Odsetek osób zaszczepionych na Covid-19 wśród mieszkańców Ukrainy jest najmniejszy w Europie. Tłumaczymy, czy i w jaki sposób osoby uciekające z tego kraju przed rosyjską agresją mogą skorzystać ze szczepień w Polsce.
Według danych na 23 lutego – czyli na ostatni dzień przed początkiem inwazji na Ukrainę – zaszczepiona była ok. jedna trzecia mieszkańców Ukrainy.
To najniższy odsetek w Europie spośród krajów uwzględnionych w rankingu przez portal Our World in Data, prowadzony przez Uniwersytet Oksfordzki.
Poniżej prezentujemy pełną lista krajów europejskich wraz z odsetkiem osób zaszczepionych co najmniej jedna dawką (lista nie uwzględnia Bułgarii, która zmieniła system raportowania i nie jest możliwe gromadzenie danych o zaszczepionych w analogiczny sposób):
W Polsce odsetek zaszczepionych co najmniej jedną dawką – choć też niewysoki na tle Europy – jest obecnie dużo wyższy niż w Ukrainie i wynosi prawie 60 procent. W wielu krajach Unii (i nie tylko), w których będą szukać schronienia osoby uciekające przed wojną, ten odsetek jest jeszcze wyższy. Co więcej, wymagane mogą być certyfikaty szczepień, by np. przekroczyć granicę danego kraju na pokładzie samolotu lub korzystać w nim z usług publicznych.
W jaki sposób osoby uciekające z Ukrainy mogą więc zyskać dostęp do szczepień na terenie Polski?
Opieka medyczna dla obywateli Ukrainy
Ukraińcy uciekający przed wojną do Polski mogą korzystać bezpłatnie z publicznej służby zdrowia. Lekarze powinni ich przyjmować nieodpłatnie i udzielać świadczeń na takich samych zasadach, jak polskim obywatelom.
Tak wynika z komunikatów publikowanych na ten temat przez Ministerstwo Zdrowia i Narodowy Fundusz Zdrowia. Obie instytucje wskazują, że ukraińscy obywatele nie muszą się martwić ani o legalność swojego pobytu, ani o koszty leczenia.
Darmowe dla nich są także szczepienia przeciwko Covid-19.
Co ważne, chociaż zwykle do otrzymania świadczeń medycznych jest potrzebny numer PESEL – dzięki któremu można sprawdzić status naszego ubezpieczenia zdrowotnego – to osoby, które uciekły z Ukrainy przed wojną nie potrzebują tego numeru, by iść do lekarza.
Ponadto, na mocy procedowanej obecnie specustawy, będą one mogły wystąpić o nadanie tego numeru, co jeszcze ułatwi im korzystanie z polskiej służby zdrowia.
Jeśli chodzi o szczepienia przeciwko Covid-19, procedura wygląda następująco: najpierw dana osoba musi umówić się na wizytę u lekarza pierwszego kontaktu. Następnie lekarz wystawia skierowanie na szczepienie.
Z tym skierowaniem należy się udać do punktu szczepień, po uprzednim umówieniu wizyty.
Ze względu na sytuację osób uciekających z Ukrainy, które mogą chcieć lub musieć zmienić miejsce pobytu, rekomendowana jest dla nich jednozdawkowa szczepionka Johnson & Johnson. Ale w razie odpowiednich wskazań medycznych lub ze względów dostępności konkretnych preparatów, mogą otrzymać także inne dopuszczone w Polsce szczepionki.
Na Stadionie Narodowym w Warszawie, gdzie funkcjonuje punkt szczepień, jest też możliwość przyjęcia szczepionki bez umawiania wizyty i bez skierowania. Skierowanie od lekarza będzie wypisane na miejscu:
🇺🇦💉PUNKT SZCZEPIEŃ NA STADIONIE ZASZCZEPI OSOBY Z UKRAINY BEZ ZAPISÓW 🇺🇦💉
Punkt Szczepień na Stadionie Narodowym jest czynny codziennie w godzinach 8-19.
