Eksport polskich towarów do Rosji gwałtownie spada. Ale równocześnie Polska sprzedaje coraz więcej do krajów należących do dawnego ZSRR. I nie można wykluczyć, że to właśnie stamtąd polskie towary są reeksportowane na rosyjski rynek.
Analitycy Santander Bank Polska przyjrzeli się danym o polskim eksporcie. Wojna w Ukrainie wyraźnie zmieniła jego strukturę.
Rosja wypada, Ukraina awansuje
Przede wszystkim w IV kwartale 2022 sprzedaż polskich towarów do Rosji spadła aż o 44 proc. w porównaniu do IV kw. 2021 r. W ujęciu nominalnym jest to spadek o prawie 1 mld euro.
Lukę po Federacji Rosyjskiej wypełniła Ukraina. Eksport dóbr do tego państwa wzrósł w IV kw. 2022 r. o 74,6 proc. rok do roku (1,4 mld euro), a łączny wolumen był w tym okresie ponad 2,5-krotnie większy niż sprzedaż do Rosji.
Tym samym Ukraina awansowała na 7. miejsce w rankingu największych odbiorców polskiego eksportu, podczas gdy w latach 2020-21 oscylowała w okolicy 15. pozycji. Najmocniejsze wzrosty dotyczą sprzedaży paliw i smarów, różnych artykułów przemysłowych oraz maszyn i środków transportu.
Jak oceniają analitycy z Santandera, jest to dosyć nietypowa sytuacja i wynika z poważnych problemów ukraińskiego przetwórstwa w obliczu wojny, potrzeby zastąpienia krajowej produkcji, konieczności zastąpienia odciętych dostaw z Rosji (np. paliw) oraz zaopatrzenia w broń i amunicję.
Wzrost znaczenia krajów byłego ZSRR
Co ciekawe, na liście 10 najszybciej rosnących rynków zbytu dla polskich produktów aż 6 miejsc zajmują państwa niegdyś należące do ZSRR: Kirgistan, Armenia, Kazachstan, Uzbekistan, Gruzja i Białoruś. Stopy wzrostu wręcz wbijają w fotel: eksport do Kirgistanu wzrósł prawie 12-krotnie, do Armenii ponad 8-krotnie, do Kazachstanu 2,5-krotnie
W IV kw. 2022 r. krajowy eksport do tych krajów był prawie o 660 mln euro większy niż rok wcześniej (wzrost o 90 proc. rok do roku). Druga interesująca rzecz: ponad 90 proc. z tego wzrostu jest generowane dokładnie w tych kategoriach, które zanotowały najmocniejszy spadek eksportu do Rosji (613 mln euro).
Reeksport do Rosji?
Eksperci przypuszczają zatem, że polskie firmy przekierowały część swojej sprzedaży, która pierwotnie trafiała do Rosji, do pobliskich krajów. Potwierdzają to dane ekonomiczne: eksport samochodów do Rosji spadł o 144 mln euro, a do wymienionych sześciu krajów wzrósł o 240 mln euro. Z kolei eksport farb do Rosji zmalał o 47 mln euro, a do szóstki państw wzrósł o 39 mln euro.
Podobny zbieg okoliczności jest w przypadku eksportu wyrobów z gumy: do Rosji spadł on o 33 mln euro, do szóstki krajów wzrósł o 33 mln euro. Ta sama zależność występuje w eksporcie wyrobów z papieru: spadek na rosyjskim kierunku o 32 mln euro i wzrost do krajów b. ZSRR o o 28 mln euro.
O tak dobrych wynikach nie można jednak mówić w przypadku sprzedaży komputerów, maszyn elektrycznych czy wyrobów z metali. Ogólnie eksport do tych sześciu krajów pokrywa ponad połowę spadku eksportu do Rosji.
Bankowi analitycy uważają również, że produkty o których mowa, są potem reeksportowane do Rosji, a zatem spadki obrotów w bezpośrednim handlu Polska-Rosja są w pewnym stopniu iluzoryczne. Hipotezę o reeksporcie uprawdopodabniają także – ich zdaniem – dane z urzędów statystycznych Kirgistanu, Armenii, Kazachstanu, Uzbekistanu, Gruzji oraz Białorusi.
Polecamy:
- Von der Leyen: 10. pakiet sankcji wobec Rosji ograniczy handel i eksport technologii [AKTUALIZACJA]
- Afera z eksportem zboża na Ukrainie. Zdefraudowano setki milionów hrywien
- Polskę czeka spowolnienie eksportu przez następne dwa lata. Tak policzył publiczny think tank
- Ukraina eksportuje tyle żywności, co przed wojną. Ale kryzys może powrócić