Dzieci należą do grupy najbardziej narażonej na niekorzystne skutki zdrowotne oddychania zanieczyszczonym powietrzem – ostrzegają eksperci w najnowszym raporcie Polskiego Klubu Ekologicznego Okręgu Mazowieckiego i HEAL Polska.
Dzieci poddane są większej ekspozycji na zanieczyszczenia niż dorośli i bardziej im one szkodzą. Tymczasem polskie miasta nadal należą do najbardziej zanieczyszczonych w całej Europie, a Polska nadal nie działa na rzecz zmniejszenia emisji zanieczyszczeń z transportu – wynika z najnowszego raportu “Wpływ zanieczyszczeń powietrza z transportu na zdrowie i rozwój dzieci”.
Zagrożenia dla dzieci
Dzieci należą do grupy najbardziej wrażliwej na niekorzystne skutki zdrowotne zanieczyszczeń powietrza. Ze względu na wyższy stosunek częstości oddechów do powierzchni ciała niż u dorosłych, są one poddane większej ekspozycji na zanieczyszczenia.
Mają także słabiej wykształcone naturalne bariery ochronne przed wdychanymi cząstkami. A jeśli dziecko oddycha zanieczyszczonym powietrzem, te bariery, jak nabłonek dróg oddechowych, gorzej się rozwijają.
„Za kluczowy mechanizm niekorzystnego wpływu zanieczyszczeń powietrza uważa się wywoływanie stanu zapalnego nie tylko w płucach, ale i całym organizmie. Negatywny wpływ zanieczyszczeń obserwujemy już na etapie rozwoju płodowego, a konsekwencje w dalszych latach życia obejmują wywoływanie i zaostrzanie wielu chorób w tym układu oddechowego, krążeniowego i nerwowego” – wskazuje współautorka raportu dr n. med. Małgorzata Bulanda, alergolog z Zakładu Alergologii Klinicznej i Środowiskowej UJ CM i Centrum Alergologii Klinicznej i Środowiskowej Szpitala Uniwersyteckiego w Krakowie.
Polski smog
Polska to jeden z krajów o najwyższych stężeniach szkodliwych substancji w powietrzu, takich jak pyły zawieszone, dwutlenek azotu, dwutlenek siarki, metale ciężkie czy wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne, w tym silnie rakotwórczy benzo(a)piren. Czasami poziomy tych substancji kilkunasto- czy kilkudziesięciokrotnie przekraczają normy unijne.
Czytaj też: W 2022 roku Solaris dostarczy autobusy na wodór do Frankfurtu
Zdaniem Polskiego Klubu Ekologicznego i HEAL, Polska zaczęła się już zajmować tym problemem, skupiając się przede wszystkim na niskiej emisji z domowych pieców. Jednak zbyt mało uwagi poświęca się transportowi drogowemu, który także należy do głównych źródeł zanieczyszczeń powietrza.
Potrzebny jest wspólny wysiłek
By rozwiązać te problemy, konieczne są m.in. rozwiązania infrastrukturalne.
„Potrzebne są inwestycje w rozwój komunikacji zbiorowej oraz ułatwiające bezpieczne poruszanie się po mieście pieszo i na rowerze, ale jednocześnie musimy zmienić nasze nawyki w tym zakresie”– mówi Urszula Stefanowicz z PKE OM.
„Z jednej strony potrzebujemy więcej stacji mierzących poziom zanieczyszczenia przy drogach, tzw. stacji komunikacyjnych, czym musi zająć się rząd i samorządy, ale z drugiej mieszkańcy muszą być świadomi potrzeby sprawdzania takich danych i podejmowania decyzji w oparciu o nie” – dodaje.
Zdaniem Weroniki Michalak, dyrektorki polskiego oddziału HEAL i współautorki raportu, także rodzice i opiekunowie mogą podjąć działania, by uchronić najmłodszych przed nadmierną ekspozycją na zanieczyszczenia pochodzące z transportu.
„Od planowania dnia wedle pomiaru i prognozy zanieczyszczeń, przez prawidłowe rozpoznawanie wszelkich objawów związanych z wdychaniem szkodliwych substancji mogących prowadzić do pogorszenia stanu zdrowia dziecka, po kształtowanie własnych dobrych nawyków i postaw związanych z ochroną środowiska” – wymienia Michalak.
Wyzwanie dla samorządów i państwa
Samorządy mają tu ważną rolę do odegrania, bo to głównie one decydują, jakie środki transportu będą w mieście rozwijane przede wszystkim. Ale potrzebne jest także wsparcie na poziomie krajowym.
„Bez narzędzi legislacyjnych oraz środków finansowych wdrażanie czystych rozwiązań transportowych w naszych miastach nie będzie w pełni możliwe. Strefy Czystego Transportu to szansa, aby zadbać o jakość powietrza i wpłynąć na decyzje transportowe mieszkańców oraz turystów” – powiedziała Agata Lewandowska, starszy inspektor z Referatu Adaptacji do Zmian Klimatu w Urzędzie Miasta Gdyni.
Health and Environment Alliance (HEAL) jest międzynarodową organizacją non-profit analizującą wpływ środowiska na zdrowie publiczne, ze szczególnym uwzględnieniem obywateli Unii Europejskiej.
Polski Klub Ekologiczny Okręg Mazowiecki (PKE OM) to oddział regionalny ogólnopolskiej organizacji pozarządowej Polski Klub Ekologiczny, zajmującej się kwestiami zrównoważonego rozwoju, ochrony środowiska i ochrony przyrody.
To gminy będą decydować, kto wjedzie do strefy czystego transportu