej niż w 2020 roku – jak wynika z danych GUS.
To w dużej mierze efekt napływu bezpośrednich inwestycji zagranicznych. Mimo pandemii rok 2021 był pod tym względem rekordowy.
Jednak rosyjska inwazja na Ukrainę sprawiła, że ten rok może okazać się gorszy. Bo trudniej jest pozyskiwać kapitał zagraniczny, gdyż inwestorzy obawiają się eskalacji konfliktu.
Zagraniczne firmy w Polsce
Firmy z kapitałem zagranicznym zatrudniały w Polsce 2,11 mln osób, co stanowi 14 proc. ogólnej liczby osób pracujących w gospodarce narodowej w 2021 roku.
Przedsiębiorstwa z kapitałem zagranicznym to w przeważającej mierze niewielkie firmy, zatrudniające poniżej 49 osób.
To jednak także duże firmy (powyżej 250 pracowników), których na rynku polskim jest relatywnie niewiele, bo stanowią 7 proc. ogółu wszystkich przedsiębiorstw.
I właśnie taki typ firm odpowiada za ponad połowę (51 proc.) kapitału zagranicznego z przedsiębiorstw. W dużych zagranicznych firmach pracuje ponad trzy czwarte (76,8 proc.) pracowników zatrudnionych w Polsce w zagranicznych przedsiębiorstwach.
Kto najchętniej inwestuje w Polsce?
Firmy reprezentujące kapitał zagraniczny wywodzą się głównie z krajów UE. Najwięcej firm pochodzi z Niemiec – niemal co piąte (18,8 proc.) przedsiębiorstwo z kapitałem zagranicznym w Polsce jest właśnie z tego kraju. Na kolejnych miejscach są Holandia (18,1 proc.) i Francja (12 proc.).
Na siódmym miejscu pod względem zaangażowanego kapitału plasują się firmy z Korei Południowej (3,7 proc. udziału w kapitale zagranicznym ogółem). Korea wyprzedziła więc w tegorocznym zestawieniu Wielką Brytanię.
W ujęciu sektorowym niemal co czwarte przedsiębiorstwo z kapitałem zagranicznym prowadzi działalność związaną z handlem i naprawą pojazdów samochodowych (24,8 proc.). Na drugim miejscu plasują się firmy zajmujące się przetwórstwem przemysłowym (19,9 proc.). To tu zaangażowane jest też najwięcej kapitału zagranicznego ogółem (36,8 proc.).
Ponad połowa firm osiąga przychody z tytułu eksportu na rynki krajów trzecich – najwięcej w przetwórstwie przemysłowym (31 proc.) i handlu; naprawie pojazdów samochodowych (28,3 proc.).
Kapitał zagraniczny nie zawsze oznacza przewagę
Polski Instytut Ekonomiczny (PIE) przeprowadził w 2022 roku badanie wśród eksporterów. Pokazuje ono, że firmy z kapitałem zagranicznym mają odmienne atuty w konkurencji, niż tylko bazowanie na zagranicznym kapitale.
Zdecydowanie częściej korzystały one z nowych technologii (np. nowoczesnych systemów zarządzania zasobami czy robotyzacji) i częściej wprowadzały innowacje.
Tymczasem aż 37 proc. przedsiębiorstw eksportowych bez kapitału zagranicznego nie wprowadziło w ostatnich trzech latach żadnych innowacji do produktów ani procesów biznesowych. W przypadku firm z kapitałem zagranicznym ten odsetek był niższy i wynosił 29 proc.
Dla eksporterów bez udziału kapitału zagranicznego częstszym sposobem konkurowania było opieranie się wyłącznie na konkurencji cenowej. Tak konkurowało 25 proc. firm bez zagranicznego kapitału i 7 proc. z kapitałem zagranicznym.
Przedsiębiorstwa cechowały także odmienne sposoby poprawiania kondycji ekonomiczno-finansowej.
Firmy z kapitałem zagranicznym częściej działały na rzecz redukcji kosztów administracyjnych (52 proc. wobec 27 proc. firm z kapitałem krajowym). Natomiast firmy z kapitałem wyłącznie polskim częściej podejmowały działania na rzecz znalezienia nowych odbiorców swoich towarów.
Może to sprawiać, że firmy bez kapitału zagranicznego będą lepiej adaptować się do nowych warunków w okresie spowolnienia gospodarczego – wskazują analitycy PIE.