Około 560 mld euro – tyle wyniosły straty gospodarcze w latach 1980-2021, które wygenerowały ekstremalne zjawiska pogodowe i klimatyczne w państwach członkowskich UE. A straty mogą być jeszcze większe.
Pod koniec kwietnia Europejska Agencja Środowiska opublikowała dane o stratach wywołanych gwałtownymi zjawiskami. W latach 1981-1990 średnie roczne straty (w cenach stałych z 2021 r.) wynosiły 9,7 mld euro. Kolejna dekada przyniosła straty rzędu 11,2 mld. W latach 2001-2010 równowartość strat wzrosła do 13,5 mld euro, zaś w dekadzie 2011-2020 kwota sięgnęła 15,3 mld euro. Rekordowo duże straty, sięgające 56,5 mld euro, odnotowano w 2021 r.
Straty mierzone w miliardach
Różnił się zakres, w jakim poszczególne kraje unijne były dotknięte stratami gospodarczymi w wyniku ekstremalnych zjawisk pogodowych i klimatycznych. W kwotach bezwzględnych najwięcej straciły największe gospodarki: Niemcy (150,5 mld euro) i Francja (106,3 mld). Kolejne były Włochy (91,6 mld euro) i Hiszpania (64,9 mld). Polska straciła 16,4 mld euro.
Straty przeliczono też na jednego mieszkańca. Licząc w ten sposób, najbardziej dotkniętymi krajami okazały się: Słowenia (1918 euro), Niemcy (1859), Luksemburg (1763). Na kolejnych miejscach były Francja (1720), Włochy (1581), Dania (1561) oraz Hiszpania (1535 euro). Polska (432 euro) pod względem strat per capita była jednym z sześciu krajów UE najmniej dotkniętych ekstremalnymi zjawiskami pogodowymi i klimatycznymi w badanym okresie.
Powódź to główny winowajca
Za największą część strat odpowiadały powodzie (ponad 45 proc.), a około 33 proc. było efektem zjawisk meteorologicznych, jak burze i grad. Zjawiska o podłożu klimatycznym, czyli fale upałów, susze, pożary lasów i silne mrozy, odpowiadały łącznie za ponad 20 proc. strat.
Chociaż wzrasta częstotliwość zjawisk ekstremalnych, to tylko ok. 30 proc. strat było objętych ubezpieczeniami. Obserwowano w tym obszarze duże zróżnicowanie między krajami. WSłowenii i Holandii odsetek ten wynosił odpowiednio 80 proc. i 77 proc. Natomiast w przypadku Bułgarii, Rumunii i Litwy było to kolejno zaledwie 3 proc., 2 proc. i 1 proc.
Luka ubezpieczeniowa (insurance gap) w odniesieniu do skutków zjawisk ekstremalnych w krajach UE została odnotowana w raporcie Europejskiego Banku Centralnego oraz Europejskiego Urzędu Nadzoru Ubezpieczeń i Pracowniczych Programów Emerytalnych. Co więcej, w dokumencie proponuje się rozważenie ograniczania strat makroekonomicznych i wzmocnienie unijnego systemu ubezpieczeń od katastrof.
Chcesz być na bieżąco? Subskrybuj 300Sekund, nasz codzienny newsletter!
Jak to zrobić? Proponuje się wykorzystanie rynków finansowych i uruchomienie specjalnych obligacji (catastrophe bonds), zawieranie partnerstwa publiczno-prywatne, by ograniczyć ryzyka czy też tworzenie zabezpieczeń o charakterze fiskalnym w postaci krajowych funduszy rezerwowych.
Powyższe narzędzia wpisują się w szerszy kontekst konieczności zwiększania nakładów i intensyfikacji działań w obszarze adaptacji do zmian klimatu. W 2021 r. UE przyjęła zaktualizowaną strategię adaptacji do zmian klimatu, stanowiącą element zielonej transformacji gospodarki europejskiej. Z kolei na początku maja bank centralny Indii ogłosił, że koszt adaptacji gospodarki kraju do zmian klimatycznych w perspektywie do 2030 r. wyniesie ponad 1 bln dolarów.
Czytaj także:
- Wiceminister klimatu: Energetyka odnawialna będzie rozwijać się szybciej niż planujemy [WYWIAD]
- Szare odcienie zielonej energii. Jak czysta elektromobilność budzi brudne demony
- Transformacja energetyczna jest konieczna, ale będzie kosztowna. Debata Impact 23
- Najgorsze lato w historii: rekordowe upały, susza i pożary. Oto mapa zmian klimatu w Europie