Nadszedł czas szybkiego postępu technologicznego w polskiej energetyce: ten sektor musi podążyć za celami wytyczonymi przez Europejski Zielony Ład. Pomaga mu w tym szereg inicjatyw Narodowego Centrum Badań i Rozwoju, finansującego właśnie np. innowacje przy napędach wodorowych, jak i pozyskiwanie oraz magazynowanie energii ze źródeł OZE.
„Europa w 2050 r. chce być pierwszym neutralnym dla klimatu kontynentem przez to, że jej gospodarka stanie się nowoczesna i zasobooszczędna” – to motto wielorakich działań podejmowanych przez Unię Europejską. Jednym z głównych programów w tym nurcie jest Europejski Zielony Ład, proponowany jako plan działania na rzecz zrównoważonej gospodarki UE. Istotne jest, by transformacja ta miała miejsce także na poziomie państw i ich sektorów innowacji. Takie podejście kieruje światło na instytucje mocno zaangażowane w rozwój rozwiązań z np. sektora zielonej energii w Polsce. A jednym z wiodących graczy na tym polu jest Narodowe Centrum Badań i Rozwoju (NCBR).
– Według ostatniego raportu Europejskiej Agencji Środowiska „Środowisko Europy 2020” transport i energetyka to branże, które znacznie obniżają stan jakości powietrza oraz wpływają niekorzystnie na zmiany klimatu. Z tego powodu wszyscy powinniśmy zainteresować się technologiami bezemisyjnymi. To zadanie w NCBR traktujemy bardzo poważnie, stymulując biznes, jak i naukę do ścisłej oraz efektywnej współpracy – podkreśla dr inż. Wojciech Kamieniecki, dyrektor NCBR.
Wodór napędzi vana
Jakie są zatem działania i plan NCBR w zakresie projektów wprowadzających zieloną energię na biznesową scenę? Jednym z zaawansowanych w postępach projektów jest program „Magazynowanie wodoru”. To właśnie ten powszechny pierwiastek może być stosowany jako nośnik energii i w pełni zeroemisyjną alternatywa dla baterii litowo-jonowych w np. motoryzacji.
– Wyzwaniem jest jednak stworzenie bezpiecznych, szczelnych i cenowo dostępnych magazynów wodoru. W efekcie naszego programu, wybrani partnerzy zbudują prototyp innowacyjnego systemu zasobnika wodoru, działającego np. w samochodzie, dronie czy statku – opisuje dyrektor NCBR.
Prace trwają: dwóch wykonawców finansowanych ze środków UE, czyli spółka Stako ze Słupska oraz Instytut Wysokich Ciśnień „Unipress” Polskiej Akademii Nauk zostało zakwalifikowanych do trzeciej fazy, przy budżecie projektu 32 mln zł. Efekty ich prac poznamy już w 2022 r. Jednocześnie NCBR finansuje wdrożenie technologii zeroemisyjnych na polskie i nie tylko drogi. Ruszają bowiem prace związane z budową E-Vana – uniwersalnego pojazdu dostawczego o napędzie elektrycznym, jak i wodorowym, z zasięgiem nawet 400 km. W pierwszym etapie wykonawcy opracują wybraną koncepcję platformy pojazdu, dokumentację techniczną jego platformy oraz koncepcję zabudowy testowej.
Wyzwanie za milion i kolejne programy
Równolegle NCBR prowadzi szereg innych programów mających na celu opracowanie innowacji przyczyniających się do zielonej transformacji. To np. INGA, zbierająca wnioski do 9 października, a mająca budżet 311 mln zł, przeznaczony na innowacje zmniejszające negatywne oddziaływanie branży energetycznej na środowisko. To też np. Wielkie Wyzwanie Energia, w którym to uczestnicy przedstawią prototypy urządzenia do pozyskiwania energii z wiatru i przekształcania jej na energię elektryczną w jak najkrótszym czasie. Pomysłodawca najlepszego urządzenia otrzyma od NCBR aż 1 mln zł nagrody. Do tego, w ramach wsparcia strategii Europejskiego Zielonego Ładu, NCBR szykuje aż 8 nowych inicjatyw w formule zamówień przedkomercyjnych (PCP). W ich ramach zbudowana zostanie m.in. metodyka przekształcania istniejących systemów w efektywny system ciepłowniczy wykorzystujący potencjał źródeł OZE, innowacyjne rozwiązania wykorzystujące technologię prefabrykowaną lub modułową w konstrukcji budynku o zerowym lub pozytywnym bilansie rocznym zużycia energii czy technologia biogazowa, charakteryzująca się wysokim zautomatyzowaniem i efektywnością.
– Cel jest jasny: innowacje powstałe w oparciu o projekty finansowane przez NCBR mają być wdrażane w realną gospodarkę i znacząco wpływać na realizację planu Europejskiego Zielonego Ładu – zapowiada dr inż. Wojciech Kamieniecki, dyrektor NCBR.
