Wypoczynek to jedna z wyższych potrzeb człowieka, pozwala też na wydajniejszą pracę. Znaczenie wydatków na cele wypoczynkowe rośnie wraz z bogaceniem się gospodarstw domowych. Dlatego ich udział w wydatkach ogółem wykazuje tendencję do wzrostu, w miarę powiększania się kwoty dochodów do dyspozycji.
Wydatki na wypoczynek zmalały
Jak podaje Polski Instytut Ekonomiczny, publiczny think tank gospodarczy, udział wydatków na cele wypoczynkowe w wydatkach konsumpcyjnych gospodarstw domowych wyraźnie spadł w 2020 r. Dwa lata temu Polacy przeznaczali na wypoczynek 12 proc. swojego domowego budżetu. W wyniku ograniczeń wprowadzonych w gospodarce w czasie pandemii, w 2020 ten wskaźnik spadł do 10 proc.
Wcześniej wydatki na wypoczynek rosły w związku z wysoką dynamiką wynagrodzeń i transferów uruchomionych w ramach programu Rodzina 500 plus. W podziale na dwie główne kategorie, bardziej obniżył się udział wydatków na hotele i restauracje niż na rekreację i kulturę. Widać to na poniższym wykresie.
Wypoczynek w Polsce i w UE
Wydatki na hotele i restauracje mają wyraźnie mniejsze znaczenie w wydatkach polskich gospodarstw domowych w porównaniu z innymi państwami UE. W 2019 r. w Polsce ich udział wyniósł 3,7 proc., a w Unii Europejskiej 8,7 proc. W Polsce wydatki na rekreację i kulturę stanowią 8,2 proc. i są o 0,5 punktu procentowego niższe niż te w innych krajach UE.
PIE podaje, że udział zorganizowanych wyjazdów wakacyjnych w wydatkach jest wyższy. W kraju wynosi 1,5 proc., a w UE 1,1 proc. Wskaźnik jest niski dla wydatków na gastronomię (odpowiednio 3 i 6,9 proc.) oraz hotelarskie usługi noclegowe (0,7 i 1,8 proc.). W porównaniu z innymi krajami UE, ten czynnik w czasie restrykcji pandemicznych łagodził skalę, w jakiej gospodarstwa domowe ograniczały swoje wydatki na restauracje czy hotele. Dostępne dane Eurostatu pokazują, że udział wydatków na wypoczynek obniżył się w ubiegłym roku we Włoszech o 4,3 pkt. proc. Na Malcie ten wskaźnik spadł aż o 12,1 pkt. proc.
Na poniższym wykresie przedstawiono tę zależność dla krajów członkowskich i kandydackich UE w 2019 r. z uwzględnieniem różnic w cenach w poszczególnych państwach.
Możemy wydać więcej na wypoczynek
Udział wydatków na cele wypoczynkowe w Polsce ma potencjał do szybkiego wzrostu w najbliższych latach. Dochodowa elastyczność popytu to wskaźnik informujący o tym, jak wraz ze wzrostem dochodu konsumenta zmienia się popyt na dany towar. Ten wskaźnik dotyczący wypoczynku w państwach UE wynosi 1,34. W związku z tym 10 proc. wzrostowi dochodu kierowanego na wydatki konsumpcyjne towarzyszy 13,4 proc. wzrost wydatków na cele wypoczynkowe.
Polska lokuje się poniżej wyznaczonej linii trendu. To sugeruje, że nasze gospodarstwa domowe mogłyby przeznaczać wyższy odsetek swych wydatków na wypoczynek w ramach budżetu, którym dysponują. Jest więc potencjał nie tylko do zniwelowania strat pandemicznych, ale i do powrotu na ścieżkę ekspansji obserwowanej w latach wcześniejszych.
Włochy znoszą obostrzenia na wakacje: niemal wszystkie regiony są już w białej strefie