Tylko 12 proc. firm w 2021 roku podjęło działania na rzecz zmniejszenia szkodliwego oddziaływania na środowisko – pisze Polski Instytut Ekonomiczny. Tyle samo zamierza zrobić to w tym roku. To o wiele za mało, żeby zbudować gospodarkę o obiegu zamkniętym.
Ramowa dyrektywa unijna w sprawie odpadów zobowiązuje państwa członkowskie do zastosowania niezbędnych środków, by zbudować europejską gospodarkę o obiegu zamkniętym. Ma być oparta na recyklingu o wysokiej wydajności zasobów, aby zminimalizować konsekwencje dużej ilości odpadów dla przyszłych pokoleń.
Istotną rolę w tych procesach odgrywają producenci. W ramach systemu rozszerzonej odpowiedzialności producenta (ROP) ponoszą odpowiedzialność finansową i/lub organizacyjną również na etapie cyklu życia produktu, gdy staje się on odpadem.
Nie wszyscy chcą się dostosować do wymogów
Pod koniec zeszłego roku Polski Instytut Ekonomiczny, publiczny think tank, przeprowadził badania na próbie 1000 przedsiębiorstw. Wynika z nich, że tylko 12 proc. firm podjęło w 2021 r. działania służące zmniejszeniu szkodliwego oddziaływania na środowisko przyrodnicze. Niepokojące jest również to, że nadal tylko 12 proc. firm zamierza podjąć takie działania w 2022 r.
Ponadto 14 proc. wskazuje, że konieczność dostosowania się do wymogów ochrony środowiska jest dla firm dużą lub bardzo dużą barierą działalności. Jednocześnie w Polsce selektywne zbieranie opakowań po napojach ma osiągnąć poziom 77 proc. w 2025, a 90 proc. – w 2029 r.
Duże firmy bardziej dbają o środowisko
Bardziej aktywne w działaniach na rzecz zmniejszania szkodliwego wpływu na środowisko przyrodnicze są większe firmy. W 2021 r. najmniejsze zaangażowanie w tym zakresie wykazywały mikrofirmy (9 proc. wskazań) i małe przedsiębiorstwa (10 proc.). Wśród średnich przedsiębiorstw wskazało na to 17 proc. badanych, a w grupie dużych firm – 23 proc.
Czytaj także: Firmy martwią się swoim śladem węglowym. Ale tylko 11 proc. skutecznie redukuje emisje CO2
Dostrzeganie znaczenia działań dla ochrony środowiska rośnie zatem wraz ze wzrostem wielkości firmy. Im mniejsza firma, tym więcej wskazań, że konieczność dostosowania się do wymogów ochrony środowiska nie dotyczy przedsiębiorstwa. Jest to związane ze specyfiką jej działalności. Tak wskazuje 39 proc. firm mikro, 25 proc. małych, 22 proc. średnich i tylko 14 proc. dużych przedsiębiorstw.
Przetwórstwo i handel planują działania…
Zaangażowanie w działania na rzecz ochrony środowiska przyrodniczego firm zależy również od branży. W 2021 r. najbardziej aktywne były firmy przetwórstwa przemysłowego oraz firmy budowlane. Natomiast w 2022 r., zgodnie z planami przedsiębiorstw, będą to przedsiębiorstwa przetwórstwa przemysłowego oraz handel.
Te branże są kluczowymi podmiotami w procesie wdrożenia obecnie konsultowanych zmianach w ustawach o gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi oraz o odpadach.
Konieczność dostosowania się do wymogów ochrony środowiska nie dotyczy, według wskazań firm, tylko 8 proc. przedsiębiorstw przetwórstwa przemysłowego. Wśród firm budowlanych i handlowych to odpowiednio 9 i 13 proc.
…a usługi i transport stoją w miejscu
W usługach aż 43 proc. badanych przedsiębiorstw nie widzi konieczności dostosowania się do wymogów ochrony środowiska, co tłumaczy specyfiką swojej działalności. W branży transportowej ten odsetek wynosi 20 proc.
Jak widać na powyższym wykresie, aż 92 proc. firm TSL i 90 proc. firm usługowych nie podjęło i nie planuje żadnych działań na rzecz zmniejszenia oddziaływania na środowisko. Zdecydowanie bardziej w tym zakresie są aktywne przedsiębiorstwa przetwórstwa przemysłowego.
Wyniki tych badań są mało optymistyczne. Wskazują jednak na konieczność stworzenia klarownego systemu organizacyjno-ekonomicznego zapobiegania powstawaniu odpadów i sprzyjającego ponownemu użyciu i wydłużaniu okresu żywotności produktów. Niezbędne są też działania edukacyjne, które będą promować dobre praktyki w zakresie budowania gospodarki cyrkularnej w Polsce.
Po śmieciach widać, że żyje się nam coraz lepiej. Polskie śmieci zalegają na wysypiskach