Kobiety mogą liczyć średnio na kredyt hipoteczny w wysokości 239,4 tys. zł – to wynik o 16 proc. niższy od mężczyzn. Wyliczona zdolność kredytowa kobiet wynika z luki płacowej, czyli różnicy pomiędzy średnim wynagrodzeniem, jakie otrzymują za pracę kobiety i mężczyźni. Można jednak starać się ją wyeliminować.
Jak wynika z wyliczeń rankomat.pl, mężczyźni mogą liczyć na kredyt hipoteczny w wysokości 278,4 tys. zł – to 39 tys. zł więcej od kobiet. Jak tłumaczą autorzy, wynika to z luki płacowej.
Luka płacowa pomiędzy średnimi stawkami godzinowymi brutto wśród kobiet i mężczyzn obliczana jest na podstawie odliczonego podatku dochodowego i składek na ubezpieczenie społeczne. Ważnym aspektem jest to, że tylko firmy zatrudniające więcej niż 10 pracowników mogą być brane pod uwagę w obliczaniu luki płacowej.
Ta sama praca, inne wynagrodzenie
Dane z raportu „Struktura wynagrodzeń według zawodów za 12 października 2023 roku”, opublikowanego przez Główny Urząd Statystyczny (GUS), jasno pokazują dysproporcje płacowe ze względu na płeć. Średnie godzinowe wynagrodzenie brutto wynosiło 42,30 zł. Przy czym mężczyźni otrzymali o 5,5 proc. wyższe wynagrodzenie od średniego ogółem. Kobiety przy wykonywaniu tej samej pracy otrzymały o 5,9 proc. niższą wypłatę. Godzinowe wynagrodzenie mężczyzn było wyższe o 12,1 proc. w porównaniu do kobiet – wynika z analiz rankomat.pl.
GUS podał także przeciętne wynagrodzenia brutto dla okresu z października 2022 roku dla tzw. wielkich grup zawodowych. Są to m.in.: wyżsi urzędnicy, przedstawiciele administracji państwowej, kierownicy oraz specjaliści. Wynagrodzenie ogółem dla tych grup wyniosło 7001,28 zł. Dla mężczyzn stanowiło ono jednak o ponad 557 zł wyższe wynagrodzenie (7558,54 zł) niż w stosunku do kobiet (6430,06 zł).
Jednak bez względu na rodzaj wykonywanej profesji można zauważyć znaczące dysproporcje płacowe między mężczyznami a kobietami. W tzw. wielkich grupach różnice sięgają nawet 30 proc. z korzyścią dla mężczyzn.
Co ciekawe, na tle Europy luka płacowa w Polsce jest jedną z najmniejszych. Jak wynika z danych Eurostatu, w 2021 roku najwyższa luka płacowa występowała w Estonii (20,5 proc.), następnie w Austrii (18,8 proc.) oraz w Niemczech (17,6 proc.). Podobny wolumen osiągnęły Węgry (17,3 proc.) i Słowacja (16,6 proc.). Najniższą luką płacową poszczycić się mogą takie kraje jak: Rumunia (3,6 proc.), Słowenia (3,8 proc.) oraz właśnie Polska (4,5 proc.).
Z czego wynika luka płacowa
Istotnym czynnikiem wpływającym na lukę płacową jest większe zaangażowanie kobiet w organizację życia rodzinnego, podają ekonomiści. W Polsce opieka nad dzieckiem jest domeną kobiet. Według danych Eurostatu w 2018 roku ponad 30 proc. kobiet pracujących w UE korzystało z przerwy w pracy ze względu na konieczność przejęcia obowiązków wychowawczych. Mężczyźni natomiast stanowili raptem 1,3 proc. osób korzystających z przerwy zawodowej. Przerwanie na kilka lat ciągłości zawodowej oznacza dla kobiety brak awansu czy zdobycia podwyżki.
Poza tym kobiety częściej pracują w niepełnym wymiarze godzin. Z danych Eurostatu z 2022 roku 28 proc. kobiet pracowało na niepełny etat i tylko 8 proc. mężczyzn. W ten sposób kobiety wykonują więcej pracy nieodpłatnej, angażując się w prowadzenie gospodarstwa domowego, przy tym tracąc możliwość wykonywania w większym stopniu pracy zarobkowej.
Bądź na bieżąco z najważniejszymi informacjami subskrybując nasz codzienny newsletter 300Sekund! Obserwuj nas również w Wiadomościach Google.
Rola kobiety jaką pełni ona w rodzinie, przekłada się ponadto na wybór wykonywanego zawodu. Często kobiety nie obejmują stanowisk kierowniczych ze względu na obawy związane z trudnością pogodzenia wszystkich obowiązków domowych z pracą zawodową. Eurostat podaje, że w 2020 roku wśród managerów w UE panie stanowiły 34 proc.
Prorodzinna postawa kobiet równoważąca obowiązki rodzinne z pracą zawodową ma bezpośredni wpływ na sytuację finansową kobiet oraz ich przyszłe emerytury. Luka płacowa stanowi natomiast podstawę do poczucia niesprawiedliwości i niezadowolenia kobiet na rynku pracy. Badanie ADP „People at Work 2023: A Global Workforce View” pokazuje, że aż 50 proc. kobiet na świecie nie jest usatysfakcjonowana swoją wypłatą.
Lukę płacową da się wyeliminować
W 2023 roku została uchwalona unijna dyrektywa o jawności wynagrodzeń. To rozporządzenie ma na celu wyeliminowanie luki płacowej, przez to zapewnienie równości wynagrodzenia dla kobiet i mężczyzn, którzy wykonują tę samą pracę.
Według założeń dyrektywy, pracownicy będą znali średnią płacę na danym stanowisku. W momencie przekroczenia luki płacowej o 5 proc. pomiędzy kobietami i mężczyznami pracodawca jest zobowiązany wyjaśnić, jakimi kryteriami się kierował przy ustalaniu takiej różnicy w wynagrodzeniu.
Autorzy analizy rankomat.pl uważają, że dopóki nie zmieni się sytuacja w postrzeganiu podziału ról społecznych przez kobiety i mężczyzn, dyrektywa nie rozwiąże istoty problemu. Barierę w eliminowaniu luki płacowej stanowi nierówny podział obowiązków rodzinnych, przyczyniający się do słabszej sytuacji finansowej kobiet.
Oprac. Zuzanna Cichocka