Trzy największe organizacje branżowe – PORT PC, SPIUG i APPLiA Polska – ostrzegają, że planowane zmiany w programie „Czyste Powietrze” mogą poważnie zaszkodzić rynkowi pomp ciepła w Polsce. Wskazują, że nowe kryteria wsparcia uderzą zarówno w producentów i inwestorów, jak i w konsumentów, ograniczając dostęp do nowoczesnych technologii.
Ministerstwo planuje kontrowersyjne zmiany
Ministerstwo Klimatu i Środowiska (MKiŚ) planuje wprowadzenie ograniczeń w programie „Czyste Powietrze”. Jedną ze zmian jest uzależnienie wsparcia finansowego m.in. od miejsca produkcji urządzeń i komponentów pomp ciepła. Branża wskazuje na brak podstaw prawnych dla takiego rozwiązania. Jednocześnie organizacje dodają, że wiele kluczowych elementów pomp ciepła, takich jak sprężarki, produkowanych jest poza Europą.
– Obecne propozycje zmian uderzają w fundamenty rynku pomp ciepła w Polsce – mówi Paweł Lachman, prezes zarządu PORT PC.
Inwestorzy mogą odwrócić się od pomp ciepła
Branża grzewcza zwraca uwagę na chaos regulacyjny i częste zmiany zasad programu w ostatnich miesiącach, które destabilizują rynek i zwiększają niepewność inwestorów. Zdaniem organizacji dodatkowe ograniczenia mogą pogłębić załamanie rynku i zniechęcić konsumentów do inwestowania w efektywne rozwiązania grzewcze.
– Te rozwiązania są oderwane od realiów rynkowych i wprowadzają nieuzasadnione preferencje, które mogą zaszkodzić zarówno wielu firmom inwestującym w Polsce, jak i polskim producentom, którzy chcą działać na rynkach europejskich – mówi Wojciech Konecki, prezes APPLiA Polska.
Propozycje MKiŚ stoją w sprzeczności z trwającymi pracami Komisji Europejskiej nad jednolitymi zasadami wsparcia dla pomp ciepła w ramach Clean Industrial Deal. Propozycja MKiŚ powstaje niezależnie od unijnych wymogów. W efekcie polskie prawo może być niezgodne z przyszłymi regulacjami UE. Branża podkreśla, że wprowadzenie nowych kryteriów może zostać uznane za protekcjonizm i narazić Polskę na ryzyko ograniczenia dostępu do unijnego rynku.
– Wymogi planowane przez MKiŚ są sprzeczne z kierunkiem działań całej Unii Europejskiej i mogą nas wykluczyć z jednolitego rynku – dodaje Janusz Starościk, prezes SPIUG.
Wątpliwe kryteria wsparcia i brak przejrzystości
Organizacje branżowe podnoszą również inne zarzuty. Chodzi o brak uzasadnienia dla usunięcia z listy dofinansowań pomp ciepła klasy A+, przy jednoczesnym pozostawieniu na niej urządzeń o niskiej klasie energetycznej D oraz kotłów na biomasę. Krytykują wprowadzenie wymogu stosowania czynnika chłodniczego o GWP poniżej 150. To de facto wyklucza wiele nowoczesnych urządzeń typu split.
Wątpliwości branży budzi też brak realnych okresów przejściowych dla rygorystycznych wymagań akustycznych. Brakuje też transparentnych i dostosowanych do polskiego klimatu wymagań dotyczących efektywności sezonowej.
Efekt? Takie kryteria mogą prowadzić do ograniczenia oferty rynkowej, wzrostu kosztów dla konsumentów i dodatkowych barier administracyjnych. To nie przyczyni się do rzeczywistej poprawy efektywności energetycznej budynków.
Branża apeluje o współpracę
Dlatego PORT PC, SPIUG i APPLiA Polska apelują o wstrzymanie prac MKiŚ do czasu zakończenia legislacji na poziomie UE. Chcą zachowania kryteriów środowiskowych (np. obowiązku wpisu do rejestru BDO) oraz wprowadzenia klarownych i wykonalnych kryteriów jakościowych. Postulują też ustanowienie rozsądnych okresów przejściowych.
Organizacje przypominają, że w ostatnich kilkunastu miesiącach zmiany zasad programu „Czyste Powietrze” wprowadzały zamieszanie i destabilizowały rynek. W kwietniu 2024 r. decyzją NFOŚiGW bez konsultacji usunięto z listy Zielonych Urządzeń i Materiałów (ZUM) ponad 80 proc. producentów pomp ciepła. Branża dodaje, że wiele decyzji podejmowano bez dialogu z głównymi interesariuszami, co dodatkowo pogłębiało chaos.
Organizacje deklarują gotowość do współpracy z rządem i ekspertami. Chcą wypracowania przejrzystych, proporcjonalnych i efektywnych zasad wsparcia, tak aby realizować cele klimatyczne i jednocześnie chronić interesy konsumentów i przedsiębiorców. Efektywność energetyczna i rzeczywisty wpływ technologii na redukcję emisji powinny być kluczowymi kryteriami w programie „Czyste Powietrze”.
Przeczytaj także:
- Systemy HVAC wspierają zieloną transformację. Efektywność energetyczna nabiera tempa
- Pompy ciepła zaniżone, biomasa przeceniona. Branża apeluje o korektę projektu rozporządzenia
- Spółdzielnie energetyczne: nowy model zmienia zasady gry w lokalnej energetyce
- Zrównoważona moda. Konsumenci rezygnują z fast fashion, ale branża też musi się zmienić