Wakacje to czas, gdy młodzi ludzie mogą zarabiać podczas przerwy w nauce. Ile minimalnie lat może mieć taki pracownik? O jakich kwestiach muszą pamiętać pracodawcy, którzy decydują się na zatrudnianie nastolatków? Gdzie mogą pracować młode osoby? Kiedy przysługuje im tzw. ulga dla młodych? Przedstawiamy główne zasady dotyczące pracy wykonywanej przez nieletnich.
Wakacje to szansa zarówno dla pracodawców, jak i nastoletnich pracowników. Pierwsi zyskują aktywnych, kreatywnych i tańszych pracowników (nie mają doświadczenia, więc zgadzają się na najniższe stawki), drudzy chcą poczuć, jak to jest, kiedy zarabia się pieniądze i można je wydać w dowolny sposób. Nawiązują też nowe relacje i zdobywają kompetencje.
Z tego tekstu dowiesz się:
- od kiedy dziecko może być pracownikiem;
- co o zatrudnianiu młodocianych mówi prawo;
- jak długo nastolatkowie mogą pracować;
- kto przyjmuje do pracy młode osoby;
- o co chodzi z tzw. ulgą dla młodych.
Kiedy dziecko może zacząć pracować?
Pracownik młodociany to osoba, która ukończyła 15 lat, a nie przekroczyła 18 lat. Można zatrudniać wyłącznie młodocianych, którzy ukończyli co najmniej 8-letnią szkołę podstawową oraz przedstawią świadectwo lekarskie stwierdzające, że praca danego rodzaju nie zagraża ich zdrowiu.
Przy czym osoba, która nie ukończyła 8-letniej szkoły podstawowej i która nie ma 15 lat, może być zatrudniona na zasadach określonych dla młodocianych wyłącznie „w celu przygotowania zawodowego w formie przyuczenia do wykonywania określonej pracy”.
Czy zatem 15 lat to dolna granica? Nie. Można zatrudnić nawet 12-latka. Ale nie wszędzie. Dotyczy to działalności kulturalnej, artystycznej, sportowej lub reklamowej.
Zasady zatrudniania młodocianych
Młodociany nie może pracować więcej niż 8 godzin na dobę (młodociany do 16. roku życia – 6 godzin).
Jeżeli dobowy wymiar czasu pracy nastolatka jest dłuższy niż 4,5 godziny na dobę, pracodawca musi dać mu przerwę trwającą nieprzerwanie 30 minut. Jest ona wliczana do czasu pracy.
Firmy i instytucje nie mogą zatrudniać młodocianych w godzinach nadliczbowych ani w porze nocnej (pora nocna dla młodocianego przypada pomiędzy godzinami 22:00 a 6:00, a w szczególnych przypadkach – zwłaszcza młodocianego, który nie ukończył 15 lat – pora nocna to czas między godzinami 20:00 a 6:00).
Na podstawie umowy o pracę mogą być zatrudnione osoby od 15. roku życia, młodszym można zaproponować jedynie zlecenie bądź dzieło.
Po upływie 6 miesięcy od rozpoczęcia pierwszej pracy młodzi pracownicy mają prawo do urlopu w wymiarze 12 dni roboczych.
Gdzie mogą pracować nastolatkowie?
Gdzie mogą pracować nieletni? Młodociani mogą być zatrudniani do wykonywania prac sezonowych, takich jak zbieranie owoców czy warzyw, pod warunkiem, że praca jest zgodna z ich wiekiem i zdrowiem, a także zapewnione są bezpieczne warunki jej wykonywania.
Poza tym osoby nieletnie mogą pracować w handlu detalicznym. Czekają na nich sklepy spożywcze, kioski, czy sklepy odzieżowe. Kolejna opcja to pomoc przy sprzedaży na kiermaszach, targach i jarmarkach.
Za każdym razem muszą być spełnione dwa warunki: zgodność z prawem i nadzorowanie przez dorosłą osobę.
Poza tym najmłodsi młodociani mogą pracować jako aktorzy lub statyści w teatrze, kinie lub produkcjach telewizyjnych. Potrzebna jest jednak zgoda ich rodziców lub opiekunów prawnych oraz pozwolenie od inspektora pracy.
Ulga dla młodych
Młodzi pracownicy, przed ukończeniem 26. roku życia, mogą korzystać z tzw. ulgi dla młodych. Pod warunkiem, że uzyskali przychody na podstawie umowy o pracę, umowy zlecenie, pracy nakładczej lub spółdzielczego stosunku pracy. Dodatkowo od stycznia 2021 roku ulgą objęte zostały przychody z tytułu odbywania praktyki absolwenckiej oraz stażu uczniowskiego.
Chcesz być na bieżąco? Subskrybuj 300Sekund, nasz codzienny newsletter!
Młodzi podatnicy do 26. roku życia, którzy w danym roku uzyskali przychody wyłącznie objęte ulgą dla młodych, czyli maksymalnie 85 528 zł, nie mają obowiązku złożenia zeznania rocznego PIT.
Oprócz zwolnienia z płacenia podatku dochodowego w ramach ulgi dla młodych, osoby uczące się do 26. roku nie podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowemu oraz ubezpieczeniu zdrowotnemu.