W najnowszym światowym zestawieniu innowacyjnych gospodarek Polska poprawiła swoją pozycję o jedno miejsce. Nie poprawiła nawet o jedno wśród krajów europejskich. Czy stagnacja to sukces, gdy wyprzedzają nas Malta, Łotwa, Bułgaria?
Nie cichną echa sporu o odwołanie przez Ministra Nauki prof. Piotra Sankowskiego ze stanowiska szefa IDEAS NCBR, agendy do rozwijania projektów opartych o AI. Po jego odwołaniu rezygnacje złożyło także sześciu innych ekspertów zajmujących się badaniem sztucznej inteligencji w NCBR.
Sprawa stała się głośna i publiczna w weekend, gdy kilkuset naukowców stanęło w mediach społecznościowych w obronie jednego z najwybitniejszych polskich naukowców i wystosowało do premiera Donalda Tuska list otwarty w sprawie zrewidowania decyzji resortu Nauki i przywrócenia prof. Sankowskiego do pełnionej funkcji.
Polska szarża raczej słaba
O tym, jak bardzo Polska potrzebuje sprawnych działań rozwijających innowacje i specjalistów nad tym pracujących świadczą wyniki właśnie wydanego globalnego rankingu innowacyjności Global Innovation Index 2024 (GII’24). Ranking klasyfikuje najbardziej innowacyjne gospodarki świata i analizuje trendy w zakresie innowacji.
Top 5 rankingu to kraje rozwinięte: Szwajcaria, Szwecja, USA, Singapur i Wielka Brytania. Ranking wyróżnia także kraje, które rosły najszybciej w ciągu całej dekady. Chyba nikogo nie zaskoczy fakt, że są to kraje Azji: Chiny, Turcja, Indie, Wietnam i Filipiny.
W najnowszej edycji GII’24 Polska zajęła 40. pozycję na 133 kraje. Poprawiła swój wynik o jedno miejsce w stosunku do zestawienia z zeszłego roku. Wśród krajów europejskich jesteśmy na 25. pozycji.
„Polska wypada lepiej pod względem wyników innowacji niż nakładów na innowacje. W tym roku Polska zajmuje 45. miejsce pod względem nakładów na innowacje, co jest wyższą pozycją niż w roku ubiegłym. Jednocześnie, Polska zajmuje 38. miejsce pod względem wyników innowacji i jest to wyniki gorszy niż rok wcześniej” – komentuje wyniki rankingu Urząd Patentowy RP.
Jak podaja autorzy raportu, 19 gospodarek osiągnęło przez rok lepsze wyniki w zakresie innowacji w stosunku do poziomu rozwoju. Najbardziej w rankingu wspięły się w ostatnich latach Arabia Saudyjska, Katar, Brazylia, Indonezja, Mauritius i Pakistan. Autorzy wyróżniają też kategorię „ponadprzeciętni innowatorzy” (ang. overperformers), wskazującą kraje szczególnie zaangażowane w innowacyjność – obok Indii, Pakistanu, Brazylii i Wietnamu stoi w niej Republika Mołdawii i Uzbekistan.
AI daje nam popalić
Czy zatem awans o jedno miejsce to w Polsce powód do radości? Tak. Czy to jest powód do dumy? Nie. NIe, gdy się popatrzy na ranking szeroko. Na liście wyprzedza nas aż 25 innych krajów z naszego kontynentu.
Nie, gdy ten „skok” o jedno miejsce na liście 133 krajów zestawimy z równoległym rankingiem, który koncentruje się na wyścigu AI, uzasadniony będzie znacznie mniejszy optymizm. Jak wskazuje Andrzej Kubisiak, zastępca dyrektora PIE na swoim profilu na platformie X, w AI Global Index Polska zajęła w 2024 roku 36 miejsce na 83 analizowane kraje.
Spadek jest spektakularny – jeszcze rok temu nasz kraj zajmował miejsce 27.
