Ceny energii w Europie w grudniu były sporo wyższe, niż w listopadzie, po czym na przełomie grudnia i stycznia gwałtownie spadły. A w Polsce odwrotnie: w ostatnim miesiącu 2022 roku mieliśmy spadki, za to teraz cena energii u nas jest najwyższa na kontynencie. Czemu zawdzięczamy tak duże wahania?
Średnie ceny energii w Polsce w ostatnim miesiącu 2022 roku były sporo niższe, niż w Europie. Tak wynika z najnowszej comiesięcznej analizy firmy doradczej Energy Solution, zajmującej się rynkiem energii elektrycznej i paliwa gazowego.
Według danych zebranych przez firmę, ceny w Polsce na rynku dnia następnego nie tylko były niższe niż w średnio UE. Polsce, w przeciwieństwie do innych krajów, udało się osiągnąć spadek cen na tym rynku. pomimo niesprzyjających warunków na początku miesiąca.
Spadki cen energii
Ceny na rynku hurtowym energii są od dłuższego czasu bardzo podatne na wahania. W ubiegłym miesiącu na rynku dnia następnego na rynkach w Europie 1 MWh potrafiła w tym samym państwie kosztować nawet ponad 400 euro, by pod koniec grudnia kosztować jedynie kilkanaście euro.
Energy Solution przeanalizowało, jak ceny energii kształtowały się w UE średnio w ciągu całego miesiąca.
Według danych zebranych przez firmę, w grudniu na rynku SPOT za 1 MWh płacono w UE średnio ponad 241 Euro. W Polsce cena ta oscylowała w ubiegłym miesiącu wokół 173 Euro. Była więc ponad jedną czwartą niższa, niż unijna średnia.
Rynek SPOT to rynek krótkoterminowy, na którym handluje się energią z dostawą natychmiastową. Ale taniej w Polsce niż w UE było też jeśli chodzi o kontrakty terminowe.
W grudniu uśredniona cena zakupu energii dla kontraktu terminowego (BASE Y) na 2023 roku wynosiła ogółem w UE nieco ponad 287 euro. W Polsce spółki handlujące energią oczekiwały zaś za 1 MWh ok. 223 euro. Czyli ok. 22 proc. mniej niż średnio w Europie.
Ciężkie początki grudnia
Jak wskazuje Edyta Bartoszek, manager ds. zakupów energii elektrycznej i paliwa gazowego, w UE ceny na rynku dnia następnego w grudniu były sporo wyższe niż w listopadzie. W ostatnim miesiącu 2022 roku wzrosły w ujęciu miesięcznym aż o 29 procent.
To dlatego, że po łagodniejszej niż zwykle jesieni grudniowy mróz spowodował gwałtowny wzrost cen. Wyzwaniem był też brak dostaw z największych europejskich parków wiatrowych stanowił poważne wyzwanie dla systemu elektroenergetycznego.
– Pierwsza połowa grudnia cechowała się niższym poziomem generacji OZE ze źródeł niesterowalnych (wiatr, słońce) przy jednoczesnym ochłodzeniu i zwiększonym zapotrzebowaniu krajowego systemu elektroenergetycznego – wskazuje Bartoszek.
W efekcie w do połowy miesiąca europejskie rynki hurtowe energii elektrycznej utrzymywały wysokie wyceny.
Poważnym problemem dla zachodniej Europy są też nadal dłuższe niż planowano przerwy konserwacyjne w elektrowniach jądrowych we Francji. Elektrownie te nadal ograniczają produkcję energii: dostępność energii jądrowej wynosi we Francji obecnie tylko nieco ponad połowy mocy zainstalowanej. To obciąża dostawy energii w tym państwie, ale także w krajach sąsiednich.
Ale w Polsce w tym samym czasie ceny energii na rynku SPOT w skali miesiąca spadły, o ok. 1 procent.
Tanio w Święta
To także efekt warunków pogodowych, ale tym razem sprzyjających. Druga część minionego miesiąca przyniosła wzrost temperatur i rekordowe ilości energii produkowanej przez wiatraki. Do tego doszedł spadek zapotrzebowania w okresie świątecznym.
– Okres świąteczny odznaczył się wyjątkowo niskimi cenami SPOT. W dniu 26 grudnia średnia SPOT na rynku ogólnoeuropejskim wyniosła 75,13 EUR/MWh, natomiast 30 grudnia obniżyła się do poziomu 58,75 EUR/MWh – zwraca uwagę ekspertka Energy Solution.
W efekcie w Polsce ceny energii w drugiej połowie miesiąca były o ponad jedną trzecią niższe, niż w od 1 do 16 grudnia. Rezultat? Ceny na rynku SPOT w Polsce, mimo trudnej pierwszej połowy miesiąca, w grudniu były ostatecznie niższe, niż w listopadzie. Nawet mimo znaczącego poziomu wyłączeń w głównych blokach polskich elektrowni.
Produkcja OZE była pod koniec tak wysoka, że wyłączenia nie były odczuwalne dla systemu elektroenergetycznego – wskazuje Bartoszek.
Sprzyjające warunki pogodowe w pierwszych dniach 2023 roku mogą pomóc w utrzymaniu niższych wycen w tym okresie.
Duże wahania
Ogółem, dzięki mocnym spadkom cen w drugiej połowie miesiąca, średnio w grudniu energia na rynku SPOT w Polsce była prawie najtańsza w Europie. Mniej kosztowała tylko w Hiszpanii i Portugalii. Jeśli chodzi o kontrakty terminowe, w grudniu poza Półwyspem Iberyjskim taniej od Polski miały też Finlandia, Szwecja i Norwegii – ale tylko one.
Ceny w Polsce były także bardziej stabilne, niż np. w Niemczech, gdzie różnica pomiędzy najdroższym i najtańszym dniem grudnia na rynku SPOT wyniosła ponad 400 euro za 1 MWh.
W poszczególne dni miesiąca jednak to inne kraje niż Polska mogły pochwalić się zdecydowanie najniższymi cenami. Według danych z ENTSO-E, europejskiej sieci operatorów przesyłowych, w Sylwestra w Niemczech i Czechach były one wręcz ujemne i wynosiły odpowiednio -1 i -2 euro za 1 MWh.
W Polsce 31 grudnia cena na rynku SPOT za jedną megawatogodzinę wynosiła 64 euro.
Z kolei 9 stycznia cena na rynku dnia następnego na dostawę we wtorek 10 stycznia w Polsce wynosi 173 euro. I jest najwyższa w Europie.
Poniżej 100 euro za megawatogodzinę energia kosztuje jedynie w dwóch północnych regionach Norwegii (39-94 euro) i dwóch w Szwecji (po 97 euro). Dość tanio jest też w Hiszpanii i Portugalii (po 109 euro).
Polecamy też:
- Są potrzebne, by bilansować OZE. Rozwój magazynów energii to dziś konieczność
- Tyle energii z wiatru jeszcze nie było. PSE podały nowe dane
- Klęska urodzaju, czyli co zrobić z nadwyżką energii. Wyłączanie wiatraków to ostateczność
- Zamrożenie cen gazu nie zatrzyma wzrostu rachunków. Tak zadziała wyższy VAT
- Litwa jest energetycznie niezależna od Rosji. UE może się od niej wiele nauczyć