Uważamy, że żyjemy coraz bardziej ekologicznie, ale dane pokazują, że generujemy coraz więcej śmieci. Spada na szczęście ich ilość na wysypiskach, bo zmieniają się sposoby ich przetwarzania. Jednak nie wszędzie – np. dwie popularne wakacyjne wyspy nadal śmieci gromadzą w stertach. Polska też nie zwiększa przerobu.
Według najnowszych danych Eurostatu, tylko jeden kraj na liście państw UE zajmuje to samo miejsce pod względem produkcji śmieci komunalnych (czyli głównie nasze prywatne śmieci) i ich późniejszego przetwarzania. To Dania, gdzie w 2020 roku na jednego mieszkańca powstało 845 kg śmieci, ale z tego zaledwie 7 kg pozostało na wysypisku – resztę przerobiono na energię lub zrecyklingowano. Dania jest europejskim numerem jeden i w „produkcji” odpadów i w ich zagospodarowaniu.
Dobra wiadomość jest taka, że unijne kraje coraz więcej śmieci przerabiają, dzięki czemu mniej ich trafia na trwałe składowiska. Zła wiadomość: niestety, śmieci każdego roku powstaje coraz więcej.
W 2019 roku statystyczny obywatel Europy (Eurostat uwzględnia także Norwegię, Islandię i Szwajcarię) wytworzył w skutek swojej konsumpcji 501 kg śmieci. Rok później, czyli w pandemicznym 2020, gdy generalnie ustało wiele aktywności społecznych i gospodarczych, przybyło nam dodatkowo po 4 kg śmieci na głowę – do 505 kg rocznie.
Chociaż wydaje nam się może, że żyjemy coraz bardziej ekologicznie, to niestety w statystykach ilości śmieci tego nie widać.
Bogaci śmiecą i przerabiają
Powstawanie śmieci bezsprzecznie zależy od zamożności i poziomu konsumpcji, co dobrze widać na mapie poniżej: kraje wydające na konsumpcję indywidualną najwięcej, są jednocześnie największymi śmieciarzami. Ale też najbardziej się starają żeby ich odpady nie zalegały na stertach pod miastem.
Inaczej niż np. Cypr czy Malta – oba kraje produkują dużo, a przerabiają mikroilości. Malta, która jest trzecim co do wielkości wytwórcą odpadów komunalnych w UE znalazła się dopiero na 24. miejscu jeśli chodzi o przerób tych śmieci. Podobnie Cypr – szósty największy wytwórca odpadów jest dopiero 21 w ich przerobie. Na Malcie z 643 kg odpadów od głowy aż 531 kg trafiło na wysypisko. Na Cyprze to odpowiednio 609 kg i 408 kg.
Co robią ze śmieciami małe państwa wyspiarskie? Na pewno ich nie recyklingują czy kompostują, bo pod tym względem oba kraje stoją na samym końcu zestawienia.
Polska hamuje
W Polsce jeden obywatel rocznie wyrzuca do śmietnika średnio 346 kg odpadów. 3 lata wcześniej było to 315 kg. Nawet w śmieciach widać, że żyje nam się lepiej.
Niestety z danych Eurostatu wynika, że nie tylko przerabiamy z tego wciąż mało, ale też, że przerabiamy mniej niż trzy lata wcześniej. Wówczas Eurostat szacował, że na energię w Polsce przerabiano 77 kg na osobę śmieci rocznie – dziś tylko 74 kg. O 6 kg więcej od osoby trafia na wysypiska – dziś 138 kg wobec 132 kg w 2017 r.
Lepiej jest jeśli chodzi o recykling i kompostowanie: przerabiamy dziś średnio 42 kg na osobę, podczas gdy trzy lata wcześniej były to 22 kg.
W pierwszej 10. krajów przerabiających najwięcej na energię, pozytywnym akcentem z Europy Środkowo-Wschodniej jest Estonia.
Powoli kurczą się wysypiska
Odpady komunalne (miejskie, domowe, z urzędów) stanowią jedynie około 10 proc. wszystkich wytwarzanych śmieci. Dzięki rosnącemu przerobowi, mimo coraz większych ilości śmieci, od 1995 roku całkowita ilość odpadów komunalnych składowanych w UE zmniejszyła się o ponad połowę (o 58 proc.) – ze 121 mln ton do 52 mln ton.
Ilość odpadów poddawanych recyklingowi (recykling materiałowy i kompostowanie) wzrosła z 37 mln ton (87 kg na mieszkańca) w 1995 r. do 107 mln ton (241 kg na mieszkańca) w 2020 r. Całkowity udział odpadów komunalnych poddawanych recyklingowi wzrósł z 19 proc. do 48 proc.
Zgodnie z unijnym prawem do końca 2025 r. 65 proc. odpadów opakowaniowych musi być poddawanych recyklingowi. Na wysypiska ma także trafiać jeszcze mniej odpadów biodegradowalnych, które nadają się do kompostowania lub innej obróbki.
KE wnosi do Trybunału sprawę przeciwko Polsce. Chodzi o oczyszczanie ścieków