Osoby przyjeżdżające z Ukrainy mogą zgłaszać się bez zapisów. Skierowania zostaną wystawione na miejscu. pic.twitter.com/Co6JSwVvkq
— CSK MSWiA (@CSK_MSWiA) March 2, 2022
Szczegóły dotyczące szczepienia przeciwko Covid-19 dla Ukraińców są dostępne na oficjalnym portalu resortu zdrowia, także po ukraińsku:
Od dziś Minister @a_niedzielski wprowadził możliwość szczepienia przeciw #Covid19 osób narodowości ukraińskiej, które przekraczają granice Polski🇺🇦.https://t.co/eSielAPcNe.
— Ministerstwo Zdrowia (@MZ_GOV_PL) February 25, 2022
Co z obywatelami innych krajów?
Przed wojną na terytorium Ukrainy uciekają jednak nie tylko obywatele tego kraju. Czy oni także mogą skorzystać ze świadczeń publicznej służby zdrowia na takich samych zasadach, jak Ukraińcy?
Według ustawy o ochronie cudzoziemców, osoby ubiegające się w Polsce o ochronę międzynarodową mają prawo do podstawowej opieki zdrowotnej.
Jednak wiele osób, które w ostatnich dniach dostało się do Polski, nie aplikowało w sposób formalny o ochronę międzynarodową.
Ponadto zdecydowana większość komunikacji MZ i NFZ na ten temat wskazuje na dostępność świadczeń dla „obywateli Ukrainy” lub osób „narodowości ukraińskiej”.
Także procedowana specustawa w pierwotnym kształcie regulowała jedynie kwestię dostępu do usług publicznych w Polsce dla obywateli Ukrainy. Podczas prac w Sejmie, zaakceptowano poprawkę zaproponowaną przez klub poselski Lewicy, aby jej zapisy obejmowały także małżonków osób z ukraińskim obywatelstwem, którzy uciekają przed wojną. W środę 9 marca klub Lewicy zamierza wnioskować o dalsze rozszerzanie oferowanej ochrony:
Pomoc dla uciekinierów wojennych obejmie małżonków, którzy nie mają ukraińskiego paszportu. Nasza poprawka została przyjęta przez komisję.
Dobrze, że udało się wywalczyć choć tyle. Dziękuję wszystkim głosującym za!
Jutro na posiedzeniu będziemy walczyć o szerszą zmianę. pic.twitter.com/eUn4OD2NOk
— Adrian Zandberg (@ZandbergRAZEM) March 8, 2022
Redakcja 300Gospodarki zapytała o informację, na jakiej zasadzie świadczenia medyczne i dostęp do szczepień przeciwko Covid-19 przysługują uciekających przed wojną cudzoziemcom nieposiadającym ukraińskiego obywatelstwa. Swoje pytanie skierowaliśmy do Narodowego Funduszu Zdrowia oraz Ministerstwa Zdrowia.
Do momentu publikacji artykułu nie otrzymaliśmy w tej sprawie odpowiedzi.
Więcej na temat uchodźców z Ukrainy piszemy tutaj:
- Dworczyk: Mamy ponad 250 tys. miejsc dla uchodźców w hotelach, zajętych jest ok. 10%
- KNF: Polskie banki powinny niezwłocznie przygotować ofertę dla uchodźców z Ukrainy
- UE oferuje bezprecedensową pomoc ws. uchodźców z Ukrainy. Polska na razie odmawia
- Liczba uchodźców z Ukrainy przekroczyła 1 mln. Ilu z nich jest w Polsce?
- Ukraińcy jadą na wojnę. Polskie firmy transportowe i budowlane w opałach
O tym, jak można pomóc Ukrainie piszemy w tym artykule: Jak pomóc Ukrainie? Lista zweryfikowanych zbiórek i organizacji pomocy humanitarnej