Wsparcie skierowane do najbardziej wrażliwych odbiorców to lepsze rozwiązanie na czas kryzysu energetycznego niż mrożenie cen energii dla wszystkich gospodarstw domowych. W tej kwestii zgadzają się zarówno eksperci energetyczni, jak i samorządowcy.
W celu ochrony odbiorców przed ubiegłorocznym kryzysem energetycznym, rząd zaproponował dwa rodzaje działań. Jednym było odgórne ograniczanie cen, drugim dodatki na zakup paliw do ogrzewania domów.
Zamrożone ceny energii elektrycznej i gazu ziemnego obowiązują przez cały 2023 rok. Forum Energii szacuje, że jeśli mrożenia nie będzie w 2024 roku, to ceny dla przeciętnego gospodarstwa domowego wzrosną o 70 proc. w stosunku do obecnego poziomu.
Zachęty do oszczędzania energii
Decyzje między innymi w tej sprawie będzie musiał podjąć po wyborach nowy rząd. Swoje rekomendacje dla tego przyszłego rządu przedstawiła ostatnio Rada ds. Bezpieczeństwa Energetycznego i Klimatu.
Zdaniem ekspertów zrzeszonych w Radzie, utrzymanie mrożenia cen energii dla odbiorców końcowych czy też zwiększanie limitów zużycia energii elektrycznej objętych mrożeniem nie są działaniem w dobrym kierunku. To dlatego, że są to działania sprzeczne z pilną potrzebą oszczędzania energii, zwiększania efektywności energetycznej i dekarbonizacji miksu energetycznego kraju.
Czytaj też: Od wielkich elektrowni do lokalnych sieci. Ekspert: Tak może zmienić się polska energetyka
– Należy zatem odejść od mrożenia cen energii dla wszystkich gospodarstw domowych, bez względu na kryterium dochodowe – czytamy w rekomendacją.
Rada postuluje, by wsparcie w postaci mrożenia cen stosować tylko w sytuacji kryzysów cenowych. Powinno ono być zorientowane na mniej zamożne gospodarstwa domowe, aby pozostali odbiorcy mieli impuls do oszczędzania energii.
Jednak powrót do zasad rynkowych powinien się odbywać stopniowo, przy zastosowaniu osłon dla wybranych grup odbiorców.
– Jako alternatywę dla taryf proponujemy wprowadzenie bonu energetycznego dla wybranych grup odbiorców – gospodarstw domowych o niskich dochodach i MŚP, w których cena energii elektrycznej lub cieplnej odgrywa istotną rolę – piszą eksperci.
Perspektywa lokalnych społeczności
Odmienne od dotychczasowych rządowych recept okazują się też być oczekiwania samorządów. Zbadał je Instytut Spraw Publicznych i opisał w raporcie “Kryzys energetyczny w Polsce lokalnej. Perspektywa samorządów”.
Z badania wynika między innymi, że samorządowcy rozumieją konieczność transformacji energetycznej. Interesują się bardziej ekologicznymi źródłami energii i ciepła, czy inwestowaniem w efektywność energetyczną. Dostrzegają też zjawisko ubóstwa energetycznego.
Interesuje cię energetyka i ochrona klimatu? Zapisz się na 300Klimat, nasz cotygodniowy newsletter
– Obecne rozwiązania, które polegają przede wszystkim na mrożeniu cen energii przez rząd są oceniane jako konieczne w sytuacji szoku cenowego. Jednocześnie rozmówcy podkreślają, że nie stanowią one rozwiązania problemu. Bezpieczeństwo, które dają, jest tymczasowe, a ręczne sterowanie cenami energii zwiększa niepewność i uniemożliwia długoterminowe planowanie – czytamy w raporcie.
Samorządowcy, z którymi rozmawiały badaczki, wskazali też na konkretne propozycje systemowych zmian. To między innymi budowa bardziej rozproszonego modelu energetyki, w tym rozwój energetyki obywatelskiej. Ale też odejście od energetyki opartej na węglu.
Raport wskazuje na konieczność ochrony osób ubogich energetycznie poprzez kierowanie do nich konkretnych programów wsparcia. Jako jeden ze sposobów radzenia sobie z tym problemem postrzegana jest też efektywność energetyczna.
Polecamy także:
- Zielona energia czy węgiel? Oto co chcą zmienić w energetyce partie polityczne
- Poważny problem czy ideologia? Tak wygląda ochrona klimatu w programach wyborczych
- Polska z brązowym medalem w igrzyskach smogu. Europa oddycha brudnym powietrzem
- Tyle będzie kosztować odejście od węgla. Eksperci liczą straty górniczych gmin