Świat nie jest na dobrej drodze do zrealizowania zrównoważonego celu rozwoju w zakresie energii. W niektórych dziedzinach poczyniono postępy, ale nadal część światowej populacji nie ma wystarczającego dostępu do elektryczności czy bezpiecznego przygotowywania posiłków.
Szczegółowe podsumowanie prezentuje raport „Tracking SDG7: The energy progress report 2023”. Opracowali go eksperci Międzynarodowej Agencji Energii Odnawialnej (IRENA).
Cele zrównoważonego rozwoju w zakresie energii (SDG7) powinny zostać zrealizowane do 2030 roku. Są to:
- zapewnienie powszechnego dostępu do przystępnych cenowo, niezawodnych i nowoczesnych usług energetycznych,
- znaczące zwiększenie udziału energii odnawialnej w globalnym miksie energetycznym,
- podwojenie globalnego tempa poprawy efektywności energetycznej,
- wzmocnienie współpracy międzynarodowej w celu ułatwienia dostępu do badań i technologii w zakresie czystej energii,
- rozbudowa infrastruktury i udoskonalenie technologii dostarczania nowoczesnych i zrównoważonych usług energetycznych dla wszystkich.
W 2023 roku mija półmetek realizacji celów. Tymczasem postęp w tej dziedzinie jest umiarkowany.
Poprawa, ale niewystarczająca
W 2021 roku dostęp do energii elektrycznej miało 91 proc. światowej populacji, o ponad miliard osób więcej niż 2010 roku.
– Jednak w latach 2019-2021 tempo wzrostu dostępu spadło w porównaniu z poprzednimi latami. Wysiłki na rzecz elektryfikacji obszarów wiejskich przyczyniły się do tego postępu, ale nadal istnieje duża luka na obszarach miejskich – czytamy w komunikacie.
Czytaj także: Zasoby Ziemi mają swoje granice. Nadal robimy za mało, by ich nie przekroczyć
IRENA zaznacza przy tym, że w 2021 r. ciągle jeszcze 567 mln osób w Afryce Subsaharyjskiej nie miało dostępu do energii elektrycznej. Stanowiło ponad 80 proc. ludności bez dostępu. Co więcej deficyt dostępu w tym regionie pozostał prawie taki sam jak w 2010 roku.
– Świat pozostaje poza drogą do osiągnięcia powszechnego dostępu do czystego gotowania do 2030 roku. Nawet 2,3 miliarda ludzi nadal używa zanieczyszczających paliw i technologii do gotowania, głównie w Afryce Subsaharyjskiej i Azji – wskazuje organizacja.
W efekcie około 3,2 miliona przedwczesnych zgonów każdego roku można przypisać zanieczyszczeniu powietrza w gospodarstwach domowych wynikającym z gotowania. To szacunki WHO z 2019 roku.
OZE i efektywność energetyczna
Wzrósł udział energii odnawialnej w globalnym zużyciu energii. W 2020 roku wyniósł 28,2 proc. wobec 26,3 proc. w 2019 roku.To największy wzrost w ciągu jednego roku od początku śledzenia postępów w realizacji celów zrównoważonego rozwoju.
Jednak wysiłki na rzecz zwiększenia udziału OZE w ogrzewaniu i transporcie nie umożliwiają osiągnięcia celów klimatycznych. Te dwie dziedziny odpowiadają za ponad trzy czwarte globalnego zużycia energii.
Energochłonność światowej gospodarki – ilość energii zużywanej na dolara PKB poprawiała się w latach 2010-2020 o 1,8 proc. rocznie. To więcej niż 1,2 proc. w poprzednich dekadach.
– Jednak tempo poprawy energochłonności zwolniło w ostatnich latach i spadło do 0,6 proc. w 2020 roku. Jest to najgorszy rok pod względem poprawy energochłonności od czasu globalnego kryzysu finansowego, choć w dużej mierze ze względu na ograniczenia związane z pandemią, które mogą wskazywać jedynie na tymczasowe spowolnienie – czytamy dalej.
Roczna poprawa do 2030 r. musi teraz wynosić średnio 3,4 proc., aby osiągnąć cel zrównoważonego rozwoju, podkreślono.
Międzynarodowe publiczne przepływy finansowe na wsparcie czystej energii w krajach rozwijających się wyniosą 10,8 mld dolarów w 2021 r. To o 35 proc. mniej niż średnia z lat 2010-2019. I tylko około 40 proc. szczytowego poziomu z 2017 r., czyli 26,4 mld USD.
Potrzebne zmiany systemowe
– Konkurencyjna cenowo energia odnawialna po raz kolejny wykazała się niezwykłą odpornością, ale najbiedniejsi na świecie nadal nie są w stanie w pełni z niej korzystać. Aby zrealizować SDG 7 bez uszczerbku dla celów klimatycznych, musimy wprowadzić zmiany systemowe w sposobie funkcjonowania współpracy międzynarodowej – mówi dyrektor generalny IRENA Francesco La Camera, cytowany w komunikacie.
Interesuje cię energetyka i ochrona klimatu? Zapisz się na 300Klimat, nasz cotygodniowy newsletter
Jego zdaniem kluczowe jest, aby wielostronne instytucje finansowe bardziej sprawiedliwie kierowały przepływy finansowe na całym świecie.
Eksperci planują zaprezentować raport w lipcu decydentom. W wrześniu odbędzie się w ONZ konferencja dotycząca realizacji celów zrównoważonego.