Ile kraje należące do Sojuszu Północnoatlantyckiego wydają na zbrojenia? Z zestawienia sporządzonego przez NATO wynika, że największe wydatki ponosi Polska. W 2023 roku wyprzedziła pod tym względem nawet Stany Zjednoczone.
Dyskusję na temat wydatków na wojsko w poszczególnych krajach wzbudził na nowo Donald Trump, który – wszystko na to wskazuje – będzie kandydatem Partii Republikańskiej w wyborach na urząd prezydenta USA. Trump na jednym z wieców wyborczych stwierdził ostatnio, że Rosja mogłaby „zrobić co zechce” z tymi krajami należącymi do NATO, które zbyt mało wydają na wojsko. Zbyt mało, czyli mniej niż 2 proc. PKB.
Wypowiedź Trumpa wywołała oburzenie wśród polityków. Została uznana jako rozbijająca jedność Sojuszu Północnoatlantyckiego i działanie w interesie Rosji, której najbardziej zależy na tym, żeby NATO osłabić.
Bądź na bieżąco z najważniejszymi informacjami subskrybując nasz codzienny newsletter 300Sekund! Obserwuj nas również w Wiadomościach Google.
– Sojusz Transatlantycki od 75 lat wspiera bezpieczeństwo i dobrobyt Amerykanów, Kanadyjczyków i Europejczyków. Lekkomyślne wypowiedzi na temat bezpieczeństwa NATO i solidarności wynikającej z artykułem 5. służą wyłącznie interesom Putina – stwierdził przewodniczący Rady Europejskiej Charles Michel.
The Transatlantic Alliance has underpinned the security and the prosperity of Americans, Canadians and Europeans for 75 years.
Reckless statements on #NATO’s security and Art 5 solidarity serve only Putin’s interest.
They do not bring more security or peace to the world.
On…
— Charles Michel (@CharlesMichel) February 11, 2024
Skąd się wzięły 2% PKB?
Choć Trump podważył jedność NATO, to jednak jednocześnie zwrócił uwagę opinii publicznej na fakt, że – faktycznie – nie wszyscy członkowie sojuszu przywiązują dostatecznie dużą wagę do sprawy finansowania armii.
Jak jednak określić, który kraj wydaje odpowiednio dużo na wojsko, a który nie? Oczywiście najlepiej mierzyć to uwzględniając potencjał gospodarki. A więc odnosić poziom wydatków do PKB w każdym kraju. Od szczytu NATO w 2014 roku przyjęto, że takim minimalnym poziomem nakładów powinno być 2 proc. PKB. To wtedy przyjęto Deklarację Transatlantycką The Wales Declaration on the Transatlantic Bond. Kraje członkowskie zobowiązały się w niej do zatrzymania negatywnego trendu spadków wydatków obronnych. Wówczas kontekstem była aneksja Krymu przez Rosję i pierwsza wojna w Ukrainie.
Sojusznicy zgodzili się, by zwiększyć wydatki na obronność do 2 proc. PKB, z czego jedna piątą nakładów miała zostać przeznaczona na modernizację sprzętu. Ale jednocześnie ustalono okresy przejściowe. Polska miała osiągnąć cel 2 proc. PKB w 2016 roku.
Polska liderem
Od walijskiego szczytu minęło 10 lat, jednak nie wszystkim udało się uzyskać deklarowany poziom wydatków. Pokazują to dobitnie dane samego NATO. Poniżej prezentujemy szacunki sporządzone przez analityków sojuszu jeszcze w połowie poprzedniego roku. To szacowane ubiegłoroczne wydatki poszczególnych krajów w ujęciu do PKB.
Z tych danych wynika, że ledwie jedna trzecia członków NATO osiąga cel 2 proc. PKB wydatków na wojsko. A tak duże i silne gospodarczo państwa jak Niemcy, są od niego daleko. W zestawieniu widać też, jak duży postęp poczyniła Polska, która z szacowanymi wydatkami na poziomie 3,9 proc. PKB zajmuje pierwsze miejsce w sojuszu, wyprzedzając nawet USA.
Ale i wcześniej polskie wydatki na obronność, uwzględniając potencjał gospodarki, były większe, niż na przykład niemieckie. Od 1990 roku Polska wydaje na wojsko więcej niż Niemcy.
Z danych Banku Światowego, które pokazujemy wyżej, wynika jednocześnie, że w przypadku niemieckich rządów niedotrzymywanie deklaracji ze szczytu NATO sprzed 10 lat to w sumie stała praktyka. Niemcy nie zmieniły swojej polityki w tym zakresie i konsekwentnie wydają na wojsko około 1,5-1,6 proc. PKB. Ostatni raz pułap 2 proc. PKB został osiągnięty w 1991 roku.
oprac. Marek Chądzyński
Polecamy także:
- Nowe reguły budżetowe w UE coraz bliżej. Wydatki na wojsko będą specjalnie traktowane
- Minister finansów: Wzrost gospodarczy w Polsce przyspieszy. Na wojsko wydamy ponad 4% PKB
- Oszczędzanie na wojsku? Mało prawdopodobne. „Polityka fiskalna pozostanie luźna”
- Wojsko oczkiem w głowie, czyli ile kosztuje armia. Awans w rankingach jest na wyciągnięcie ręki [WYKRESY]
- Jak Polska powinna budować swoją „zbrojeniówkę” i miejsce w Europie? Wywiad ze strategiem z Akademii Sztuki Wojennej
- Państwa UE przez lata zaniedbywały wydatki na zbrojenia. Ten czas właśnie się skończył