Z okazji Dnia Ziemi przygotowaliśmy zestawienie 12 artykułów, analiz i wywiadów, które według nas powinien znać absolutnie każdy. Pokazują one, jak zmienia się nasz świat, co możemy z tym zrobić i dlaczego te zmiany nie ominą nikogo z nas.
1. To, że klimat się zmienia, a źródłem tego jest w znacznym stopniu działalność człowieka, nie jest nowością.
Już pół wieku temu naukowcy zajmujący się klimatem zaczęli tworzyć komputerowo generowane prognozy dotyczące tego, jak Ziemia będzie się ogrzewać w wyniku nasycenia atmosfery dwutlenkiem węgla.
Okazuje się, że już kilkadziesiąt lat temu modele klimatyczne – które wykorzystywały równania matematyczne do swoich prognoz – były dokładne.
>>> Czytaj: Już kilkadziesiąt lat temu modele przewidujące zmiany klimatu były dokładne
2. Reakcja państw i instytucji na zmiany klimatu wpłyną na nas co najmniej tak samo, jak same zmiany.
Choćby fakt, że BlackRock, największa na świecie firma zarządzająca funduszami inwestycyjnymi – z aktywami o wartości 7 bilionów dolarów – ogłosiła, że będzie brać pod uwagę ryzyko klimatyczne przy podejmowaniu decyzji o inwestycji (bądź nie) w wybrane aktywa.
>>> Czytaj: 3 przykłady na to, jak bardzo zagadnienia klimatyczne przeorają nasz system gospodarczy i finansowy
3. A jak już dziś zmiany klimatyczne na nas wpływają? Np. nasilają terroryzm na świecie (nie spodziewaliście się tego, prawda?)
„Zmiany klimatyczne są oczywistym i udowodnionym naukowo powodem, dla którego terroryzm dotknął wiele krajów Afryki, na przykład Nigerię. Bój o Libię – dla większości Polaków dość trudny do zrozumienia – nie toczy się tak naprawdę o to, kto ma rządzić po Kaddafim, tylko o to, kto będzie właścicielem ogromnych złóż wody znajdujących się pod Libią. Wiele takich konfliktów przed nami”.
Tak mówi w fascynującym wywiadzie dr Grzegorz Cieślak z Centrum Badań nad Ryzykami Społecznymi i Gospodarczymi Collegium Civitas, ekspert profilaktyki i prewencji antyterrorystycznej.
4. A czy zmiany klimatu bezpośrednio wpływają już na Polskę? Tak.
Na większości terytorium Polski w lutym zarejestrowano suszę atmosferyczną. Marzec także nie przyniósł opadów, które mogłyby korzystnie wpłynąć na tę sytuację. To oznacza, że na wiosnę i w lecie będzie tylko gorzej.
W tym artykule wybraliśmy cztery mapy, które pokazują, jak dużym problemem jest i będzie susza w tym roku.
>>> 4 mapy, które pokazują, jak wygląda susza w Polsce
5. Na co jeszcze wpływają zmiany klimatu? Zgadliście: na wzrost zagrożenia pandemią.
Co więcej, wiemy o tym od co najmniej ośmiu lat, bo właśnie te osiem lat temu w New York Timesie napisano o tym artykuł.
“Każda pojawiająca się w ciągu ostatnich 30 czy 40 lat choroba pojawiła się jako rezultat wkroczenia człowieka do świata dzikiej przyrody i zmian demograficznych” – mówi w artykule NYT Peter Daszak, naukowiec specjalizujący się w badaniu związków środowiska i chorób zakaźnych.
Nasze zdrowie zależy od zachowania otaczających nas ekosystemów i przetrwania gatunków, które stanowią barierę ochronną przed przenoszeniem się wirusów na człowieka.
6. A dlaczego nie udało nam się tych złych skutków powstrzymać? M. in. dlatego, że szacunki ekonomistów zawodzą.
„Ostatnio jeden ze znanych ekonomistów powoływał się na pracę, która wskazywała, jakoby polska gospodarka miała zyskać na zmianie klimatu. Analiza abstrahowała jednak od wszelkich innych kwestii środowiskowych czy społecznych i uwzględniała jedynie korzyści ze wzrostu temperatury, czyli na przykład wydłużony okres wegetacji roślin – to w najmniejszym stopniu nie oddaje rzeczywistych zagrożeń dla ludzi i gospodarki, chociażby już doświadczanych susz. Tego rodzaju rzeczy jest w ekonomii mnóstwo” – mówi w wywiadzie z 300Gospodarką ekonomista Jan Chudzyński.
