Osoby, które otrzymywały przez dwa lata dochód podstawowy w miejsce szeregu innych, uwarunkowanych świadczeń socjalnych, były bardziej aktywne zawodowo i doświadczały mniej stresu niż grupa kontrolna. Różnica była jednak niewielka.
Eksperyment z zastosowaniem dochodu podstawowego w Finlandii trwał dwa lata (2017-2018) i objął dwa tysiące bezrobotnych osób. Otrzymywały one w tym czasie nieopodatkowaną kwotę 560 euro miesięcznie, niezależnie od tego, czy aktywnie poszukiwały pracy, czy nie.
Okazało się, że osoby otrzymujące dochód podstawowy były nieznacznie bardziej aktywne zawodowo od tych, które dostawały zwykły zasiłek dla bezrobotnych – wynika z podsumowania badania.
Średnio osoby na zasiłku przepracowały w tym okresie 73 dni, a osoby otrzymujące dochód podstawowy – 78 dni.
– To wskazuje, że dla niektórych osób otrzymujących zasiłek dla bezrobotnych problemy ze znalezieniem pracy nie są związane z biurokracją czy bodźcami finansowymi – mówi Kari Hämäläinen, główny badacz w gospodarczym instytucie badawczym VATT.
Nieco większa różnica była widoczna w kwestii kondycji psychicznej i poczucia bezpieczeństwa materialnego wśród uczestników eksperymentu.
Osoby otrzymujące bezwarunkowy dochód podstawowy rzadziej zgłaszały podejrzenie depresji i lepiej oceniały swoją ogólną sytuację materialną.
Grupa kontrolna, otrzymująca zwykły, warunkowy zasiłek, w 47 proc. stwierdzała, że jej sytuacja finansowa jest trudna lub bardzo trudna. W grupie otrzymującej dochód podstawowy było to 40 proc.
Z kolei 32 proc. respondentów z grupy kontrolnej stwierdziło, że podejrzewa u siebie depresję. W grupie otrzymującej dochód podstawowy było to 22 proc.
Jakie wnioski z eksperymentu wyciągają Finowie?
– Eksperyment z dochodem podstawowym dostarczył nam cennych informacji o możliwościach systemu opieki społecznej – mówi Aino-Kaisa Pekonen, fińska minister zdrowia i opieki społecznej. – Informacje, które dzięki niemu uzyskaliśmy, mogą zostać wykorzystane przy reformie systemu opieki społecznej – dodaje.
– Dochód podstawowy zwiększył aktywność w różnych obszarach u osób, które już wcześniej pewną aktywność wykazywały – stwierdza z kolei Helena Blomberg-Kroll z Uniwersytetu Helsińskiego.
– Z kolei w przypadku osób, które już wcześniej były w trudnej sytuacji życiowej, eksperyment nie rozwiązał ich problemów – dodaje.
Fiński eksperyment zainicjował ówczesny premier kraju Juha Sipilä. Jego celem miało być sprawdzenie, czy fiński system opieki społecznej mógłby zostać przeorganizowany tak, aby lepiej sprostać wyzwaniom osób na rynku pracy.
W Helsinkach w 2019 roku na ulicach nie zginął ani jeden pieszy