Choroby zakaźne, przewlekłe, cywilizacyjne i psychiczne to tylko niektóre ze zdrowotnych konsekwencji kryzysu klimatycznego. Na utratę zdrowia, a nawet życia w obliczu postępującej zmiany klimatu najbardziej narażone są dzieci, także w Polsce – wynika z najnowszego raportu Koalicji Klimatycznej, HEAL Polska i Międzynarodowego Stowarzyszenia Studentów Medycyny (IFMSA-Poland).
Stowarzyszenie UNICEF ostatnio alarmowało, że na bardzo poważne skutki kryzysu klimatycznego narażonych jest nawet miliard dzieci na całym świecie.
Almost every child on earth is exposed to at least one climate shock.
The climate crisis is a child rights crisis.https://t.co/4veDkLKipS
— UNICEF (@UNICEF) August 23, 2021
Najnowszy raport “Wpływ zmiany klimatu na zdrowie dzieci” mówi, że w wyniku postępującego kryzysu klimatycznego zdrowie dzieci i młodzieży także w dzisiejszej Polsce jest coraz bardziej zagrożone.
W jaki sposób zmiany klimatu i degradacja środowiska wpływa na nasze zdrowie?
Ekstremalne zjawiska pogodowe, w tym coraz dłuższe i częstsze fale upałów, kolejne rekordy temperatur, susze i niszczycielskie pożary, huraganowe wiatry, czy nawalne deszcze, powodujące podtopienia i powodzie coraz częściej bezpośrednio i pośrednio zagrażają naszemu zdrowiu i życiu.
1. Skutki katastrof.
“Do tej grupy zalicza się skutki częściej występujących ekstremalnych zjawisk pogodowych, takich jak powodzie, burze i tornada, które w bezpośredni sposób zagrażają zdrowiu i życiu dzieci poprzez utonięcie, doznanie uszkodzeń ciała niekiedy skutkujących niepełnosprawnością, zakażenie chorobami zakaźnymi poprzez zanieczyszczoną wodę i jedzenie oraz utratę lub separację od opiekunów” – czytamy w raporcie.
Ponadto, katastrofy mogą wpłynąć na zdrowie psychiczne dzieci.
“Dzieci, które widziały katastrofę niszczącą ich najbliższe środowisko życia mają większą szansę na rozwinięcie zespołu stresu pourazowego (PTSD), depresji, a także zaburzeń adaptacyjnych” – informuje raport.
2. Fale upałów.
“Dzieci są mniejsze i ważą mniej niż dorośli, lecz stosunek powierzchni ich skóry do wagi jest większy niż dorosłych. Przez to dzieci są bardziej narażone na stres związany z przechłodzeniem lub przegrzaniem” – czytamy.
Fale upałów mogą bezpośrednio powodować u dzieci takie niebezpieczeństwo dla ich zdrowia jak: odwodnienie, udar cieplny, zaburzenie równowagi elektrolitowej oraz zwiększona zachorowalność na choroby zakaźne, choroby nerek i układu oddechowego.
3. Pośrednie skutki zmiany klimatu.
Te oddziałują na nas np. poprzez zmianę w składzie powietrza, odmienną sytuację epidemiologiczną wielu chorób wektorowych, a także poprzez obniżenie efektywności upraw roślin.
“Takie zmiany mogą mieć katastrofalny skutek dla dzieci chorych na astmę lub inne przewlekłe choroby układu oddechowego, a także tych zmagających się z alergiami”.
4. Rozprzestrzenianie się i zwiększenie liczby zwierząt, które mogą przenosić choroby na ludzi.
“W Polsce nastąpił bardzo duży wzrost liczby zachorowań na boreliozę (choroba z Lyme), czyli chorobę przenoszoną przez kleszcza pospolitego. Od 2005 do 2015 roku zanotowano trzykrotny wzrost zachorowań na tę chorobę, natomiast w 2019 roku zachorowało aż 20 614 osób [51]. Jedną z przyczyn tego zjawiska jest stały wzrost temperatury w okresie letnim, co powoduje, że kleszcze zaczynają pojawiać się na coraz wyższych szerokościach geograficznych. Kleszcze przenoszą także inne groźne choroby, takie jak kleszczowe zapalenie mózgu, babeszjoza i anaplazmoza; które mogą być śmiertelne dla dzieci” – piszą autorzy badania.
Troska o zdrowie łączy się z ochroną klimatu
Powołując się na dyrektora Światowej Organizacji Zdrowia Tedrosa Adhanom Ghebreyesusa, autorzy raportu twierdzą, że kryzys klimatyczny to jedno z najpilniejszych wyzwań związanych z ochroną zdrowia publicznego wszystkich ludzi świata.
“Skutki zmieniającego się klimatu oddziałują na zdrowie i życie miliardów mieszkańców Ziemi oraz generują olbrzymie koszty zdrowotne dla gospodarek całego świata” – piszą organizacje, które stworzyły raport.
Jednocześnie, na negatywne konsekwencje wzrostu globalnej temperatury najbardziej narażeni są najmłodsi, gdyż ich wciąż rozwijające się organizmy są bardziej podatne na negatywny wpływ czynników środowiskowych.
“Badania prowadzone na całym świecie wskazują, że zmiana klimatu ma znaczący, negatywny wpływ na zdrowie ludzi, a grupą szczególnie narażoną są najmłodsi. Szczególnie tragiczne jest to, że najbardziej zagrożone są dzieci do lat 5” – prof. Zbigniew Karaczun z SGGW, ekspert Koalicji Klimatycznej, porozumienia 27 organizacji pozarządowych zaangażowanych w działania na rzecz ochrony klimatu.
“Wskutek zmiany klimatu możemy zaobserwować wśród dzieci pogorszenie zdrowia psychicznego, co jest szczególnie niepokojące, patrząc na stan obecnej psychiatrii dziecięcej w Polsce. Ponadto możemy spodziewać się wzrostu liczby udarów cieplnych oraz zwiększonej zachorowalności na choroby zakaźne, nerek i układu oddechowego, a w niektórych rejonach świata zwiększonej umieralności na malarię wśród dzieci. Dlatego, jeśli chcemy dbać o zdrowie przyszłych pokoleń, to musimy zostać rzecznikami walki ze zmianą klimatu” – Kacper Łuszczki z Międzynarodowego Stowarzyszenia Studentów Medycyny (IFMSA-Poland)
Weronika Michalak, dyrektorka HEAL Polska, polskiej gałęzi międzynarodowej organizacji non-profit analizującej wpływ środowiska na zdrowie publiczne, uważa, że twarzą kryzysu klimatycznego powinny być nie tylko topniejące lodowce, ale również szpitale przepełnione chorymi na choroby zakaźne, przewlekłe, cywilizacyjne, a nawet psychiczne.
“Decydenci nie mogą dalej zwlekać z ochroną zdrowia przed czynnikami klimatycznymi, jeżeli nie chcą patrzeć na chorujące i umierające dzieci. Ostatni raport IPCC podkreśla, że zostało nam bardzo niewiele czasu na działanie” – powiedziała.
Jak ochrona tygrysów w Indiach pomaga w odbiciu gospodarczym po pandemii