Bez marnowania jedzenia, wody i energii. W świątecznym okresie też możemy zadbać o klimat i środowisko.
Już wkrótce u większości z nas tradycyjne polskie Święta Wielkanocne. Cała rodzina zebrana, stół uginający się od jedzenia. W założeniu ma to być duchowe odrodzenie przeżywane w okresie odradzającej się przyrody. Ale coraz częściej przyroda sygnalizuje nam, że trwa kryzys klimatyczny. Może pora więc pomyśleć, jak dołożyć swoją cegiełkę do ochrony klimatu także w okresie świątecznym.
1. Przygotuj odpowiednią ilość jedzenia
Program ONZ ds. Środowiska (UNEP) szacuje, że od 8 do 10 proc. światowych emisji gazów cieplarnianych ma związek z marnowaniem żywności.
Według badań warszawskiej SGGW, przeciętne polskie gospodarstwo domowe wyrzuca tygodniowo prawie 4 kilogramy odpadów żywnościowych, w tym ponad 2 kilogramy to odpady jadalne.
To, że Polacy wyrzucają gotowe potrawy, wiemy też z badań ankietowych. Przykładem może być to przeprowadzone przed ostatnim Bożym Narodzeniem.
Czytaj także: Jak policzyć swój ślad węglowy. Każdy może się przyłożyć do ochrony klimatu
Zaplanuj więc świąteczne posiłki z głową, stosownie do liczby osób i ich potrzeb żywieniowych. Nie zakładaj, że domownicy będą bardziej głodni niż zwykle.
Jeśli okaże się, że jedzenia jest więcej niż potrzeba, rozważ dwie opcje. Pierwsza to po prostu zamrożenie części jedzenia na później. Druga to podzielenie się nim z innymi. Służą temu publiczne jadłodzielnie – lodówki ustawione w wielu miastach właśnie w tym celu. Coraz łatwiej też podzielić się jedzeniem dzięki grupom w mediach społecznościowych.
2. Postaw na dania roślinne
Wielkanoc oczywiście kojarzy się z daniami mięsnymi. Poprzedza ją czterdziestodniowy Wielki Post, który przez stulecia był czasem rzeczywistych ograniczeń.
Dziś jednak jest inaczej i mało kto rezygnuje z jedzenia mięsa od Środy Popielcowej do Wielkiego Tygodnia. Dla coraz większej liczby osób niejedzenie mięsa nie jest już zresztą wyrzeczeniem. Może pora zmienić kulturowe przyzwyczajenia?
Szczególnie, że produkcja mięsa – zwłaszcza wołowiny – odbywa się sporym ekologicznym kosztem. Jak podaje Carbon Footprint Foundation, ślad węglowy jednego kilograma wołowiny jest taki sam, jak ślad węglowy 3,3 kg ryżu, 7,5 kg roślin strączkowych, 33,2 kg pomidorów, 6,6 kg ziemniaków, 2,6 kg sera, 10,3 kg jajek, 4,9 kg drobiu czy 2,6 kg wieprzowiny.
Dodatkowo na świecie 77 proc. powierzchni rolnych jest przeznaczona na chów zwierząt lub uprawę paszy dla nich. Przy czym mięso, nabiał i jaja zaspokajają zaledwie 17 proc. zapotrzebowania energetycznego całej ludzkości.
Kuchnia roślinna staje się w Polsce coraz bardziej popularna. Przy czym wcale nie jest aż tak odległa od naszych tradycji. Choćby serwowane na wielkanocnych stołach żurek czy barszcz biały to zupy bazujące na zakwasie zbożowym. Dziś z łatwością znajdziemy też przepisy na roślinne zamienniki wielu innych potraw.
Część śladu węglowego żywności i innych produktów wynika z ich transportu. Wniosek jest oczywisty – bardziej ekologiczne jest to, co zostało wyprodukowane bliżej miejsca konsumpcji.
Skup się więc na produktach lokalnych, przynajmniej wyprodukowanych w kraju. Robiąc zakupy, korzystaj głównie ze sklepów czy targowisk w najbliższej okolicy.
Na zakupy najlepiej idź pieszo albo pojedź rowerem. Jeśli korzystasz z samochodu, to postaraj się tak zaplanować zakupy, by móc robić to rzadziej.
4. Bądź energooszczędny
Energia elektryczna w Polsce pochodzi w około trzech czwartych z węgla. Oznacza to, że korzystając z niej, zwiększamy swój ślad węglowy.
Korzystając z tego, że w Wielkanoc większość z nas nie pracuje, warto odłożyć na bok urządzenia elektroniczne. Zamiast oglądać telewizję czy korzystać z internetu, można wziąć rodzinę na spacer.
Energia to nie tylko prąd. Niezależnie od tego, jaki napęd ma twoje auto, ogranicz także podróże tym środkiem transportu. Jeśli masz taką możliwość, korzystaj z komunikacji publicznej.
Interesuje cię energetyka i ochrona klimatu? Zapisz się na 300Klimat, nasz cotygodniowy newsletter
5. Nie lej wody bez potrzeby
Czy polska Wielkanoc mogłaby się obyć bez Lanego Poniedziałku? Dla wielu dorosłych to dziś głównie dodatkowy dzień wolny.
Tymczasem woda może wkrótce stać się drogocennym zasobem także w naszym kraju. Już teraz zdarza się, że miasta wprowadzają latem tymczasowe ograniczenia w korzystaniu z niej. Także w tym roku susza nie jest wykluczona.
Jeśli jednak w twojej rodzinie kultywuje się tradycję polewania się wodą, to starajcie się przynajmniej ograniczyć jej ilość. Może wystarczy symboliczne kilka kropel? A może macie zbiornik na deszczówkę, z którego możecie w tym celu skorzystać?