– Przez ten rok wyprzedziły nas np. Brazylia, Portugalia, Rosja, Turcja i Czechy – skomentował Andrzej Kubisiak.
W tym tempie rozwoju i przy takim podejściu do współpracy z badaczami w tej dziedzinie – których nie mamy tak wielu – szybko zobaczymy ogon.
W cieniu dyskusji o IDEAS NCBR ukazał się nowy AI Global Index (szereguje kraje w globalnym wyścigu AI), w którym 🇵🇱 zajęła w 2024 roku 36 miejsce na 83 analizowane kraje.
Dla porównania w ub. roku było to miejsce 27. Przez ten rok wyprzedziły nas np. 🇧🇷🇵🇹🇷🇺🇨🇿🇹🇷. pic.twitter.com/YvOCfVZ1eM
— Andrzej Kubisiak (@KubisiakA) October 1, 2024
Urząd Patentowy zwraca w komunikacie uwagę na mocne strony polskiej gospodarki wskazane w rankingu GII’24.
„Autorzy raportu wskazują między innymi udział eksportu dóbr kreatywnych w handlu ogółem oraz liczbę wzorów przemysłowych w przeliczeniu na PKB”, podano.
Do słabych stron Polski GII’24 zalicza natomiast kwestie związane z przenoszeniem badań na dalszy etap rozwoju, na rynek (joint venture/strategic alliance deals/ PPP, GDP)
Co pokazał świat
Postęp technologiczny pozostał silny w 2023 r., szczególnie w dziedzinach związanych ze zdrowiem, jak sekwencjonowanie genomu, a także w zakresie mocy obliczeniowej i baterii elektrycznych. Wdrażanie technologii również się pogłębiło, szczególnie w zakresie 5G, robotyki i pojazdów elektrycznych.
– Tegoroczny GII ujawnia również pozytywne trendy w kluczowych wskaźnikach, w tym spadek globalnego ubóstwa oraz wzrost produktywności pracy i oczekiwanej długości życia – mówi Daren Tang, dyrektor generalny Światowej Organizacja Własności Intelektualnej (WIPO), która publikuje rankingi GII.
Jak podaje WIPO, w 2023 roku postęp technologiczny był widoczny, zwłaszcza w dziedzinach związanych ze zdrowiem, jak np. sekwencjonowanie genomu, a także w zakresie mocy obliczeniowej i baterii elektrycznych.
– Następuje też ogromny postęp technologiczny zwłaszcza w 5G, robotyce i pojazdach elektrycznych – mówi Daren Tang.
Niestety, badanie globalnego rynku pokazało, że osłabła aktywność inwestycyjna funduszy venture capital (VC) – ich finansowanie było mniejsze o około 40 proc. (co autorzy raportu tłumaczą m.in. wyższymi stopami procentowymi). Spadły też nakłady na B+R i – co podkreśla Urząd Patentowy RP – liczba międzynarodowych zgłoszeń patentowych (PCT) oraz publikacji naukowych.
(grafika Informal Economy)
Warto przeczytać:
-
- Wiceprezes Polskiej Akademii Nauk: Innowacyjność polskiej nauki jest po prostu przeciętna [WYWIAD]
- Nauka może być produktem eksportowym Polski. Tylko badacze muszą chcieć na tym zarabiać
- Polska wśród najmniej innowacyjnych gospodarek Unii. Ale cała UE czuje oddech konkurencji
- Polskie zasady grantów dociskają biotech. „Wsparcie z funduszy UE stało się nieosiągalne” [WYWIAD]
- „Nie zarabiam na pokazywaniu startupów”. Wywiad z Maciejem Kaweckim
- Rodzi się za mało dzieci? To nic. Te, które mamy będą lepiej zaopiekowane, co napędzi innowacyjność
- Wyścig innowacyjności. Które polskie firmy wprowadzają najwięcej nowości?