Instytucje finansowe mają do odegrania kluczową rolę w walce ze zmianami klimatu, a odpowiednie prawo może je do tego zachęcić. Zapytaliśmy więc przedstawicieli Polskiego Funduszu Rozwoju, czy planują specjalne regulacje w tym zakresie dla instytucji prowadzących Pracownicze Plany Kapitałowych. Na razie nie mamy się czego spodziewać w tej kwestii.
W Polsce wprowadzono program Pracowniczych Planów Kapitałowych. To dobrowolny, prywatny system długoterminowego oszczędzania. W jego ramach państwo i pracodawcy dopłacają do pieniędzy odkładanych przez pracowników.
Chociaż jest to w pewnej formie część systemu emerytalnego, a państwo dopłaca do gromadzonych oszczędności, środkami operuje nie instytucja państwowa, ale prywatna, z sektora finansowego.
Są one przez nią inwestowane, co ma zwiększyć kwotę oszczędności. Jak instytucje finansowe inwestują nasze oszczędności? Niestety, często kredytując wysokoemisyjne przedsięwzięcia.
Jednak coraz więcej banków zobowiązuje się odejść od kredytowania np. inwestycji węglowych lub inwestować w odnawialne źródła energii (OZE). Instytucje tworzą także strategie ESG, czyli zobowiązań na rzecz zrównoważonego rozwoju i transparentnej sprawozdawczości.
Nasze oszczędności, inwestycje banków
Ile środków jest zgromadzonych w PPK? Obecnie to ponad 5 mld złotych, którymi obraca 19 instytucji finansowych. A w perspektywie długoterminowej twórcy programu chcą, by uczestnictwo w nim wzrosło o 100-175 procent. Zwiększą się więc także środki inwestowania, pozostające do dyspozycji instytucji finansowych.
Jak wskazuje firma doradcza Deloitte, banki i instytucje finansowe mają bardzo dużą rolę do odegrania w umożliwieniu zielonej transformacji i osiągnięciu innych celów społecznych, np. unijnego celu zbudowania zrównoważonego społeczeństwa.
Czy są jakieś narzędzia kontroli nad tym, czy kierunki inwestycji partnerów PPK są zgodne z założeniami polityk Polski albo Unii w tym zakresie? Spytaliśmy o to Polski Fundusz Rozwoju, spółkę Skarbu Państwa odpowiadającą za PPK, podczas konferencji podsumowującej wdrożenie programu.
„Zacznę od tego, że jako Polski Fundusz Rozwoju bardzo promujemy zasady ESG i transformację energetyczną. Ten trend ma obecnie wymiar globalny, a w sektorze finansowym sprowadza się to do zasad kredytowania” – odpowiedział na nasze pytanie Paweł Borys, prezes PFR.
„Ale rolą PFR w nakłanianiu firm, by działały zgodnie z zasadami ESG, może być tylko zachęcanie i namawianie do stosowania tych zasad. Dobór instrumentów finansowych, za pomocą których fundusze lub towarzystwa ubezpieczeniowe inwestują zgromadzone środki, stoi po stronie tych instytucji. Na to PFR nie wpływa, choć kontrolowane jest spełnianie innych warunków” – dodał.
Wygląda więc na to, że w najbliższej perspektywie nie ma więc planów wpływania przez ustawodawcę na instytucje finansowe PPK w zakresie ich polityki ESG i typów inwestycji.
Kwestie, które obecnie reguluje ustawa o PPK to forma działalności firmy, uzyskanie koncesji od Komisji Nadzoru Finansowego czy minimalna wysokość kapitału własnego. Instytucje te muszą posiadać także odpowiednio długie doświadczenie w zarządzaniu kapitałem.
ESG – dlaczego warto wywierać presję na instytucje finansowe?
Chociaż wiele instytucji finansowych deklaruje w swoich strategiach ESG działania na rzecz zrównoważonego rozwoju, często dotyczą one przyszłych umów i nie wykluczają na przykład kredytowania dotychczasowych inwestycji np. w rafinerie, kopalnie czy elektrownie węglowe.
We wrześniu zeszłego roku pisaliśmy o podejściu do finansowania węgla i energii odnawialnej największego polskiego banku, czyli PKO BP. Chociaż strategia banku zawiera takie zobowiązania jak odejście od kredytowania nowych inwestycji węglowych i finansowanie OZE, to np. nie wyklucza wspierania już istniejących klientów prowadzących działalność wysokoemisyjną.
Z kolei fundusz inwestycyjny należący do grupy kapitałowej PKO BP, czyli PKO TFI, jest najaktywniejszym uczestnikiem rynku PPK od momentu uruchomienia programu. Już w pierwszym etapie jego wdrażania spółka Grupy Kapitałowej PKO Banku Polskiego osiągnęła pozycję lidera i stale go utrzymuje.