>>> Czytaj: Ekonomiści są bezradni, jeśli chodzi o szacowanie ryzyka klimatycznego – wywiad z Janem Chudzyńskim
7. Co więc powinniśmy zrobić? Przede wszystkim zmienić nasz system wartości i podejście.
„Potrzebujemy masowego, symbolicznego ataku na konsumpcjonizm i irracjonalną pogoń za wzrostem gospodarczym za wszelką cenę. (…) Potrzebujemy także refleksji filozoficznej i duchowej. W teologii mamy ekologię integralną, m.in. papieża Franciszka, podkreślającą integralność stworzenia – to, jak bardzo jesteśmy zależni od innych bytów, które w tej chwili wymierają na naszych oczach. Z tego punktu widzenia żyjemy w epoce strat o charakterze religijnym. Jak będziemy kochać Boga, gdy nie będzie już przyrody?” – mówi w wywiadzie dr hab. Ewa Bińczyk, profesorka w Instytucie Filozofii Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu.
8. Musimy także na nowo zrozumieć, jak naprawdę działa świat i spojrzeć na niego również przez pryzmat nauki.
„Dziś musimy zrozumieć na nowo coś, co kiedyś było oczywiste, czyli to, że świat przyrody jest podstawą, na której opiera się cała nasza działalność ekonomiczna i społeczna. Zapomnieliśmy o tym w procesie rozwoju cywilizacji„ – apeluje w wywiadzie prof. dr hab. Szymon Malinowski, fizyk atmosfery na Wydziale Fizyki Uniwersytetu Warszawskiego, specjalista z zakresu fizyki chmur i opadów oraz modelowania numerycznego procesów atmosferycznych.
9. Jeśli nie zaczniemy działać, to tylko stracimy czas i wypadniemy z głównego nurtu zmian.
„Dziś chodzi o to, aby nie marnować czasu negując kierunek zmian i aby przedsiębiorstwa, pracownicy i konsumenci wiedzieli, w którą stronę zmierzamy, co zapewni im czas na stopniowe dostosowanie” – mówi w wywiadzie Aleksander Śniegocki, kierownik programu Energia, Klimat i Środowisko w think tanku WiseEuropa.
10. Kto w Polsce najbardziej ucierpi na zmianach klimatu? Rolnicy.
„Rolnictwo jest bardzo ważne z punktu widzenia zmiany klimatu dlatego, że jest prawdopodobnie najbardziej wrażliwym na jego skutki sektorem. Czynniki decydujące o powodzeniu produkcji rolnej – długość okresu wegetacyjnego, temperatura, rozkład i ilość opadów, ekstremalne zdarzenia pogodowe – to właśnie czynniki klimatyczne modyfikowane przez skutki zmiany klimatu. Rolnictwo będzie się zmieniało dlatego, że zmienia się klimat” – mówi w wywiadzie dr hab. inż. Zbigniew Karaczun.
11. Oczywiście, jest dużo osób i instytucji negujących zmiany klimatyczne. Jakie strategie stosują?
„Od jakiś trzydziestu lat przedstawiciele przemysłu paliw kopalnych, lobbyści polityczni, medialni potentaci i osobistości telewizyjne zgłaszają nam swoje wątpliwości dotyczące globalnego ocieplenia – chociaż wątpliwości w tej kwestii nie ma najmniejszych” – pisze Mark Maslin, profesor nauki o systemach Ziemi na University College London.
I wyjaśnia w pięciu punktach najpopularniejsze strategie niedowiarków.
>>> Czytaj: 5 głównych tez przeciwników polityki klimatycznej – profesor UCL wyjaśnia, dlaczego są błędne
12. Są już na świecie – a nawet u naszych sąsiadów – świetne wzory, które pokazują, jak ograniczać nasz wpływ na środowisko.
Niemieckie miasteczko Wolfhagen produkujące 100 proc. energii elektrycznej ze źródeł odnawialnych (plus magazynowana nadwyżka), jest żywym przykładem tego, co można osiągnąć, gdy gminy przyjmą nowatorskie podejście do własności i zarządzania infrastrukturą.
Na długo przed decyzją niemieckiego rządu władze wraz z mieszkańcami podjęły innowacyjne i skuteczne działania, by zdekarbonizować energię w mieście – wyjaśnia dr Bertie Russell z University of Sheffield w Anglii.
A jeśli chciałbyś co tydzień dostawać podobne artykuły na swoją skrzynkę mailową, gorąco zachęcamy do zapisania się na nasz unikalny Tygodnik Klimatyczny 300KLIMAT. Możesz dołączyć do subskrybentów tutaj.