Nowe dane o nadużyciach wobec pracowników-migrantów ujawniają powszechne wykorzystywanie ich na całym świecie, w różnych sektorach, od energii odnawialnej po rolnictwo. Do największych nadużyć dochodzi m.in w Wielkiej Brytanii i Stanach Zjednoczonych.
Między 1 grudnia 2022 a 30 listopada 2023 roku zarejestrowano 613 przypadków nadużyć wobec pracowników migrantów – wynika z raportu Business & Human Rights Resource Centre.
Region Azji i Pacyfiku pełni zarówno rolę największego obszaru wysyłającego, jak i odbierającego migrantów, podczas gdy Ameryka, Europa i Bliski Wschód są również istotnymi regionami przyjmującymi obcokrajowców. Miejsca najbardziej dotknięte nadużyciami to Malezja, Katar, Wielka Brytania i Stany Zjednoczone.
Najczęściej dotknięci pracownicy to ci pochodzący z Nepalu, Filipin i Indii. Większość firm związanych z nadużyciami miała siedziby w Ameryce Północnej i Europie, przy czym najczęściej wymieniane były te z siedzibą w Stanach Zjednoczonych, Wielkiej Brytanii i Katarze.
O jakie nadużycia chodzi?
Najczęstszym rodzajem nadużycia, obejmującym 64 proc. przypadków, są naruszenia standardów zatrudnienia, takie jak kradzież płac, nieprawidłowości w godzinach pracy czy naruszanie prawa do urlopów. Następnie występuje arbitralne pozbawianie wolności (36 proc.), naruszenia przepisów dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy (36 proc.) oraz nieuczciwe praktyki rekrutacyjne (34 proc.).
Kradzież płac wystąpiła w 38 proc. przypadków, a opłaty za rekrutację były raportowane w 27 proc. przypadków. Zarejestrowano aż 90 zgonów pracowników, przy czym 75 zgonów było wyraźnie związanych z naruszeniami standardów bezpieczeństwa i higieny pracy.
Ekspozycja na działanie wysokich temperatur, prowadząca w niektórych przypadkach do chorób, stresu cieplnego i śmierci, obejmowała 8 proc. przypadków.
Prawa człowieka łamane we wszystkich sektorach
Naruszenia praw człowieka wobec migrantów pracujących w globalnych łańcuchach dostaw obejmują niemal wszystkie kluczowe sektory – od energii odnawialnej po rolnictwo – i występują we wszystkich regionach świata.
Sektorami najczęściej związanych z nadużyciami wobec pracowników-migrantów są:
- Łańcuchy dostaw – 37 proc. przypadków (na farmach, w zakładach przetwórstwa i sklepach detalicznych),
- Budownictwo (16 proc.),
- Produkcja (7 proc.),
- Hotele, restauracje i rekreacja (6 proc.),
- Sprzątanie (5 proc.).
Pracownicy-migranci ponoszą ciężar światowych kryzysów, stając się ofiarami rosnącego nadużycia. A jednocześnie są niemal niezastąpieni, biorąc pod uwagę modele biznesowe międzynarodowych korporacji. Według raportu, na świecie w 2023 roku pracowało 164 mln migrantów zatrudnionych w globalnych łańcuchach dostaw, wpłacających szacunkowo 840 miliardów dolarów do krajów, z których pochodzą.
Na 613 zarejestrowanych przypadków nadużyć udało się ustalić 389 firm, powiązanych z tymi naruszeniam. 54 firmy były wielokrotnie związane z przynajmniej dwoma typami nadużyć. Miały one ponad 90 proc. swoich siedzib w krajach o wysokich dochodach, a większość z nich była kupującymi lub klientami na szczycie łańcuchów dostaw. Duże marki czerpią materialne korzyści z pracy migrantów, którzy pracują na końcu łańcuchów dostaw.
Firmy najczęściej powiązane z naruszeniami to Meta, FIFA, Tesco i Ahold Delhaize i Hannaford – holenderska sieć supermarketów.
Czytaj także: Polska z niskim poziomem robotyzacji. Maszyny mają jednak wyższy status niż imigranci
Skąd nadużycia wobec migrantów?
Do nadużyć dochodzi częściej wśród tej grupy także ze względu na brak dostępu do zabezpieczenia społecznego, informacji, związków zawodowych i obrońców, oraz przez doświadczanie marginalizacji społecznej, w tym dyskryminacji i ksenofobii.
Ponadto, wzrastający konflikt geopolityczny i globalny kryzys kosztów życia, przyczyniają się do ogólnego wzrostu ruchu migracyjnego, niepewności i nierówności, co wpływa nierównomiernie na pracowników migrantów. To zjawisko zostało znacząco potęgowane przez zmiany klimatyczne: 2023 rok był rokiem złamania rekordów temperatury, a pracownicy doświadczyli ostrych problemów ze stresem cieplnym i zniszczonych źródeł utrzymania, zwłaszcza rolników, co skłoniło ich do ucieczki w obliczu ogromnego stresu.
Pracownice migrantki i kobiety pochodzące z Krajów Globalnego Południa zgłaszają gorsze i bardziej różnorodne przypadki nadużyć, a także większe ograniczenia w dostępie do środków zaradczych.
Dane w ciągu ostatniego roku ujawniają poważne luki w zakresie ochrony praw pracowników migrantów. Firmy powinny przeprowadzać rygorystyczne oceny w celu ochrony swoich pracowników. Jednak raport wskazuje na systemową niezdolność do przejęcia odpowiedzialności za nadużycia w zakresie praw pracowniczych. Tym samym firmy nie spełniają wymagań Zasad Przewodnich ONZ dotyczących Biznesu i Praw Człowieka (UNGPs).
Czytaj także:
- W tych krajach kobiety nie mają równych praw. Świat zwolnił na drodze do równouprawnienia [MAPA]
- Coraz lepiej wykształcony i mieszka w ciasnocie. Taki jest współczesny imigrant
- Bieda i nierówne traktowanie. Migranci w Europie szukają raju, ale czeka ich rozczarowanie
- Migranci klimatyczni. Prawo nie chroni uciekających przed suszą