Ile rodzin w Polsce „żyje z socjalu”? Wygląda na to, że zdecydowana mniejszość. Taki wniosek można wysnuć na podstawie ostatnio opublikowanego raportu Ministerstwa Finansów.
Ministerstwo Finansów przeanlizowało, jak wygląda wsparcie rodzin finansowane z publicznych środków. W Polsce rodziny mogą bowiem pobierać kilka różnych świadczeń, a 500 Plus jest tylko jednym z nich.
Ogólny wniosek? Rodziny, które dostają więcej niż 3 rodzaje świadczeń i o których niektórzy złośliwie mówią, że „żyją z socjalu” stanowią zdecydowaną mniejszość. Według danych z urzędów skarbowych i ZUS z 2018 r. (bo takie analizowało MF) było to tylko 49 tys. rodzin.
Dla porównania samo 500 Plus w tym samym czasie dostawało około 1,2 mln rodzin.
500+ jedynym świadczeniem dla większości rodzin
Z raportu wynika, że biorąc pod uwagę wszystkie możliwości współwystępowania świadczeń w ciągu roku, największą grupę stanowiły rodziny, które w ciągu roku pobierały tylko świadczenie wychowawcze, czyli właśnie 500 Plus.
Drugą najliczniejszą grupą były rodziny, które dostawały zasiłek rodzinny i świadczenie wychowawcze. Mowa o 893 tys. rodzin. I tu Ministerstwo Finansów tłumaczy, że w przypadku zasiłku rodzinnego spadek świadczeniobiorców może być spowodowany spóźnieniami w złożeniu wniosku na nowy okres świadczeniowy (prawo do świadczenia jest ustalane od miesiąca złożenia wniosku, bez wyrównania za wcześniejsze miesiące w ramach obowiązującego okresu świadczeniowego).
Zobacz też: Cena 800+. PiS przedstawia koszt realizacji obietnic wyborczych
Zasiłki rodzinne przysługują rodzinom lub osobom uczącym się, których dochód w przeliczeniu na osobę nie przekracza pewnego ustalonego progu (aktualnie 674 zł miesięcznie w przeliczeniu na członka rodziny lub 764 zł jeżeli członkiem rodziny jest dziecko legitymujące się orzeczeniem o niepełnosprawności lub orzeczeniem o umiarkowanym albo znacznym stopniu niepełnosprawności).
Świadczenie przysługuje od urodzenia dziecka do momentu ukończenia przez nie 18. roku życia lub, jeśli wciąż się uczy, do ukończenia 21 lat. Od powyższej zasady jest jeden wyjątek: limit wieku dziecka wydłuża się do 24. roku życia, jeśli kontynuuje ono naukę w szkole i legitymuje się orzeczeniem o umiarkowanym albo znacznym stopniu niepełnosprawności. Obecnie kwotowo wygląda to tak: 95 zł na dziecko do ukończenia przez nie 5. roku życia, 124 zł – 5-18 rok życia, 135 zł – 18-24 rok życia.
Ile rodzin dostaje zasiłek opiekuńczy?
Trzecie miejsce przypadło rodzinom beneficjentów świadczeń opiekuńczych, którym nie przysługują świadczenia dla rodzin z dziećmi (850 tys. rodzin). Aktualnie zasiłek opiekuńczy wynosi 620 zł miesięcznie. Dostają go osoby, które rezygnują z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej w związku z koniecznością sprawowania stałej opieki nad osobą legitymującą się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności albo orzeczeniem o niepełnosprawności. Kryterium dochodowe uprawniające do zasiłku opiekuńczego to 764 zł brutto miesięcznie na osobę w rodzinie.
Ogółem, 98,2 proc. rodzin wpisuje się w jedną z kombinacji świadczeń. Pokazuje to poniższy wykres.
Im więcej świadczeń jednocześnie, tym mniej beneficjentów
Z drugiej strony tylko 14 tys. rodzin pobierało jednocześnie 500+ oraz świadczenie rodzicielskie. Tyle samo rodzin dostawało świadczenie wychowawcze, zasiłek rodzinny, świadczenie opiekuńcze oraz świadczenie z Funduszu Alimentacyjnego. Cztery rodzaje świadczeń w tym samym czasie otrzymywało łącznie 49 tys. rodzin.
Świadczenie rodzicielskie przysługuje osobom sprawującym opiekę nad dzieckiem, które z powodu swojej sytuacji zawodowej nie mogą skorzystać z zasiłku macierzyńskiego lub uposażenia macierzyńskiego. To wsparcie np. dla osób bezrobotnych, studentów czy pracujących na umowę o dzieło. Wynosi ono 1000 zł. Wypłacane jest od 52 do 71 tygodni od momentu urodzenie bądź przysposobienia dziecka (czas trwania wypłat zależy od liczby dzieci).
Chcesz być na bieżąco? Subskrybuj 300Sekund, nasz codzienny newsletter!
Natomiast świadczenia z funduszu alimentacyjnego przysługują w wysokości bieżąco ustalonych alimentów, jednak nie wyższej niż 500 zł miesięcznie. Przyznanie prawa do świadczenia z funduszu alimentacyjnego uzależnione jest od spełnienia kryterium dochodowego. Aktualnie dochód na osobę w rodzinie nie może przekraczać 1209 zł.
Dlaczego niektóre rodziny nie chcą pieniędzy od państwa?
Jednocześnie Ministerstwo Finansów zwraca uwagę na zjawisko niekorzystania ze świadczeń mimo spełniania kryteriów formalnych do ich otrzymania.
Dlaczego niektóre rodziny nie pobierają świadczeń? Autorzy opracowania wskazują na obawę przed społeczną stygmatyzacją osób, które korzystają z pomocy państwa. Ważną rolę odgrywają też koszty transakcyjne (np. duża złożoność wniosku, konieczność raportowania wszystkich źródeł dochodów, utrat i uzysków) czy niedoinformowanie.
– Powyższe wyjaśnienia nie są od siebie niezależne. Na przykład, skłonność do pozyskania informacji na temat świadczenia jest tym większa, im wyższe jest świadczenie w relacji do kosztów transakcyjnych lub społecznej stygmatyzacji. Niedoinformowanie na temat przysługujących świadczeń może być większe dla świadczeń o niskiej wartości – tłumaczy resort finansów.
Ile rodzin nie pobierało świadczeń w 2018 r.? Jak wskazuje MF trudno jednoznacznie to oszacować. Mogło to być 0,5 do nawet 7,4 proc. Wszystko zależy od przyjętej metodologii.
Polecamy również:
- Rodzina z dziećmi na 40 metrach. Wybory mieszkaniowe Polaków podyktowane koniecznością
- Waloryzacja 500+ wpłynie na PKB i inflację. Minister tłumaczy, jak
- Młodzi liczą na wyższą emeryturę niż prognozuje ZUS. Brakuje edukacji w tej dziedzinie
- Więcej niż Niemcy, mniej niż Czesi. Tyle wydajemy na opiekę nad dziećmi