Według danych opublikowanych przez Ministerstwo Finansów, deficyt budżetu państwa na koniec lipca 2024 roku wyniósł 82,8 mld zł, co stanowi 45 proc. planu założonego w ustawie budżetowej na cały rok.
Dochody budżetu państwa w okresie styczeń-lipiec 2024 roku osiągnęły poziom 356,5 mld zł, realizując 52,2 proc. planu rocznego. W porównaniu do analogicznego okresu roku poprzedniego, wpływy do budżetu wzrosły o 32,5 mld zł, co oznacza wzrost o 10 proc.
Wpływy podatkowe stanowiły główne źródło dochodów budżetowych, osiągając wartość 319 mld zł. Jest to kwota o 33,4 mld zł (11,7 proc.) wyższa niż w tym samym okresie 2023 roku.
Co z dochodami z VAT?
Najistotniejszą pozycję wśród dochodów podatkowych stanowiły wpływy z podatku od towarów i usług (VAT). W okresie siedmiu miesięcy bieżącego roku wyniosły one 170,3 mld zł, co oznacza wzrost o 29,4 mld zł (20,8 proc.) w porównaniu do analogicznego okresu roku poprzedniego.
Ministerstwo Finansów zwraca uwagę na szczególnie dobry wynik wpływów z VAT w samym lipcu 2024 roku. Osiągnęły one poziom 27,1 mld zł, co stanowi wzrost o 5 mld zł (22,4 proc.) w porównaniu do lipca 2023 roku. Resort podkreśla, że wpływy z VAT w danym miesiącu odzwierciedlają transakcje ekonomiczne z miesiąca poprzedniego. Na wysokie wpływy z VAT w lipcu wpłynęły pozytywne wyniki produkcji przemysłowej oraz sprzedaży detalicznej w czerwcu. Sprzedaż detaliczna w czerwcu wzrosła nominalnie o 4,7 proc. w ujęciu rocznym.
Drugim co do wielkości źródłem dochodów podatkowych był podatek akcyzowy. Wpływy z tego tytułu w okresie styczeń-lipiec 2024 roku wyniosły 50,5 mld zł, co oznacza wzrost o 3,5 mld zł (7,5 proc.) w porównaniu do analogicznego okresu roku poprzedniego.
Spadek wpływów z podatku dochodowego od firm
Wpływy z podatku dochodowego od osób fizycznych (PIT) w analizowanym okresie osiągnęły poziom 48,8 mld zł, notując wzrost o 11,3 mld zł (30,2 proc.) w stosunku do pierwszych siedmiu miesięcy 2023 roku.
Odmienną tendencję zaobserwowano w przypadku podatku dochodowego od osób prawnych (CIT). Wpływy z tego tytułu wyniosły 37,9 mld zł i były niższe o 11,6 mld zł (23,5 proc.) w porównaniu do analogicznego okresu roku poprzedniego. Ministerstwo Finansów wyjaśnia, że na taki wynik wpłynęły zmiany w terminach rozliczeń rocznych CIT. W 2024 roku termin rozliczenia rocznego CIT za rok 2023 przypadał na 2 kwietnia, podczas gdy w roku poprzednim był to koniec czerwca. Ponadto, w lipcu 2024 roku urzędy skarbowe kontynuowały wypłaty zwrotów nadpłaconego podatku CIT wynikające z rozliczenia rocznego, co w 2023 roku miało miejsce dopiero we wrześniu.
Dochody niepodatkowe w okresie styczeń-lipiec 2024 roku wyniosły 36,9 mld zł, co oznacza niewielki spadek o 0,4 mld zł (1%) w porównaniu do analogicznego okresu roku poprzedniego.
Na co rząd wydaje pieniądze?
Wydatki budżetu państwa w analizowanym okresie osiągnęły poziom 439,3 mld zł, realizując w ten sposób 50,7 proc. planu rocznego. W porównaniu do pierwszych siedmiu miesięcy 2023 roku, wydatki wzrosły o 102,2 mld zł (30,3 proc.).
Największe kwoty przeznaczono na Zakład Ubezpieczeń Społecznych, subwencje ogólne dla jednostek samorządu terytorialnego oraz obronę narodową. Znaczące środki skierowano również na obsługę długu Skarbu Państwa oraz budżety wojewodów.
Wydatki na ZUS wyniosły 91,5 mld zł, co stanowi ponad połowę zaplanowanej na cały rok kwoty. Na subwencje dla samorządów przeznaczono 77,7 mld zł, realizując prawie dwie trzecie rocznego planu. Wydatki na obronę narodową sięgnęły 49,2 mld zł, co stanowi około 42 proc. planu rocznego. Na obsługę długu publicznego wydano 35,8 mld zł, czyli nieco ponad połowę zaplanowanej kwoty, a budżety wojewodów pochłonęły 30,2 mld zł, co stanowi 61 proc. planu na 2024 rok.
Ministerstwo Finansów zwraca uwagę na znaczący wzrost wydatków w części dotyczącej Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, które były wyższe o około 35,7 mld zł w porównaniu do analogicznego okresu roku poprzedniego. Wzrost ten związany jest m.in. z realizacją programu „Rodzina 800+”, w którym od 1 stycznia 2024 roku wysokość świadczenia wychowawczego wzrosła z 500 zł do 800 zł.
Podwyżki dla nauczycieli też kosztują
Istotny wzrost wydatków odnotowano również w obszarze subwencji ogólnych dla jednostek samorządu terytorialnego, które były wyższe o 21,4 mld zł w porównaniu do pierwszych siedmiu miesięcy 2023 roku. Jest to związane ze wzrostem wydatków w części oświatowej subwencji ogólnej, wynikającym z podwyżki wynagrodzeń dla nauczycieli o 30 proc. Ponadto, w 2024 roku po raz pierwszy przekazano środki na część rozwojową subwencji ogólnej dla JST.
W części dotyczącej obrony narodowej wydatki wzrosły o 7,6 mld zł, co wiąże się m.in. z zakupem sprzętu i uzbrojenia wojskowego oraz przekazaniem środków do Funduszu Wsparcia Sił Zbrojnych.
oprac. mach