Jednym z największych wyzwań stojących obecnie przed Polską jest zapewnienie bezpieczeństwa energetycznego oraz związanej z nim dywersyfikacji źródeł energii. Globalne cele wymagają jednak podjęcia lokalnych działań. To właśnie w regionach inicjowane będą procesy zmierzające choćby do dekarbonizacji danego obszaru czy znalezienia i wykorzystania alternatywnych źródeł energii, w tym wodoru. Wielkopolska może być liderem tych zmian w naszym kraju.
– Cały czas słyszymy głosy, że troska o zeroemisyjność i zielona wizja Unii Europejskiej to jest jakieś szaleństwo. Jednak jeśli tego nie zrozumiemy, to będzie to dla świata droga do samozagłady. My podjęliśmy te tematy wiele lat temu. Uważaliśmy, że poszukiwanie alternatyw dla energii, które nie obciążają klimatu, to bardzo intersująca perspektywa. Jest to nadal duży znak zapytania, na ile wodór będzie istotnym elementem miksu energetycznego i na ile zastosowanie wodoru będzie ekonomicznie uzasadnione – mówi Marek Woźniak, Marszałek Województwa Wielkopolskiego.
– Warto traktować wodór jako istotny element naszej przyszłości, bo to kluczowy temat w kontekście ochrony ludzkości – dodaje Marek Woźniak.
Unia Europejska ma ambicję, aby być liderem walki ze zmianą klimatu. Transport, energetyka oraz przemysł odpowiadają za znaczną część (ponad 50% w 2022 r. zgodnie z Eurostat) emisji w UE. W 2021 roku wyznaczono nowy cel zakładający redukcję emisji gazów cieplarnianych do 2030 roku co najmniej o 55% oraz osiągnięcie neutralności klimatycznej w perspektywie roku 2050. Aby osiągnąć założone cele będą musiały nastąpić poważne zmiany w strukturach gospodarek, polegające na sukcesywnym zmniejszaniu wykorzystania paliw kopalnych i energochłonnych procesów produkcji. Generalnym kierunkiem będzie intensywne zwiększanie i przyspieszanie wykorzystania energii ze źródeł odnawialnych w produkcji energii elektrycznej, przemyśle, budownictwie i transporcie.
Wielkopolska stawia na wodór
Wodór ze względu na swoje szerokie wykorzystanie rysuje się jako atrakcyjny i istotny element w miksie energetycznym europejskich i światowych gospodarek. Kluczowymi filarami dekarbonizacji globalnego systemu energetycznego są efektywność energetyczna, zmiana zachowań ludzi, elektryfikacja, odnawialne źródła energii oraz wodór.
Polska jest obecnie trzecim krajem w Europie pod względem możliwości produkcji wodoru, która sięga 1,3 miliona ton rocznie. Wodór prawie w całości pochodzi z reformingu gazu ziemnego i jest wykorzystywany w przemyśle, m.in. do produkcji nawozów, stali i paliw. Będzie miał również zastosowanie w sektorze transportu jako paliwo, w energetyce wodór można wykorzystać do długoterminowego i wielkoskalowego magazynowania energii. Kolejnym zastosowaniem jest produkcja paliw alternatywnych, jak np. e-diesel, biometan, zielony amoniak, zielony metanol.
Wielkopolska jest regionem, który ma obiecujący potencjał dla rozwoju energetyki opartej na odnawialnych źródłach energii, co za tym idzie do produkcji odnawialnego wodoru, który powstaje w procesie elektrolizy z wykorzystaniem prądu z instalacji OZE. Według danych z czerwca 2023 r. zainstalowana moc OZE wynosi blisko 2,3 GW, co plasuje województwo w czołówce w skali kraju. W najbliższych latach wodór w Wielkopolsce będzie wykorzystywany głównie w sektorze transportu. Warto zaznaczyć, że w regionie użytkowane są już autobusy wodorowe, w tym roku w Poznaniu została również otwarta stacja tankowania wodoru. Jak na razie korzystają z niej autobusy MPK Poznań, które kursują już po ulicach stolicy Wielkopolski.
Samorząd Województwa Wielkopolskiego od 2019 r. prowadzi działania na rzecz wsparcia rozwoju gospodarki wodorowej w Wielkopolsce. Działania skierowane są do wszystkich, którzy uczestniczą w procesie rozwoju technologii wodorowych, w szczególności dzięki wykorzystaniu lokalnego potencjału biznesowego i naukowego, przy wsparciu władz samorządowych oraz współpracy z instytucjami krajowymi i międzynarodowymi.
Wśród podjętych działań można wskazać np. powołanie w grudniu 2019 r. Wielkopolskiej Platformy Wodorowej, z przewodniczącym Jackiem Bogusławskim, Członkiem Zarządu Województwa Wielkopolskiego, a w lipcu 2021 r. odbyło się uroczyste podpisanie Deklaracji o woli powołania Wielkopolskiej Doliny Wodorowej. Natomiast w kwietniu 2023 r. przyjęta została Strategia rozwoju Wielkopolski wodorowej do 2030 z perspektywą do 2040, która również podkreśla wykorzystywanie lokalnych zasobów w procesie budowy gospodarki wodorowej. 1 stycznia 2024 r. Wielkopolska dołączyła do Filaru Regionalnego Hydrogen Europe reprezentującego europejskie regiony, które są zaangażowane w budowę gospodarki wodorowej w Europie. Głównymi celami Filaru Regionalnego są m.in. ułatwianie tworzenia projektów finansowanych przez UE, promowanie regionalnego i lokalnego wsparcia inwestycji w wodorowym łańcuchu dostaw i wartości, promowanie współpracy między przemysłem, a władzami regionalnymi i lokalnymi oraz rozwijanie wspólnych działań z pozostałymi członkami Hydrogen Europe.
20240424 foto: UMWW
– Chcemy wzmocnić aktywność Województwa Wielkopolskiego na szczeblu UE i wskazać na ważną rolę, jaką odgrywamy w integracji środowisk, dzieleniu się wiedzą, podnoszeniu akceptacji społecznej w świetle zachodzących zmian i wyzwań związanych z transformacją energetyczną. Czujemy się odpowiedzialni za obecne i przyszłe pokolenia Wielkopolan – podkreśla Marek Woźniak.
H2Poland
Ważną inicjatywą w regionie jest organizacja Środkowoeuropejskiego Forum Technologii Wodorowych H2POLAND. W dniach 24-25.04.2024 r. odbyła się 3. edycja wydarzenia, które poświęcone jest rozwojowi technologii wodorowych, w tym popularyzacji nowoczesnych rozwiązań oraz upowszechnianiu najlepszych praktyk w zakresie realizacji projektów związanych z gospodarką i klimatem.