Konsumenci w Polsce, podobnie jak w wielu krajach Europy, coraz ostrożniej podchodzą do domowych budżetówi koncentrują się na podstawowych potrzebach. Z badania Bain&Company wynika, że aż 80 proc. Polaków aktywnie poszukuje sposobów na mniejsze wydatki, a utrzymująca się stabilność tego trendu świadczy o trwałej zmianie zachowań konsumenckich.
Pragmatyzm i ostrożność w obliczu niepewności gospodarczej
W porównaniu z ubiegłym rokiem sytuacja finansowa polskich gospodarstw domowych się pogorszyła. W 2025 roku 28 proc. Polaków deklaruje, że ich budżet wystarcza wyłącznie na pokrycie podstawowych potrzeb, wobec 26 proc. rok wcześniej. Jednocześnie 13 proc. ankietowanych może sobie pozwolić również na oszczędzanie – wzrost z 11 proc. rok do roku.
– W porównaniu do innych krajów, w Polsce odsetek osób posiadających komfortową poduszkę finansową jest mniejszy, co oznacza, że mniej osób dysponuje dodatkowymi środkami na wypadek kryzysu. (…) Równocześnie widoczny jest jednak pozytywny trend: 28 proc. Polaków deklaruje możliwość pokrycia podstawowych wydatków, co oznacza wzrost o 2 punkty procentowe rok do roku – mówi Marta Szostak, młodsza partnerka Bain&Company.
Rośnie też udział osób, które są w stanie też odkładać środki i kupować nie tylko niezbędne produkty. To może wskazywać na stopniową poprawę stabilności finansowej w dłuższej perspektywie.
Dla porównania, w Wielkiej Brytanii udział osób dysponujących wyłącznie środkami na podstawowe potrzeby wzrósł z 16 do 21 proc., a liczba tych, którzy mogą odkładać pieniądze, spadła z 33 do 27 proc. We Francji 7 proc. respondentów przyznało, że w ostatnich trzech miesiącach nie mogło opłacić rachunków.
Wydatki poza domem i moda pod największą kontrolą
Najczęściej ograniczane są wydatki poza domem. 38 proc. badanych rzadziej niż wcześniej odwiedza restauracje i kawiarnie, a 34 proc. ogranicza zakupy odzieży i akcesoriów. 32 proc. respondentów nie zawsze może sobie pozwolić na jedzenie na wynos, a 31 proc. rezygnuje z zamawiania alkoholu w barach. Ponad połowa Polaków ograniczyła częstotliwość wyjść, a 33 proc. całkowicie z nich zrezygnowała.
Konsumenci coraz częściej wybierają tańsze lokale i dania (20 proc. badanych) lub zmniejszają liczbę zamawianych pozycji (11 proc.). Zaledwie 10 proc. korzysta z kuponów i promocji. W sektorze mody 37 proc. Europejczyków ogranicza wydatki na ubrania, najczęściej kupując mniej nowych produktów (62 proc.) lub czekając na promocje (49 proc.). 26 proc. sięga po odzież z drugiej ręki.
Jak oszczędzają Zetki, a jak starsi konsumenci?
Według Bain&Company różnice w podejściu do finansów są widoczne między pokoleniami.
– Widzimy wyraźne różnice w podejściu do ograniczeń finansowych wśród różnych pokoleń. Młodsze generacje, takie jak Gen Z i millenialsi, oszczędzają głównie na produkty i doświadczenia (…). W przypadku starszych pokoleń obserwujemy większą dyscyplinę w zakresie zarządzania finansami osobistymi i strukturalną zmianę w alokacji wydatków – w kierunku kategorii podstawowych – dodaje Marta Szostak.
Pomimo trudności ekonomicznych, część konsumentów nadal zostawia przestrzeń na drobne przyjemności. 30 proc. ankietowanych wybiera podróże, 28 proc. wizyty w restauracjach, a 22 proc. wydatki na rozrywkę. 19 proc. utrzymuje wydatki na tzw. comfort food, traktując je jako przystępny substytut droższych aktywności.
Polacy oszczędzają pragmatycznie
Polscy konsumenci częściej niż mieszkańcy innych krajów odkładają środki na dobra materialne – deklaruje tak 29 proc. respondentów. Blisko połowa (45 proc.) oszczędza na doświadczenia, co plasuje nas poniżej średniej europejskiej (51 proc.). W Niemczech i Hiszpanii ponad połowa badanych odkłada pieniądze właśnie na przeżycia, a w Wielkiej Brytanii ten odsetek sięga 57 proc.
Badanie Bain&Company objęło 8 953 respondentów z sześciu krajów: Polski, Wielkiej Brytanii, Francji, Niemiec, Włoch i Hiszpanii.