Kiedy wypłata z PPK jest możliwa? Czy warto wycofać pieniądze z Pracowniczych Planów Kapitałowych? Ile można wypłacić z PPK i jak policzyć, ile się dostanie zwrotu? Odpowiadamy.
Do końca marca pracownicy mogą składać rezygnacje z uczestnictwa w PPK, jeśli nie chcą dać się złapać na autozapis do Pracowniczych Planów Kapitałowych. Niemniej jednak podjęcie decyzji o rezygnacji nie powinno być pochopne. Wcześniej warto sobie odpowiedzieć na pytanie, czy jednak nie lepiej zostać w programie. A żeby zrobić to świadomie warto m.in. wiedzieć ile pieniędzy można wypłacić i kiedy mamy prawo to zrobić.
Z tego tekstu dowiesz się:
- jakie skutki niesie ze sobą wcześniejsza wypłata środków z PPK;
- ile środków można wypłacić w przypadku choroby;
- czy można i na jakich zasadach sfinansować z PKK wkład własny do kredytu hipotecznego;
- jak wygląda wypłata środków po osiągnięciu wieku emerytalnego;
- w jaki sposób instytucje finansowe pomnażają pieniądze uczestników PPK.
Wcześniejsza wypłata z potrąceniami
Pracownicze Plany Kapitałowe wystartowały w lipcu 2019 r. Aktualnie należy do nich 2,57 mln osób. Oznacza to, że około 35 proc. pracowników uprawnionych do udziału w programie aktywnie oszczędza w PPK. Największe zainteresowanie przedsięwzięcie wzbudziło w firmach, które wdrożyły program jako pierwsze – tam sięga 53 proc. Najmniejsze odnotowano w sektorze publicznym. W tym przypadku to niespełna 21 proc.
Ze zgromadzonych w PPK pieniędzy można skorzystać w dowolnym momencie. Jednak decydując się na wypłatę pieniędzy warto wiedzieć o kilku haczykach.
Pierwszy: jeżeli zdecydujemy się na to przed 60. rokiem życia, musimy liczyć się z określonymi potrąceniami.
Jakimi? Nie otrzymamy wpłat od państwa (wpłaty powitalnej i dopłat rocznych), które są rodzajem premii za oszczędzanie do 60. roku życia. Do tego 30 proc. środków pochodzących z wpłat pracodawcy zostanie przekazane do ZUS (jako składka na ubezpieczenie emerytalne). Natomiast w przypadku, gdy zgromadzone pieniądze wypracowały zysk, zapłacimy od kwoty dochodu kapitałowego 19 proc. podatku Belki.
Przy tym zauważyć, że jest to podatek wyłącznie od kwoty, jaką wypracował nasz fundusz, nie płacimy go od całości zebranego kapitału.
Dla przykładu: Pan Marek oszczędzał w PPK 5 lat. Na swoim rachunku zgromadził 13752,00 zł. Decydując się na zwrot środków przed 60. rokiem życia, pan Marek otrzyma 6346 zł swoich wpłat, 3331,30 zł wpłat pracodawcy, 969,57 zł zysku kapitałowego (kwota zysku minus podatek 19 proc.). Skąd wzięły się te liczby? Pan Marek 6346 zł wpłacił sam, 4759 zł wpłacił jego pracodawca,1197 zł zysku wypracował fundusz, inwestując środki Pana Marka.
Jako uczestnicy PPK możemy też dokonać wypłaty transferowej, czyli przenieść zgromadzone środki na polisę w zakładzie ubezpieczeń (z prawem do świadczenia okresowego lub dożywotniego), rachunek terminowej lokaty oszczędnościowej (zgodnie z warunkami określonymi w ustawie o PPK). Mamy także prawo wypłacić środki w formie świadczenia małżeńskiego – wypłata z jednego, wspólnego rachunku małżeńskiego.
Tylko poważne zachorowania
Ale nie zawsze wypłata pieniędzy z PPK wiąże się z potrąceniami. W dwóch przypadkach oszczędzający nic nie straci.
Pierwszy to wyjęcie pieniędzy z PPK z powodu choroby. Musi to być jednak jedno z poważnych schorzeń wskazanych w ustawie o PPK (m.in. nowotwór, zawał serca, udar, cukrzyca; istnieje odrębny katalog dla osoby dorosłej i dla dziecka), całkowita niezdolność do pracy bądź umiarkowany lub znaczny stopień niepełnosprawności.
Wypłata środków następuje na wniosek uczestnika PPK. Do dokumentu trzeba dołączyć zaświadczenie potwierdzające diagnozę wystąpienia poważnego zachorowania albo orzeczenie o niezdolności do pracy lub stopniu niepełnosprawności. Bez żadnych konsekwencji wypłacić można do 25 proc. zgromadzonych środków.
Z opcji wypłaty z PPK w przypadku choroby skorzystało do tej pory ponad 66 osób, które łącznie wypłaciły 123 865,40 zł, z czego 99 224,83 zł w 2022 roku. Najwyższa dotychczasowa wypłata wyniosła blisko 15 000 zł (dane z listopada 2022 r.).
