Uczniowie w polskiej szkole czują się źle. Są przemęczeni i przepracowani. Część z nich spotyka się z przemocą psychiczną ze strony nauczycieli. Innym zarzutem wobec pedagogów jest niesprawiedliwe ocenianie uzależnione od sympatii bądź antypatii wobec ucznia.
Koalicyjni politycy zapowiadają wiele zmian w polskiej edukacji. W umowie zawartej przez KO, Trzecią Drogę i Lewicę znalazł się np. ogólny zapis o zwiększeniu autonomii szkół. Nie wiadomo jednak, co ma to oznaczać w praktyce. Pozostałe propozycje to m.in. „odchudzenie” podstawy programowej czy ograniczenie obowiązków związanych z zadawaniem prac domowych.
Niewątpliwie w edukacji wiele musi się zmienić. Dzieci są przemęczone nadmiarem zadań domowych i sprawdzianów. Część z nich uważa, że ocenia się ich niesprawiedliwie. Bywa również tak, że nauczyciele stosują wobec uczniów przemoc fizyczną i psychiczną. Pokazuje to raport „Prawa ucznia w Polsce” autorstwa Stowarzyszenia Umarłych Statutów.
Bądź na bieżąco z najważniejszymi informacjami subskrybując nasz codzienny newsletter 300Sekund! Obserwuj nas również w Wiadomościach Google.
To organizacja pozarządowa założona w 2020 r. Wyrosła na bazie grupy nieformalnej licealistów i studentów, obecnie to społecznicy, którzy mówią o prawach ucznia oraz upowszechniają wiedzę na ten temat.
Badanie „Prawa ucznia w Polsce” powstało na podstawie blisko 1000 ankiet wypełnionych przez uczniów szół podstawowych, ponadpodstawowych oraz młodych absolwentów tych szkół. W 95 proc. były to osoby ze szkół publicznych. Opiniami podzielili się uczniowie ze wszystkich województw.
Jak uczniowie czują się w szkole?
Ankietowani wystawili systemowi edukacji i nauczycielom niską ocenę. Nieco ponad 60 proc. badanych stwierdziła, że w ich szkołach dochodzi do przekraczania ustalonej maksymalnej liczba sprawdzianów w tygodniu.
W rezultacie uczniowie są przemęczeni i przepracowani. Aż 65 proc. badanych twierdzi, że liczba zadań domowych i sprawdzianów nie pozwala im na wygospodarowanie czasu na wypoczynek, a 64 proc. zgadza się z twierdzeniem, że ich plan zajęć jest nieprawidłowo ułożony i wymaga od nich zbytniego wysiłku. To dane więcej niż alarmujące.
Niepokojące jest też inne zjawisko. Stowarzyszenie Umarłych Statutów ustaliło, część uczniów (12 proc.) spotkała się w szkole z przemocą fizyczną ze strony nauczycieli.
Jednocześnie gorzej sytuacja wygląda w przypadku stosowania przemocy psychicznej przez nauczycieli względem uczniów. Tutaj tylko 19 proc. ankietowanych wskazało, że w ich szkole nigdy nie zdarzały się przypadki przemocy psychicznej ze strony nauczycieli. Jednocześnie 30 proc. badanych odpowiedziało, że do takich sytuacji dochodziło „czasem”, 16 proc. że „zazwyczaj”, 7 proc. że „zawsze, a 23 proc. że „rzadko”.
Zobacz również: Czarne myśli młodych głów. Uczniowie w Polsce przechodzą psychiczny kryzys
Twierdząco na pytanie o to, czy nauczyciele odnosili się w niewłaściwy sposób do uczniów odpowiedziało 28 proc. ankietowanych. Czym przejawiało się to niewłaściwe zachowanie? Np. wyśmiewani byli uczniowie ze słabszymi wynikami w nauce, na nieodpowiednie uwagi pozwalali sobie też nauczyciele wychowania fizycznego.
– Ze względu na specyfikę zajęć wychowania fizycznego, mając na uwadze zgłaszane nam często zastrzeżenia co do sposobu ich prowadzenia, postanowiliśmy zadać odrębne pytania dotyczące niestosownych uwag nauczycieli tego przedmiotu. Tylko mniej niż połowa badanych (41 proc.) odpowiedziała, że „nigdy” nie spotkała się z takim zachowaniem. Co piąty ankietowany wskazywał, że miał do czynienia z taką sytuacją „zawsze” (10 proc.) lub „zazwyczaj” (12 proc.). Opcję „czasem” wybrało 16 proc. ankietowanych, a „rzadko” – 13 proc. – wyliczają autorzy raportu.
Niesprawiedliwe ocenianie
Uczniowie mówią też, że są niesprawiedliwie oceniani.
Często w polskich szkołach można spotkać się też ze stosowaniem oceniania jako formy kary – czy to zbiorowej (np. „karna kartkówka” dla całej klasy), czy indywidualnej (np. wzięcie „niegrzecznego” ucznia do odpowiedzi ustnej). Niemal połowa badanych (49 proc.) wskazała, że „zawsze” lub „zazwyczaj” miała do czynienia z taką sytuacją.
Poza tym uczniowie na pytanie o to, czy w ich odczuciu kiedykolwiek zostali ocenieni niesprawiedliwie, odpowiedzieli w dużej liczbie twierdząco: aż 68 proc. z nich miało poczucie, że otrzymało ocenę niższą niż powinni byli otrzymać.
Przeczytaj też: Gdzie nauczyciele zarabiają najwięcej? Polska wypada źle w europejskim rankingu
Ponad połowa badanych (55 proc.) zgodziła się z twierdzeniem, że ich ocena zależy od tego, czy nauczyciel ich lubi, a 46 proc. uważa, że ich zachowanie ma wpływ na to, jakie otrzymują oceny. Ponad jedna trzecia ankietowanych (36 proc.) sądzi, że zawsze są oceniani tak samo, niezależnie od tego, jak bardzo się starają. Jednocześnie też 42 proc. uczniów uważa, że nauczycieli nie interesuje, jakie postępy w nauce robią.
– Wyniki te pokazują, że dla wielu uczniów ocenianie może być demotywujące, bo w ich odczuciu dla nauczyciela nie ma znaczenia to, ile pracy i wysiłku wkładają w naukę i swój rozwój – ocena według nich zależy bowiem od tego, jak nauczyciel ich postrzega i co o nich myśli. Uczniowie nie mają poczucia, że są równo traktowani przez nauczycieli, co tym bardziej deprecjonuje obecny w szkołach paradygmat oceniania – podsumowuje Stowarzyszenie Umarłych Statutów.
To także może Cię zainteresować:
- Edukacja wyższa to luksus. Ile trzeba zapłacić za studia w Polsce lub za granicą?
- Coraz mniej rodzin zastępczych. Chętnych ubywa, bo państwo nie zapewnia im wsparcia
- Młodzi ludzie ocenili polski system edukacji. Mają mu wiele do zarzucenia
- Jakich zawodów brakuje w UE? Niektóre są zdominowane przez jedną płeć