W powszechnej opinii bezpośrednie inwestycje zagraniczne mają jednoznacznie pozytywny wpływ na rozwój gospodarczy kraju goszczącego. Dowody rzucają jednak inne światło na tę kwestię – wskazują ekonomiści Polskiego Instytutu Ekonomicznego, publicznego think tanku podległego premierowi.
Coraz częściej pojawiają się prace analityczne pokazujące zarówno brak wpływu, pozytywny lub negatywny wpływ inwestycji zagranicznych na gospodarkę kraju goszczącego.
Coraz częściej analizuje się również czynniki lokalne, które mogą ułatwiać lub utrudniać pozytywne oddziaływanie bezpośrednich inwestycji zagranicznych na rozwój.
Wraz z dynamicznym wzrostem bezpośrednich inwestycji zagranicznych pod koniec XX wieku, rozwinęła się literatura opisująca korzyści płynące z tego rodzaju aktywności gospodarczej. Dominowało w niej przekonanie, że bezpośrednie inwestycje zagraniczne mają pozytywny wpływ na rozwój gospodarki.
„Bezpośrednio – zwiększając zasoby kapitału rzeczowego pracujące w kraju goszczącym. Pośrednio – przez transfer innowacji technologicznych czy organizacyjnych (style zarządzania), dostęp do wartości niematerialnych (know-how) czy włączenia w globalne sieci relacji gospodarczych. To przekonanie sprawiło, że w instrumentarium polityki gospodarczej, zwłaszcza w krajach rozwijających się, ważne miejsce zajmowały narzędzia sprzyjające napływowi BIZ, np. deregulacja lub zachęty podatkowe” – wyliczają ekonomiści PIE.
Dodają, że badania empiryczne przynoszą niejednoznaczne wnioski co do zdecydowanie pozytywnego wpływu bezpośrednich inwestycji zagranicznych na rozwój gospodarczy czy wzrost produktywności.
„Niedawno badacze Europejskiego Banku Inwestycyjnego stwierdzili, że korzyści z napływu BIZ zmieniają się w zależności od poziomu zamożności kraju, ale zależność ta ma kształt odwróconej litery U – wraz z przejściem z niższych kategorii dochodowych do wyższych (według klasyfikacji Banku Światowego), wpływ BIZ rośnie, jednak spada w krajach o wysokich dochodach. Autorzy dowodzą również, że kraje o dobrze rozwiniętym otoczeniu instytucjonalnym osiągają wyższy pozytywny wpływ BIZ na rozwój, niż kraje podobne do nich dochodami, ale ze słabszym otoczeniem instytucjonalnym” – podsumowują ekonomiści PIE.
Być może oznacza to, że musimy zmodyfikować nasze myślenie o jednoznacznie pozytywnym wpływie bezpośrednich inwestycji zagranicznych na rozwój gospodarki, jak wskazują wynika najnowszych badań.