Przed czerwcowymi wyborami do Parlamentu Europejskiego, Niemcy obniżyły granicę wieku wyborczego do 16 lat. Tym samym stały się największym z zaledwie kilku państw w UE, które zezwalają na głosowanie osobom poniżej 18 roku życia.
Austria, Belgia i Malta już umożliwiły udział w wyborach 16- i 17-latkom, a Grecja ma zezwolić każdemu, kto ukończy 17 lat w 2024 r., na udział w czerwcowym głosowaniu. Około 4,8 miliona młodych Niemców – plus około 300 tys. młodych ludzi z innych państw członkowskich UE, którzy mieszkają w tym kraju – będzie mogło głosować po raz pierwszy w życiu.
Grupa ta stanowi stosunkowo niewielką część całkowitego elektoratu Niemiec wynoszącego 64,9 miliona obywateli, ale jest jednak większa niż populacja wielu innych europejskich państw członkowskich. A biorąc pod uwagę, że w wyborach europejskich w 2019 r. odnotowano znaczny wzrost uczestnictwa wśród młodych wyborców, możemy mieć nadzieję na dobrą frekwencję wśród tej nowo grupy elektoratu.
Czytaj także: Europejska prawica nie mówi jednym głosem. Ale może wygrać wybory w kilku krajach UE
Jednak młodsi wyborcy są mocno kuszeni przez skrajną prawicę, więc obniżenie wieku wyborczego może ostatecznie poprawić wyniki partii Alternative für Deutschland (AfD).
Najnowsze dane sugerują, że grupa wiekowa 15-24 lat ma ogólnie bardziej pozytywne nastawienie do Parlamentu Europejskiego niż reszta niemieckiego społeczeństwa, ale spada ono bardziej niż w innych grupach wiekowych. Ostatnie badania pokazują, że 41 proc. Niemców w wieku od 15 do 24 lat ma pozytywne nastawienie do PE, w porównaniu do 34 proc. dla całej populacji. Jeszcze kilka lat temu, w 2021 r., odsetek ten wynosił 51 proc. Podobnie, podczas gdy 75 proc. młodszej grupy wiekowej popierało wzmocnienie kompetencji Parlamentu Europejskiego w 2021 r., udział ten spadł do 51 proc. w 2024 r.
Ostatecznie jednak z badań tych wyłania się dwuznaczny obraz. Ta młodsza grupa wiekowa nadal uważa członkostwo w UE za „dobrą rzecz”, a 84 proc. dostrzega korzyści dla Niemiec. Podczas gdy ich poziom zadowolenia z demokracji w UE spadł do 58 proc., zaufanie do samego Parlamentu Europejskiego wzrosło do 63 proc.
Polityka z Tik Toka
Parlament Europejski jest bezpośrednio wybieraną instytucją Unii Europejskiej – i jedynym ponadnarodowym zgromadzeniem parlamentarnym na świecie wyłanianym w wyborach bezpośrednich. Ci świeżo upieczeni wyborcy w Niemczech będą mogli przebierać w ofertach 35 partii politycznych, ale są powody, by sądzić, że wielu z nich wybierze AfD, partię, której korzenie tkwią w miękkim eurosceptycyzmie, ale która obecnie skłania się ku bardziej twardemu stanowisku wobec Brukseli, prawicowemu populizmowi, a niekiedy nawet głosi poglądy ekstremistyczne.
Poglądy grupy wiekowej o której mówimy kształtuje TikTok. Zdecydowana większość otrzymuje informacje polityczne za pośrednictwem mediów społecznościowych i nie korzysta z „tradycyjnego” dziennikarstwa politycznego. Niemieckie partie polityczne i politycy są stosunkowo słabo obeznani z nowoczesnymi technologiami, a zatem nieobecni na tej platformie lub nieskuteczni w zdobywaniu zasięgów.
Godnym uwagi wyjątkiem jest tutaj AfD. W przeciwieństwie do swoich rywali, partia ta ma bardzo profesjonalny profil na TikToku, skierowany zwłaszcza do młodszego pokolenia. Przed wyborami europejskimi jest to niemiecka partia polityczna z największą liczbą polubień.
