Coraz więcej projektów w Polsce w ramach New Space nabiera tempa. Wymaga to zmiany myślenia, rozwoju nowych technologii i modeli biznesowych. Otwiera to natomiast drogę dla nowych, małych przedsiębiorstw i start-upów oraz sprawia, że dostęp do przestrzeni kosmicznej jest coraz łatwiejszy i jeszcze tańszy.
Najbliższe lata to nieuchronna cyfryzacja, w której coraz częściej wykorzystywane będą technologie kosmiczne i systemy satelitarne. Polska Agencja Kosmiczna (POLSA) coraz poważniej angażuje się w rozwój i ściśle współpracuje z podobnymi ośrodkami w Europie i na świecie.
Space 4.0 – innowacyjne satelity
Rozwój New Space dotyczy eksploracji i komercjalizacji przestrzeni kosmicznej, w której biorą dzisiaj udział nie tylko największe koncerny i agencje kosmiczne. Jednym z trendów jest miniaturyzacja satelitów. Dawniej satelity były duże, ciężkie, kosztowały nawet kilkaset milionów dolarów a ich budowa trwała kilka lat. Obecnie, dzięki miniaturyzacji podsystemów, tańsze staje się wynoszenie ale też satelita krócej operuje na orbicie.
Współczesne mikro i małe satelity, powstające w ramach trendu Space 4.0, są lżejsze i tańsze w budowie. Ich integracja trwa o wiele krócej. Na przykład satelity typu CubeSat mają kształt sześcianu o boku 10 cm i ważą tylko około 1 kg. Miniaturyzacja satelitów i optymalizacja kosztów wyniesienia na orbitę prowadzi do zwiększenia dostępności kosmosu.
Pierwszy polski nanosatelita z serii Brite został wystrzelony w kosmos już prawie 8 lat temu. Z kolei na przełomie 2021 i 2022 roku firma KP Labs, która w zeszłym roku pozyskała siedem projektów na łączną kwotę ponad 18 mln zł, umieści na orbicie własnego satelitę Intuition-1.
A jeszcze w tym roku firma Sat Revolution umieści na orbicie łącznie 10 satelitów. Satelity będą początkiem budowanej konstelacji służącej do obserwacji Ziemi – do 2026 spółka zamierza umieścić 1,5 tys. satelitów na orbicie.
Za dwa lata pracę w kosmosie rozpocznie mikrosatelita opracowany przez firmę Creotech (w ramach konsorcjum z firmą Scanway i CBK PAN). Urządzenie o nazwie EagleEye będzie testować nowe technologie związane z obserwacją Ziemi. EagleEye będzie pierwszym z rodziny satelitów stworzonych na opracowywanej od 2017 roku uniwersalnej, modularnej platformie mikrosatelitarnej HyperSat.
Natomiast Thorium Space, w ramach projektu dofinansowanego przez Narodowe Centrum Badań i Rozwoju, w 2022 roku wyniesie w kosmos mikroformację złożoną z 2 nanosatelit. Jest to nietypowa misja – eksperyment telekomunikacyjny, związany m.in. z łącznością międzysatelitarną.
Dane z kosmosu
Bardzo istotne staje się udostępnianie i wykorzystywanie danych satelitarnych. POLSA zaangażowana była m.in. w projekt Sat4Envi, mający na celu rozbudowę istniejącej infrastruktury wykorzystywanej do odbioru, przetwarzania, dystrybucji oraz przechowywania danych pochodzących z satelitów meteorologicznych oraz obserwacyjnych. Zapewni to możliwość gromadzenia i przetwarzania danych satelitarnych, a także ich udostępniania do celów naukowych, strategicznych oraz w obszarze zarządzania kryzysowego i bezpieczeństwa państwa.
Systemy obserwacji Ziemi, nawigacja, łączność pomagają m.in. zrozumieć zmiany klimatyczne, zanieczyszczenie środowiska, procesy biosfery. Ułatwiają tym samym i optymalizują planowanie działań człowieka zarówno w życiu codziennym, jak i w prowadzeniu działalności gospodarczej oraz pracy na rzecz ochrony środowiska.
Niezbędne staje się również zapewnienie bezpieczeństwa coraz lepiej rozwijającej się infrastrukturze kosmicznej. W 2019 roku POLSA przystąpiła do unijnego konsorcjum European Union Space Surveillance and Tracking (EUSST). W jego ramach współpracuje z 7 innymi europejskimi agencjami nad zabezpieczaniem publicznej i prywatnej sieci europejskich satelitów.
POLSA w ramach EUSST operuje w tej chwili siecią 14 teleskopów oraz stacją laserową, które zbierają dane o położeniu i
charakterystyce obiektów kosmicznych. Dane przetwarzane są w działającym przy POLSA Narodowym Centrum Operacyjnym (NOC) i przekazywane partnerom w EUSST. Dzięki temu Polska jest ważnym partnerem europejskiego systemu bezpieczeństwa kosmicznego.
W ramach swoich działań POLSA stworzyła również Cosmic Hub. To miejsce, w którym sektor kosmiczny łączy się z innymi branżami. Celem inicjatywy jest wspieranie rozwoju przedsiębiorstw poprzez wspólne projekty, wspieranie współpracy przemysłu i nauki, promowanie potencjału transferu technologii oraz realizacji szkoleń, które przygotują podmioty do rozwoju w kosmosie. To również cykliczne spotkania dotyczące potencjału i wykorzystania technologii kosmicznych w innych sektorach, warsztaty, szkolenia oraz konsultacje skierowane do firm z branży kosmicznej i naukowej, a także do młodych
profesjonalistów i innowatorów. Oferta członkowska jest otwarta dla wszystkich.
Obecność w kosmosie już teraz jest niezwykle ważnym elementem biznesu i rozwoju a w najbliższej przyszłości będzie wręcz niezbędna. Najbliższe lata to nieuchronna cyfryzacja, w której coraz częściej wykorzystywane będą technologie kosmiczne i systemy satelitarne.
Podglądanie śmieci w kosmosie, czyli czym zajmuje się polskie NASA – rozmowa z Michałem Szaniawskim