Nieoprocentowana pożyczka na mieszkanie
Można też wyciągnąć pieniądze z PPK na cele mieszkaniowe. Taka wypłata to drugi przypadek, gdzie nie ma potrąceń.
Jednak w przypadku takiej wypłaty mamy do czynienia z czymś w rodzaju pożyczki. Pieniądze z PPK możemy przeznaczyć na pokrycie wkładu własnego do kredytu hipotecznego na budowę/przebudowę budynku mieszkalnego, zakup domu, mieszkania lub gruntu. Ale pieniądze wypłacone na wkład własny należy zwrócić.
Przy czym z tej możliwości mogą skorzystać tylko ci uczestnicy, którzy w dniu złożenia wniosku o wypłatę środków, nie ukończyli 45 lat.
Ustawa o PPK wskazuje, że zwrot środków nie może rozpocząć się później niż 5 lat od dnia takiej wypłaty, a na zwrot całości środków uczestnik PPK ma maksymalnie 15 lat. Brak zwrotu środków w terminie oznacza konieczność zapłaty podatku od zysków kapitałowych wypracowanych przez kwotę niedokonanego w terminie zwrotu.
Z opcji wypłaty z PPK na wkład własny skorzystało już 695 osób, które łącznie wypłaciły na ten cel 8 121 843,21 zł, z czego 4 771 695,19 zł w 2022 roku. Najwyższa wypłata wyniosła blisko 70 000 zł (dane z listopada ubiegłego roku).
Zobacz też: Autozapis do Pracowniczych Planów Kapitałowych. Tych terminów lepiej nie przegapić [EXPLAINER]
Uwaga praktyczna: wszystkie dyspozycje dotyczące wypłat składa się w instytucji finansowej, która prowadzi rachunek PPK. Nie ma żadnego limitu, ile razy można dokonać zwrotu.
Warto jednocześnie wiedzieć, że wcześniejsze wypłacanie nie wiąże się z rezygnacją z oszczędzania. Można nadal korzystać z wpłat pracodawcy, a zwrotu dokonywać nawet co miesiąc.
Uwaga na podatek
Najbardziej jednak opłaca się pozostawienie środków bez uszczerbku i oszczędzanie do 60. roku życia. Wówczas mamy prawo wypłacić wszystkie środki jednorazowo lub w ratach.
Chcesz być na bieżąco? Subskrybuj 300Sekund, nasz codzienny newsletter!
Jeśli zdecydujemy się wypłacić pieniądze jednorazowo, otrzymamy swoje wpłaty, wpłaty pracodawcy i państwa oraz ewentualne zyski, jakie wypracował nasz fundusz podczas inwestowania pieniędzy. Od wspomnianych zysków zapłacimy podatek Belki (podatek od zysków kapitałowych, który funkcjonuje od 2002 roku i wynosi 19 proc.). Jeśli z kolei wypłacimy 75 proc. środków w co najmniej 120 ratach, wspomniany podatek nie będzie nas dotyczył.
Przy okazji warto pamiętać, że pieniądze gromadzone w PPK są w pełni dziedziczone, bez podatku od spadków i darowizn. Możemy wskazać osobę lub osoby, które odziedziczą nasze oszczędności. Jeśli tego nie zrobimy, pieniądze będą dziedziczone na zasadach ogólnych.
Pomnażanie środków
Gromadzone na rachunkach uczestników PPK środki są lokowane w fundusze inwestycyjne, które różnicują poziom ryzyka w zależności od wieku uczestnika. To tzw. fundusze zdefiniowanej daty. Każdy pracownik biorący udział w programie automatycznie przypisywany jest do funduszu w zależności od swojej daty urodzenia. Uczestnik PPK inwestuje z jednym funduszem przez cały okres gromadzenia środków, a fundusz ten, w miarę zbliżania się uczestnika do 60. roku życia, ma obowiązek dostosowania polityki inwestycyjnej w taki sposób, aby zapewniała właściwe bezpieczeństwo powierzonych środków.
Ile do tej pory wypracowały fundusze zdefiniowanej daty, mimo pandemii, wojny w Ukrainie i inflacji? Jeśli spojrzymy na okres od 31.12.2019 r. do 31.01.2023 r., w zależności od funduszu, zysk z inwestycji wyniósł od 5,1 proc. do 19,7 proc. (dane: Analizy Online).
Polecamy również:
- Pracownicze Plany Kapitałowe z 3,5 mln uczestników. Szacunki szefa PFR
- Pracownicze Plany Kapitałowe. Na co zwracać uwagę?
- Większość ludzi traci na wprowadzeniu PPK. Skorzystają tylko młodzi pracownicy, a koszty poniosą wszyscy
- Tak bessa pożera przyszłe emerytury. Wartość portfela akcji OFE w rok spadła o ponad połowę