Ocieplenie klimatu to nie tylko wzrost temperatury do rekordowych poziomów. Zwiększona częstotliwość występowania ekstremalnych zjawisk pogodowych to także rosnący problem niedożywienia i przymusowych wysiedleń, ostrzega Światowa Organizacja Meteorologiczna.
Raport WMO potwierdza to, co już wiemy z innych źródeł: 2023 rok był najcieplejszy w historii pomiarów. Średnia globalna temperatura była wyższa o 1,45°Celsjusza, z marginesem niepewności plus minus 0,12°C ponad poziom z ery przedprzemysłowej. Ostatnie 10 lat było też najcieplejszym dziesięcioleciem w historii.
– Jeszcze nigdy nie byliśmy tak blisko – choć na razie tymczasowo – dolnej granicy określonej w porozumieniu paryskim w sprawie zmian klimatu, czyli ocieplenia o 1,5° C. Społeczność WMO ogłasza światu czerwony alarm – komentuje sekretarz generalna WMO Celeste Saulo, cytowana w komunikacie towarzyszącym raportowi.
– Zmiana klimatu to znacznie więcej niż temperatura. To, czego byliśmy świadkami w 2023 r., zwłaszcza w związku z bezprecedensowym ociepleniem oceanów, cofaniem się lodowców i utratą lodu morskiego na Antarktydzie, jest powodem do szczególnego niepokoju – dodaje.
Narastający kryzys żywieniowy
Organizacja zwraca uwagę także na społeczne i ekonomiczne skutki wzrostu temperatur i częstotliwości ekstremalnych zjawisk pogodowych.
– Kryzys klimatyczny jest najważniejszym wyzwaniem, przed którym stoi ludzkość i jest ściśle powiązany z kryzysem nierówności – o czym świadczy rosnący brak bezpieczeństwa żywnościowego, przesiedlenia ludności oraz utrata różnorodności biologicznej – mówi Celeste Saulo.
Czytaj też: Ryzyko klimatyczne gwałtownie wzrasta, a Europa nie jest na to gotowa. Najnowszy raport
Autorzy raportu wskazują, że trwający globalny kryzys żywnościowy i żywieniowy jest największym we współczesnej historii ludzkości. W 78 monitorowanych krajach liczba osób dotkniętych poważnym brakiem bezpieczeństwa żywnościowego wzrosła ponad dwukrotnie w okresie od 2019 roku. Przed pandemią COVID-19 było to 149 mln osób, a w 2023 roku – 333 mln osób. W 2022 r. 9,2 proc. światowej populacji (735,1 mln osób) było niedożywionych, w porównaniu z 7,9 proc. populacji (612,8 mln osób) w 2019 r.
Pokazuje to poniższy wykres.
– Przedłużające się konflikty, spowolnienie gospodarcze i wysokie ceny żywności, dodatkowo zaostrzone przez wysokie koszty środków produkcji rolnej spowodowane trwającymi i powszechnymi konfliktami na całym świecie, leżą u podstaw wysokiego poziomu braku bezpieczeństwa żywnościowego na świecie. Sytuację pogarszają skutki ekstremalnych zjawisk klimatycznych i pogodowych – czytamy w raporcie.
Przykładem może być cyklon Freddy, który dotknął Madagaskar, Mozambik, Malawi i Zimbabwe. Powódź związana z cyklonem zatopiła rozległe obszary rolnicze i wyrządziła poważne szkody w uprawach.
Przeprowadzone w latach 2007-2022 badania z 60 państw wykazały, że ponad 65 proc. strat wynikających z susz dotyczyło rolnictwa. Rolnictwa dotyczy też 20 proc. strat wynikających z powodzi, burz i cyklonów.
Trudniejsza sytuacja migrantów
Ekstremalne zjawiska pogodowe pogarszają też sytuację w zakresie migracji. Raport podkreśla, że w 2023 roku nadal przyczyniały się do przymusowych przesiedleń i zwiększały podatność na zagrożenia osób, które zostały już wysiedlone w wyniku sytuacji konfliktu i przemocy.
– Oprócz nowych przesiedleń spowodowanych klęskami żywiołowymi o dużym wpływie w 2023 r., wiele osób nadal odczuwa przedłużające się skutki przesiedleń związanych z klimatem, które miały miejsce w poprzednich – dodano.
Interesuje cię energetyka i ochrona klimatu? Zapisz się na 300Klimat, nasz cotygodniowy newsletter
Autorzy zaznaczają przy tym, że przesiedlenia mają zwykle wiele przyczyn. Większość ludzi przeprowadza się z powodu kombinacji czynników społecznych, politycznych, ekonomicznych, środowiskowych i demograficznych. Wszystkie one są i będą pod wpływem zmian klimatycznych i środowiskowych, zaznaczyli.
W raporcie wskazano, że najlepszym rozwiązaniem w tym kontekście są systemy wczesnego ostrzegania przed katastrofami naturalnymi. Stan przygotowania państw w tym zakresie zwiększył się w ostatnich latach. Strategie zarządzania ryzykiem ma 126 krajów. Natomiast 102 państwa ma systemy wczesnego ostrzegania przed wieloma zagrożeniami.
Polecamy także:
- Jakie będzie tegoroczne lato w Europie? Prognozę przepowiadają topniejące lody na Grenlandii
- Zmiany klimatu widać gołym okiem. Oto najbardziej jaskrawe przykłady z ostatnich miesięcy
- Zmiany klimatu to nie tylko rekordy temperatur. Eksperci: pandemie chorób będą coraz częściej
- Punkty krytyczne na drodze do katastrofy. Świat pędzi w ich stronę, zderzenie coraz bliżej