W Polsce blisko połowa osób aktywnych zawodowo jest zmęczona zarówno fizycznie, jak i psychicznie – wynika z raportu Stowarzyszenia Koalicja Bezpieczni w Pracy. Na obydwa rodzaje zmęczenia najczęściej wskazują młodsi pracownicy.
Zmęczenie psychiczne w pracy najmocniej dotyka respondentów w przedziale wiekowym 25-34 lat (53 proc. wskazań) oraz 45-55 lat (50 proc. wskazań), a najmniej osoby po 55. roku życia.
Sytuacja nieco inaczej wygląda przy zmęczeniu fizycznym, które najsilniej odczuwają osoby między 18. a 24. rokiem życia
(49 proc. wskazań).
– Wyjaśnieniem może być etap, w którym znajdują się przedstawiciele tej grupy wiekowej, wykonujący w większości prace dorywcze o charakterze manualnym. Najmniej zmęczenie fizyczne odczuwają respondenci po 55. roku życia (35 proc.), którzy najpewniej mają więcej doświadczenia i umiejętności, co być może pozwala im wykonywać swoją pracę bardziej efektywnie i ekonomicznie, minimalizując fizyczne obciążenie. Dojrzałe osoby zajmują często wyższe stanowiska, które nie są aż tak wymagające fizycznie. Innym wyjaśnieniem może być również przyzwyczajenie organizmu do pracy – czytamy w raporcie „Bezpieczeństwo pracy w Polsce 2024. Zmęczony jak Polak w pracy: przyczyny, skutki i konsekwencje”.
Monotonia i przewlekłe zmęczenie
A na jakie symptomy zmęczenia wskazali ankietowani? Najwięcej pracowników wymieniło poczucie monotonii i znudzenia w pracy (45 proc. odpowiedzi). Na drugim miejscu jest brak motywacji (41 proc.). Z kolei pracodawcom najbardziej doskwierają przewlekłe zmęczenie (39 proc.) oraz złe samopoczucie, gorszy nastrój (45 proc.).
– Polacy pracują dłużej niż przedstawiciele innych nacji. Przedstawiciele pracowników w badaniu spędzają w pracy blisko 41 godzin tygodniowo. Natomiast jeszcze więcej czasu w pracy spędzają przedstawiciele pracodawców – przeciętnie aż 44 godziny tygodniowo. To więcej niż jak wynika z informacji Eurostatu, który wskazuje, że Polscy pracownicy pracują o 3 godziny dłużej niż wynosi średnia w Unii Europejskiej i aż o 6 godzin dłużej niż średnia na świecie – wskazuje Stowarzyszenie Koalicja Bezpieczni w Pracy, powołując się na swoje badanie.
„Ciche odejście” z pracy
Tymczasem zmęczenie może rzutować na mniejszą chęć do pracy. Według danych z raportu Gallupa z 2023 roku, najczęstszą praktyką pracowników na świecie jest tzw. „ciche odejście” z pracy, czyli zajmowanie się jedynie czynnościami należącymi do ich obowiązków, bez większego zaangażowania emocjonalnego czy uczestnictwa w dodatkowych projektach.
– Odczuwanie permanentnego stresu, przebywanie stale w hałasie, czy pod zbyt dużym obciążeniem fizycznym i psychicznym powoduje kosztowne i często nieodwracalne zmiany. Tracimy chęć i motywację do pracy, wypalamy się, odczuwamy także dolegliwości fizyczne. W wyniku takiego stanu dochodzi do obniżenia produktywności, pogorszenia standardu wykonywanych zadań oraz rośnie prawdopodobieństwo popełnienia błędu – wskazuje Marta Wojewnik, przewodnicząca Koalicji Bezpieczni w Pracy.
Sposoby na zmęczenie w pracy
W takim razie co robią ankietowani, żeby zmniejszyć swoje zmęczenie w pracy?
Pracownicy planują krótkie przerwy i odpoczynki, aby odświeżyć umysł i ciało (38 proc. odpowiedzi) oraz kończą pracę o wskazanych godzinach (36 proc. wskazań).
Badanie pokazało jednocześnie, że pracownicy niechętnie proszą o pomoc członków swojego zespołu (jedynie 16 proc. osób taki robi) i o rozmowę z przełożonym o ewentualnych zmianach w organizacji czasu pracy (12 proc.) czy o zmianie zakresu obowiązków lub stanowiska (9 proc.).
Co robią szefowie dla dobrostanu pracowników?
Z danych zawartych w raporcie wynika również, że obecnie blisko 4 na 10 pracodawców podejmuje działania, aby walczyć ze zmęczeniem pracowników w swojej firmie, a 23 proc. jeszcze ich nie podejmuje, ale zamierza to zmienić.
Wśród działań, które już funkcjonują lub są planowane, przeważają: dodatkowe przerwy w pracy (52 proc. wskazań), równomierne rozdzielanie obowiązków i unikanie przeciążenia pracowników zbyt dużą ilością pracy (38 proc.) oraz umożliwienie elastycznego czasu lub pracy zdalnej czy zmianowej (37 proc.).
Jednak temat zmęczenia jeszcze nie wszedł w krwioobieg zakładów pracy. Świadczy o tym fakt, że tylko 24 proc. pracowników przyznało, że podczas szkolenia BHP były poruszane kwestie związane ze zmęczeniem i jego wpływem.
– Od zmęczenia do nieuwagi czy wypadku jest prosta droga. W szczególności zauważają to przedstawiciele branży przemysłowej, gdzie zdaniem ankietowanych zmęczenie wyraźniej wpływa na wypadkowość czy sam potencjał wystąpienia wypadku w pracy. Zawsze taniej będzie zapobiegać niż leczyć – podsumowuje Ewa Gawrysiak, ekspertka Koalicji Bezpieczni w Pracy.
Oprac. Dorota Mariańska
To też może Cię zainteresować:
- Tak Zachód podnosi wiek emerytalny. W Polsce dłuższa praca to polityczny temat tabu
- Praca dla cudzoziemców? Tak, ale poniżej kwalifikacji. Polski rynek nie jest wyjątkiem
- Albo praca, albo koniec z zasiłkami. Niemcy dyskutują o prawie do dochodu obywatelskiego
- W tej branży praca na kontrakcie B2B to norma. Wkrótce jednak może się to zmienić