Lokomotywa wyborcza AfD w wyborach do Parlamentu Europejskiego w 2024 r., eurodeputowany Maximilian Krah, jest szczególnie popularny na tej platformie i może pochwalić się ponad pół milionem polubień na swojej oficjalnej stronie. Krah jest znany ze swoich etniczno-nacjonalistycznych poglądów i otwarcie wychwalał systemy autokratyczne. Polityk jest objęty dochodzeniem prowadzonym przez niemiecki wymiar sprawiedliwości w sprawie przyjmowania płatności z Rosji w związku z jego pracą w Brukseli. Jeden z jego akredytowanych asystentów parlamentarnych został aresztowany i objęty dochodzeniem po tym, jak został oskarżony o szpiegostwo na rzecz Chin – choć sam Krah nie będzie stroną w tej sprawie.
Treści publikowane na TikToku przez AfD wydają się być skierowane do odbiorców, którzy są pesymistycznie nastawieni do przyszłości i skłonni do emocjonalnego i w oczywisty sposób uproszczonego postrzegania świata polityki. Bywają nasycone mową nienawiści, ale niekiedy uderzają też w „żartobliwe” tony.
I rzeczywiście, AfD wydaje się zyskiwać na popularności wśród młodych ludzi w Niemczech. Według niedawnego badania Jugend in Deutschland 2024 (Młodzież w Niemczech 2024), około 22 proc. młodych ludzi w wieku od 14 do 29 lat zagłosowałoby na AfD. Wielu z nich znajdzie się w grupie osób głosujących w czerwcu po raz pierwszy w życiu.
Bądź na bieżąco z najważniejszymi informacjami, subskrybując nasz codzienny newsletter 300Sekund! Obserwuj nas również w Wiadomościach Google.
Sygnalizuje to potencjalną poważną zmianę w zachowaniach wyborczych. W wyborach europejskich w 2019 r. 30 proc. niemieckich obywateli w wieku od 18 do 29 lat głosowało na Zielonych, a 13 proc. na centroprawicową koalicję CDU/CSU. Wszystkie pozostałe partie otrzymały mniej niż 10 proc. – a AfD zajęła siódme miejsce z 7 proc.
Widoczna jest również uderzająca różnica między płciami. Młode kobiety były bardziej skłonne głosować na Zielonych, podczas gdy ich rówieśnicy wybierali partie konserwatywne lub liberalne. Ta różnica płci jest szczególnie widoczna w przypadku AfD, która jest raczej „męską” partią, jeśli chodzi o jej kandydatów, wyborców i program. W wyborach europejskich w 2019 r. na AfD głosowało 14,6 proc. mężczyzn (w każdym przedziale wiekowym), ale tylko 7,6 proc. kobiet.
Bazując na tych podstawach, Krah, który szczyci się tym, że jest ojcem ośmiorga dzieci z trzema różnymi partnerkami, szczodrze dzieli się poradami randkowymi na TikToku. W jednym z postów zaleca: „Nie oglądaj porno, nie głosuj na Zielonych, ciesz się świeżym powietrzem, wyjdź na świat, broń swoich racji, bądź pewny siebie, patrz śmiało w przyszłość (…) Prawdziwi mężczyźni są prawicowi, prawdziwi mężczyźni mają ideały, prawdziwi mężczyźni są patriotami i wtedy układa im się z dziewczyną”.
To, czy ten pozorny urok przełoży się na głosy wśród świeżo upieczonych niemieckich wyborców – a zwłaszcza wśród nastolatków płci męskiej – okaże się w nadchodzących tygodniach. Inne partie będą musiały wziąć to pod uwagę, jeśli nie chcą pozostawić młodego pokolenia na pastwę eurosceptycznej i antydemokratycznej agitacji.
Tłumaczył: Tomasz Krzyżanowski
Tekst został opublikowany wcześniej w The Conversation i został zmieszczony tutaj na podstawie otwartej licencji (Creative Commons license). Przeczytaj oryginalny artykuł.
Czytaj także:
- Wielka Brytania wprowadza kontrole na granicach. Tak brexit może doprowadzić do podwyżek cen
- Nie tylko księżna Walii poprawia swoje zdjęcia. Eksperymentowanie z edycją ma dłuższą tradycję
- Czterodniowy tydzień pracy. Nowy model życia czy utopia?
- Pokolenie Z może nie potrzebować kredytów hipotecznych. Nieoczywiste skutki starzenia się społeczeństw
