Wysokie koszty utrzymania to powód do zaciskania pasa? Nic bardziej mylnego. Wydatki na niektóre towary – zupełnie nie pierwszej potrzeby – znacznie wzrastają w trudniejszych czasach.
Od 60 do 70 proc. Polaków chce w tym okresie dokonać promocyjnych zakupów podczas Black Friday. Tak wynika z badań UCE Research, Offerista i platformy SMSAPI, opublikowanych przez „Rzeczpospolitą”. Jednak, z uwagi na inflację, konsumenci będą szukali większych obniżek cenowych i lepszych okazji, niż w poprzednich latach.
Czytaj także: Królestwo bogactwa jest tylko jedno. Tak wielu luksusowych domów nie sprzedaje nikt
Wydawałoby się jednak, że w obliczu kryzysu związanego z kosztami utrzymania w wielu krajach konsumpcja, szczególnie towarów, które nie są dobrami niezbędnymi, będzie spadać. Jednak trend jest przeciwny – nawet w trudnych ekonomicznie czasach ludzie nadal pozwalają sobie na zakupy produktów, których nie można nazwać towarami pierwszej potrzeby.
Efekt szminki
Okazuje się, że ludzie mają tendencję do wydawania więcej np. na kosmetyki podczas spowolnienia gospodarczego. Takie zjawisko ekonomiści nazwali „efektem szminki”. Dane z USA podczas globalnego kryzysu finansowego w latach 2007- 2009 potwierdzają tę zasadę. Podczas kryzysu elastyczność dochodowa „szminki” w USA spadła z 0,31 do 0,05. Oznacza to, że podczas recesji wydatki na szminkę spadły w mniejszym stopniu, niż przed recesją.
Podobna sytuacja dotyczyła kryzysu gospodarczego podczas pandemii Covid-19. Np. w Australii w drugim kwartale 2020 r. sprzedaż kosmetyków była 1,5 razy wyższa niż w styczniu 2019 r.
Zjawisko to nie dotyczy jednak tylko kosmetyków. Wydatki na dobra zbędne takie jak np. gry, wzrosły podczas Covid-19.
Odrobina luksusu w trudniejszych czasach
Dlaczego tak się dzieje? Najprościej odpowiedzieć można, że drobne przyjemności, nawet w trudnych czasach, szybko poprawiają samopoczucie.
Badania sugerują, że inwestowanie w wygląd fizyczny, szczególnie w trudnych okresach gospodarczych, może mieć pozytywny wpływ na samopoczucie. Chodzi o doświadczenie emocjonalne – czyli o to, jak się czujemy pozwalając sobie na luksus, a emocje są kluczową częścią doświadczeń konsumenckich. Zakup „małej nagrody” przynosi wyraźne korzyści psychologiczne konsumentów, takie jak ekscytacja czy poprawa humoru. Pokazują to badania American Psychological Association.
Chcesz być na bieżąco? Subskrybuj 300Sekund, nasz codzienny newsletter!
Na przykład w czasie lockdownu, kiedy wyjście do restauracji nie było możliwe, ludzie często zastępowali sobie tę przyjemność kupując produkty wyższej jakości w sklepach spożywczych. Lepsze, choć droższe jedzenie w domu, było pewną formą luksusu, który poprawiał humor. Zbadano to w badaniu opublikowanym przez Science Direct.
Czytaj także:
- Nie daj się zaskoczyć na Black Friday. Eksperci radzą, na co zwrócić uwagę
- Branża modowa odrabia straty po pandemii. Wydajemy więcej na ubrania
- Coraz więcej eko żywności w Polsce. Ale wciąż wydajemy na nią 10 razy mniej niż reszta UE
- Codzienne zakupy znów droższe. „Mamy wciąż wysoką presję inflacyjną”
- Kto bogatemu zabroni? Zaskakujący rozkwit rynku dóbr luksusowych