Zastąpienie stawek WIBOR nowym wskaźnikiem i wakacje kredytowe to elementy nowego pakietu wsparcia dla kredytobiorców, jaki zaprezentował w poniedziałek premier Mateusz Morawiecki.
Odejście od WIBOR, który jest dziś bazą do wyliczania oprocentowania dla większości kredytów hipotecznych, to jeden z czterech punktów planu, zaprezentowanego przez premiera podczas Europejskiego Kongresu Gospodarczego w Katowicach. Pozostałe to m.in. wakacje kredytowe oraz dofinansowanie Funduszu Wsparcia Kredytobiorców.
Co zamiast WIBOR
Jak poinformował szef rządu, polityczna decyzja w sprawie zmian w systemie ustalania oprocentowania już zapadła. Jak mówił, rząd musi reagować w sytuacji, gdy w wyniku wojny w Ukrainie wywołanej przez Rosję i związanego z nią wzrostu inflacji bank centralny musi podnosić stopy procentowe. W ślad za tym rośnie WIBOR i dlatego jednym z głównych punktów planu wsparcia kredytobiorców jest odejście od niego.
– Apelowaliśmy długo o to, żeby banki wypracowały bardziej sprawiedliwy mechanizm [ustalania oprocentowania – red.] niż WIBOR. Nie doszło do tego, aż do tego momentu. Od 1 stycznia 2023 roku, razem z regulatorem rynku i we współpracy z Sejmem, narzucimy inną niż WIBOR metodę kalkulacji, opartą o stawki depozytów over-night. Jest ona znacząco bardziej korzystna dla kredytobiorców – mówił premier na wystąpieniu otwierającym EKG.
Jego zdaniem, dzięki takiej zmianie oprocentowanie kredytów powinno znacząco spaść.
Jak miałaby technicznie wyglądać zmiana wskaźnika? Według premiera, banki co prawda pracują nad alternatywnym wskaźnikiem dla WIBOR, ale prace trwają już bardzo długo. I jeśli do końca roku nie opracują wskaźnika opartego na stopie over-night, to rząd zmusi je, aby oprocentowanie było oparte o stawkę Polonia. Premier dodał, że nadal jest jeszcze czas, żeby urealnić koszt pieniądza poprzez odpowiednią zmianę. Ale z pewnością nastąpi odejście od WIBOR-u.
Stawka POLONIA to wskaźnik publikowany przez NBP, wyznaczany jako średnie oprocentowanie niezabezpieczonych depozytów międzybankowych zawartych na termin over-night. Obecnie wynosi około 4,10 proc. Dla porównania – WIBOR 6M, używany do ustalania oprocentowania przez największe polskie banki, to dziś 5,93 proc.
Wakacje kredytowe i więcej pieniędzy w FWK
Kolejnym punktem rządowego programu wsparcia mają być wakacje kredytowe w 2022 i 2023 roku dla osób, które już mają kredyt hipoteczny.
– Jedna rata kredytowa w kwartale zostanie niejako przesunięta do spłaty, bez odsetek. Łącznie w tym okresie będzie to 8 rat kredytowych – mówił premier.
Premier podał także, że banki będą musiały dofinansować Fundusz Wspierania Kredytobiorców, który funkcjonuje już dzisiaj.
– Zmuszamy sektor bankowy do znacząco większego dofinansowania Funduszu Wsparcia dla Kredytobiorców. Banki będą musiały zasilić ten fundusz dodatkową kwotą w wysokości ok. 1,4 mld zł. łącznie – będzie to ok. 2 mld zł – mówił Morawiecki.
Ostatni punkt planu to stworzenie Funduszu Pomocowego dla wzmocnienia sektora bankowego, zasilonego kwotą 3,5 mld zł. Nie będą to fundusze z budżetu państwa, ale środki pochodzące z zysków banków komercyjnych – wskazał Morawiecki.
Oprocentowanie depozytów powinno wzrosnąć
Premier Morawiecki dodał, że banki powinny także zmienić swoją politykę w sprawie oprocentowania depozytów. Podkreślał, że sytuacja, w której oprocentowanie kredytów rośnie w ślad za podwyżkami stóp procentowych, a stopy procentowe depozytów nadal są niskie, generuje wysokie zyski banków.
– Dziś banki nadmiernie korzystają z rosnących stóp procentowych. Mam nadzieję, że we wszystkich bankach są prowadzone pilne analizy, jak doprowadzić do podwyżek stóp procentowych depozytów. Powinny one pójść natychmiast [za oprocentowaniem obligacji – red.] w górę – mówił premier. I dodawał:
– Jestem przekonany, ze zerowe depozyty przejdą za chwilę do przeszłości. I pojawią się dobre stawki 3 lub 4-procentowe, które muszą podążać w ślad za stopą referencyjną.
W ostatnich dniach największe banki detaliczne, kontrolowane przez Skarb Państwa informowały o wprowadzeniu nowej oferty oszczędnościowej. Wzrost oprocentowania lokat w PKO BP nastąpił 22 kwietnia, a podwyżki w Pekao SA będą od 4 maja.
Czytaj też: