Ostatnie lata to ogromny wzrost zainteresowania odnawialnymi źródłami energii (OZE). Jednymi z najpopularniejszych rozwiązań są fotowoltaika i pompy ciepła. Urząd Dozoru Technicznego od samego początku aktywnie uczestniczy w procesie dynamicznego rozwoju OZE w Polsce, podnosi kwalifikacje instalatorów i popularyzuje OZE wśród odbiorców energii.
Urząd Dozoru Technicznego (UDT) jest instytucją odpowiedzialną za stworzenie i utrzymanie systemu certyfikacji instalatorów OZE w Polsce. Zajmuje się także akredytacją ośrodków szkoleniowych, które przygotowują do egzaminów certyfikujących.
Do końca marca 2021 roku wydano UDT wydał 6831 tego typu certyfikatów. W samym 2020 roku, pomimo pandemii Covid-19, wydano rekordową liczbę certyfikatów.
Rekordowa była również liczba przeprowadzonych egzaminów. Pomimo zawieszenia egzaminowania od połowy marca do końca czerwca 2020 roku, a więc na trzy i pół miesiąca, przeprowadzono 57 egzaminów, do których przystąpiło 1007 osób.
W sumie w latach 2014–2021 UDT udzielił 116 akredytacji na wszystkie 5 rodzajów OZE. Obecnie ważną akredytację posiadają 54 ośrodki szkoleniowe w całym kraju.
Fotowoltaika – podstawy systemu dla prosumentów
W systemach fotowoltaicznych wykorzystywane jest zjawisko polegające na bezpośredniej konwersji promieniowania słonecznego na energię elektryczną. Dynamiczny rozwój tej gałęzi OZE przyczynił się do poprawy jakości i efektywności pracy komponentów instalacji PV, m.in. wzrostu mocy i sprawności pojedynczego modułu.
Podstawowa klasyfikacja instalacji fotowoltaicznych opiera się na podziale ze względu na współpracę z siecią elektroenergetyczną (systemy ON-GRID i OFF-GRID) oraz moc systemu (mikroinstalacje, małe instalacje). Na co dzień w zdecydowanej większości spotykane są instalacje PV o mocy zainstalowanej elektrycznej nie większej niż 50 [kWp], czyli tzw. mikroinstalacje.
Inwestycja w tego typu rozwiązania pozwala na preferencyjne rozliczanie produkowanej energii z przedsiębiorstwem energetycznym. Prosument, posiadający instalację PV o mocy do 10 [kWp], w przypadku rozliczeń na zasadach obowiązującego systemu opustów, może odebrać każdą wprowadzoną do sieci kilowatogodzinę energii elektrycznej z zachowaniem współczynnika 1:0,8.
Dzięki temu sieć pełni rolę magazynu energii, który pozwala gromadzić nadwyżki produkowane w okresie wiosenno-letnim i wykorzystywać je w okresie jesienno-zimowym, gdy natężenie promieniowania jest stosunkowo niskie. Podobnie nadwyżka energii wyprodukowanej w ciągu dnia może być konsumowana nocą.
Czytaj też: Fotowoltaika to nie tylko panele na dachu. Czy plany Ministerstwa Klimatu faktycznie uderzą w branżę energetyki słonecznej?
Na odebranie z sieci wprowadzonej do niej energii prosument ma 365 dni, a informacja o bieżącym stanie bilansowania przesyłana jest przez sprzedawcę zgodnie z okresami rozliczeniowymi przyjętymi w umowie kompleksowej.
Przyłączanie tego typu źródeł do sieci elektroenergetycznej odbywa się poprzez zgłoszenie lub na podstawie umowy. Warto zaznaczyć, że za montaż systemu fotowoltaicznego odpowiedzialna jest osoba, która ubiega się o przyłączenie. Inwestor sam dokonuje wyboru firmy oferującej taką usług. Musi ona posiadać odpowiednie uprawnienia. Celem jest poprawne wykonanie projektu i montażu, a także zagwarantowanie prawidłowego funkcjonowania zarówno instalacji PV, jak i sieci, do której jest ona przyłączana.
Warunki bezpieczeństwa instalacji
Typowy system fotowoltaiczny składa się z modułów PV, falownika, zabezpieczeń elektrycznych, konstrukcji montażowej oraz zestawu przewodów. W celu prawidłowego doboru komponentów instalacji fotowoltaicznej, pracującej w trybie ON-GRID, należy uwzględnić m.in. zapotrzebowanie obiektu na energię, miejsce montażu modułów i ewentualne zacienienia, obecność oraz stan instalacji odgromowej i elektrycznej, a także możliwość i sposób poprowadzenia okablowania.
Zgodnie z zasadą, która mówi, że cały łańcuch jest tak silny, jak jego najsłabsze ogniwo, prawidłowo wykonany projekt i montaż instalacji fotowoltaicznej wymaga odpowiedniego podejścia na każdym etapie inwestycji. Szczególną uwagę należy zwrócić na typ i rodzaj stosowanych zabezpieczeń.
Fakt, że część systemu PV jest stale narażona na oddziaływanie warunków atmosferycznych stawia wyzwanie względem zagadnień ochrony odgromowej i przeciwprzepięciowej. Oprócz tego konieczne jest także odpowiednie zabezpieczenie systemu PV od skutków zwarć i przeciążeń. Stosowane komponenty powinny posiadać odpowiednie certyfikaty zgodności, a całość powinna być zaprojektowana i wykonana z uwzględnieniem wymagań przedmiotowych norm. Po zamontowaniu instalacji PV należy wykonać odpowiednie testy i pomiary oraz sporządzić protokół odbiorczy, który zostanie dołączony do dokumentacji.
Kierunki rozwoju technologicznego
Obecnie rozwój technologiczny fotowoltaika skupia się przede wszystkim na poprawie efektywności działania ich komponentów, a w konsekwencji na optymalizacji pracy całego układu. Opracowywane metody mają na celu ograniczenie wpływu okresowego zacienienia modułów, wdrażane są także rozwiązania pozwalające na zdalny monitoring pracy modułów i falownika.
Jako kierunek, w którym podążać będzie branża fotowoltaiczna, należy wskazać także systemy hybrydowe, wykorzystujące magazyny energii, które z jednej strony pozwalają na osiągnięcie niezależności energetycznej, z drugiej natomiast mogą pełnić ważną rolę w bilansowaniu zapotrzebowania w systemie elektroenergetycznym, przyczyniając się tym samym do stabilizacji jego pracy.
Warto wspomnieć także o możliwości inteligentnego zarządzania pracą odbiorników w instalacji elektrycznej prosumenta. Poprzez wykorzystanie licznika dwukierunkowego i skomunikowanie go z inwerterem można sterować urządzeniami takimi jak pompa ciepła, podgrzewacz wody, czy stacja ładowania pojazdów elektrycznych. Odpowiednie zaprogramowanie całego układu pozwala na maksymalizację konsumpcji własnej i ograniczenie eksportu produkowanej energii do sieci elektroenergetycznej.
5 powodów, które pokazują, dlaczego fotowoltaika w Polsce nie da się kryzysowi tak łatwo