Komisja Europejska potwierdziła dziś oficjalnie, że 1 czerwca rozpocznie działalność Prokuratura Europejska (EPPO).
Prokuratura Europejska ma być odpowiedzialna za prowadzenie dochodzeń i wnoszenie oskarżeń w sprawach dotyczących przestępstw przeciwko budżetowi UE.
22 państwa członkowskie UE będą członkami EPPO. Polska, a także Węgry i Szwecja zdecydowały jeszcze w 2018 roku, że nie przystąpią do inicjatywy Prokuratury Europejskiej. Dodatkowo Dania i Irlandia mają klauzulę opt-out wyłączającą ich ze współpracy w dziedzinach sprawiedliwości i bezpieczeństwa.
Jak tłumaczy Radio Wolna Europa, EPPO będzie mogło prowadzić śledztwa w krajach, które nie przystąpiły do inicjatywy, będzie to jednak musiało robić we współpracy z krajowymi prokuratorami. Więc jeśli np. Prokuratura Europejska będzie chciała aresztować podejrzanego w Polsce, taki nakaz będzie musiała potwierdzić Prokuratura Krajowa.
„Jesteśmy już na ostatniej prostej: za kilka dni uruchomimy pierwszy w historii niezależny urząd UE, którego zadaniem będzie prowadzenie dochodzeń i ściganie przestępstw mających wpływ na budżet UE. Od 1 czerwca prokuratorzy europejscy, pod silnym przywództwem Laury Kövesi, będą eliminować przestępców i dbać o to, by nawet jedno euro nie zostało zmarnowane na korupcję i nadużycia finansowe” – zapowiedziała wiceprzewodnicząca Komisji Europejskiej ds. wartości i przejrzystości Věra Jourová.
Jak dodał komisarz do spraw wymiaru sprawiedliwości Didier Reynders, utworzenie Prokuratury Europejskiej ma otworzyć nowy etap w historii integracji europejskiej.
„Podstawową misją tego europejskiego organu jest ochrona środków finansowych UE przed przestępcami we wspólnym interesie naszych obywateli. Organ ten będzie uważnie obserwował wdrażanie instrumentu NextGenerationEU, aby zapewnić wykorzystanie unijnych środków w pełnym zakresie na potrzeby ożywienia gospodarczego po kryzysie.”
Zakres zadań Prokuratury Europejskiej
Prokuratura Europejska ma być pierwszą prokuraturą ponadnarodową. Ma prowadzić dochodzenia i ścigać następujące rodzaje nadużyć finansowych i innych przestępstw naruszających interesy finansowe UE:
- nadużycia związane z wydatkami i dochodami;
- oszustwa związane z VAT (jeżeli dotyczą co najmniej dwóch państw członkowskich i mają wartość co najmniej 10 mln EUR);
- pranie pieniędzy i aktywów pochodzących z defraudacji środków z budżetu UE;
- czynna i bierna korupcja lub sprzeniewierzenie, które mają wpływ na interesy finansowe UE;
- udział w organizacji przestępczej, jeżeli jej działalność koncentruje się na popełnianiu przestępstw przeciwko budżetowi UE.
Ten nowy organ Unii Europejskiej może również prowadzić dochodzenia i ścigać wszelkie inne nielegalne działania, które są „nierozerwalnie związane” z przestępstwem przeciwko budżetowi UE.
Prokuratura Europejska ma prowadzić dochodzenia i ścigać przestępstwa w sposób w pełni niezależny od Komisji, innych instytucji i organów UE oraz państw członkowskich.
Ma ona uzupełniać prace i współpracować z innymi organami i agencjami UE, takimi jak OLAF, Eurojust i Europol, a także z właściwymi organami państw członkowskich, które nie uczestniczą w tworzeniu Prokuratury Europejskiej.
Oczekuje się, że Prokuratura Europejska będzie prowadzić dochodzenia w około 3 tys. spraw rocznie.
Kontekst powstania
Prokuratura Europejska (EPPO) została ustanowiona rozporządzeniem (UE) 2017/1939 z dnia 12 października 2017 r. i jest finansowana z budżetu UE. Jest pierwszą prokuraturą ponadnarodową upoważnioną do prowadzenia dochodzeń i wnoszenia oskarżeń w sprawach karnych.
W obecnej strukturze EPPO uczestniczą 22 państwa członkowskie UE w ramach wzmocnionej współpracy. Prokuratura Europejska, pod przewodnictwem Laury Codruțy Kövesi, Europejskiego Prokuratora Generalnego, posiada biuro centralne w Luksemburgu, w którego skład wchodzi po jednym prokuratorze europejskim z każdego uczestniczącego państwa członkowskiego oraz pozostały personel. Ponadto, integralną część tego niezależnego organu stanowią delegowani prokuratorzy europejscy działający w państwach członkowskich.