Obciążenie kosztami opieki nad dziećmi samodzielnych rodziców jest w Polsce znacznie większe od średniej UE i krajów OECD, wynika z danych zebranych przez ekspertów Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju. Znacznie lepiej wypadamy w statystykach dla pełnych rodzin.
Waloryzacja 500 Plus? A może babciowe? Partie zaczynają się prześcigać w swoich pomysłach wspierania rodzin w wychowaniu dzieci. Dodatek dla rodzin, który jest sztandarowym pomysłem rządzącego PiS ma więc wzrosnąć do 800 zł miesięcznie od przyszłego roku. Co wyrówna straty, jakie rodziny poniosły na rosnącej inflacji. Kontroferta ze strony PO to 1000 zł babciowego. To z kolei ma być dodatek wypłacany matkom, by łatwiej było im sfinansować opiekę nad dziećmi w czasie powrotu do pracy.
Z okazji Dnia Dziecka postanowiliśmy więc sprawdzić, jak dziś wyglądają koszty opieki nad dziećmi w Polsce w porównaniu do innych krajów. Pomogły nam w tym dane, jakie zbiera OECD do swojej OECD Family Database.
Jak policzyli koszty eksperci OECD
OECD zmierzyło, ile przeciętna rodzina z dwójką dzieci wydaje z własnej kieszeni na pełną opiekę nad dziećmi w żłobku lub przedszkolu. Analogicznie zbadało jak wygląda to w przypadku samotnych rodziców.
Eksperci liczą to w procencie dochodów netto rodziny: dzięki temu dane są porównywalne dla poszczególnych krajów. Interesuje ich opieka pełna, czyli 40 godzin tygodniowo. I raczej przedszkolna, bo model, jaki przyjęli, to posiadanie dwójki dzieci w wieku 2 i 3 lat.
Wyliczenia uwzględniają też otrzymywane benefity związane z wychowywaniem dzieci: zarówno jakieś bezpośrednie transfery w rodzaju polskiego 500 Plus, jak i preferencje podatkowe. Koszt netto – a ten opisujemy w tym tekście – to różnica miedzy opłatami ponoszonymi w przedszkolu, a wartością uzyskanych benefitów.
OECD do swoich wyliczeń przyjmuje, że z dwójki rodziców jedno zarabia miesięcznie średnią krajową, a drugie 67 proc. tej średniej W przypadku samodzielnego rodzica przyjęto, że zarabia on 67 proc. średniej.
Ile kosztuje opieka nad dziećmi w Polsce
Opierając się na takich założeniach eksperci OECD policzyli koszty opieki nad dziećmi, jakie wykładają z własnej kieszeni rodziny i samodzielni rodzice w krajach należących do organizacji.
Główne wnioski? Polska rodzina wydaje około 7 proc. swojego dochodu na żłobek lub przedszkole dla dwójki swoich dzieci.
Taki wynik sytuuje Polskę na niezłej pozycji względem unijnej średniej (8 proc dochodów) i przeciętnej dla państw OECD (10 proc. dochodów).
Jak wypada Polska na tle innych krajów Europy pokazuje mapa, która publikujemy poniżej.
Najwięcej wydatków w Europie – w ramach domowego budżetu – na opiekę instytucjonalną nad dziećmi mają mieszkańcy Szwajcarii, Irlandii, Cypru i Czech. To odpowiednio 25, 22 i po 20 proc.
W 2018 r. w Szwajcarii opłacenie miesiąca żłobka dla jednego dziecka kosztowało mniej więcej tyle, co wynajęcie dużego mieszkania w bardzo dobrej dzielnicy Berna.
Zobacz też: Morawiecki: Ustawa o 800+ zostanie przyjęta jeszcze w tej kadencji
Wysokie koszty opieki nad dziećmi, przekraczające 10 proc. średnich zarobków, są np. w Słowenii.
Z drugiej strony żadnych kosztów z tego tytułu nie ponoszą Włosi oraz mieszkańcy Malty, a niewielkie – Niemcy (1 proc.) i Austria (2 proc.).
– Przedstawione powyżej wyniki oparte są na obliczeniach, które zakładają, że opłaty są pobierane za pełnoetatową opiekę, podczas gdy w rzeczywistości intensywność i czas trwania korzystania z opieki nad dziećmi znacznie się różni. Na przykład w krajach takich jak Islandia, Łotwa i Portugalia dzieci uczęszczające do instytucjonalnej opieki nad dziećmi średnio spędzają tam niemal 40 godzin tygodniowo, podczas gdy w Holandii uczestnictwo w opiece nad dziećmi częściej odbywa się na część etatu. Te różnice należy mieć na uwadze interpretując wyniki – zastrzega OECD.
Chcesz być na bieżąco? Subskrybuj 300Sekund, nasz codzienny newsletter!
Samodzielni rodzice mają gorzej
Inaczej sprawa przedstawia się w przypadku samodzielnych rodziców. Samotny ojciec lub matka z Polski są w gorszej sytuacji, niż większość ich odpowiedników w innych krajach.
Według danych OECD polski samotny rodzic dwójki dzieci musi liczyć się z wydatkiem rzędu 12 proc. swoich dochodów netto.
Tymczasem średnia dla wszystkich krajów OECD to 6,5 proc. Średnia unijna natomiast to 6,7 proc. dochodów.
Polska pod tym względem zajęła 31 miejsce na 38 badanych krajów. Pokazuje to nasza grafika poniżej.
