Wielu pracowników jest przekonanych, że to, co wypracuje firma, trafia w zdecydowanej większości na konto szefa. Tymczasem, jak wynika z badań ośrodka GRAPE, podział tego, co udało się zarobić, znacznie przesunął się na korzyść zatrudnionych. Szczególnie w małych przedsiębiorstwach.
Ośrodek badawczy GRAPE sprawdził, jak w firmach wygląda podział owoców pracy między pracowników a pracodawców. Analitycy przyjrzeli się nie tylko dużym przedsiębiorstwom, ale także tym, które zatrudniają do 49 osób. Przejrzeli bazę danych z informacjami o ponad 180 tys. firm działających w Polsce.
„Janusze biznesu” to już przeszłość?
Okazało się, że poza krótkim okresem w latach 2003-2004, labor share (część dochodów, która trafia bezpośrednio do pracowników) w mniejszych firmach rośnie nieprzerwanie od połowy lat 90. W tym czasie wzrósł z 20 proc. w 1996 roku do 50 proc. w 2019 roku. Wzrost był zbliżony zarówno w firmach usługowych, jak i w przemyśle.
– Czy drobni, polscy przedsiębiorcy dzielą się wypracowanymi zyskami ze swoimi pracownikami? Jeśli popatrzymy tylko na te firmy, to udział płac pracowników wzrósł aż o 150 proc., znacznie mocniej niż w dużych firmach – mówi Sebastian Zalas z GRAPE.
Inaczej wyglądało to w większych przedsiębiorstwach. W firmach 49+ udział płac, po znaczących spadkach z początku lat 2000, w kolejnych latach rósł, a w ostatniej dekadzie utrzymywał się stabilnym poziomie ok. 60 proc. Przy czym wyższy był w usługach, gdzie wzrósł do 65 proc., zaś w przemyśle wyniósł 58 proc..
Sektor publiczny w gorszej sytuacji
Wyniki badania GRAPE różnią się od danych płynących z innych opracowań.
– Różnica polega na tym, że my sprawdzaliśmy udział płac wyłącznie w firmach, czyli na poziomie mikro. Inne wnioski dają analizy makro, oparte o całą gospodarkę, czyli uwzględniające np. sektor publiczny. Tam udział płac w PKB maleje z 42 proc. w 1999 r. do 40 proc. w 2019 r. – tłumaczy Sebastian Zalas.
– Skąd różnice? Płace w sektorze publicznym z pewnością rosną wolniej niż w firmach i wolniej niż PKB – dodaje.
Chcesz być na bieżąco? Subskrybuj 300Sekund, nasz codzienny newsletter!
Jak wypada Polska na tle innych krajów? Dane Eurostatu za ostatnie 20 lat potwierdzają wyniki badania GRAPE. W Polsce udział płac w PKB praktycznie się nie zmienił. Podobnie było w Niemczech, Szwecji, Francji, Austrii czy Hiszpanii. Największy spadek, bo 13 proc., odnotowano w Irlandii.
Duże spadki dotyczą także Węgier, w Rumunii i Chorwacji. Z kolei największymi wzrostami – blisko 10 proc. – mogą pochwalić się państwa Europy Wschodniej: Bułgaria, Łotwa, Litwa. O niemal 5 proc. wzrósł udział płac w PKB w Estonii, Czechach i na Słowacji.