Kobiety stanowią 48,4 proc. kadry akademickiej w Polsce, co przekłada się na 45,8 tys. etatów. Jednakże ich udział maleje wraz z awansem na kolejne stanowiska oraz zdobywaniem wyższych stopni i tytułów naukowych.
To wyniki najnowszego raportu obecności kobiet w polskiej nauce, który opublikował Ośrodek Przetwarzania Informacji.
Wyniki badań wskazują na znaczące dysproporcje płciowe w środowisku akademickim, szczególnie widoczne na wyższych szczeblach kariery naukowej. Według danych OPI, kobiety stanowią 48,4 proc. wśród 94,6 tys. kadry akademickiej w Polsce, co przekłada się na 45,8 tys. etatów. Ich udział spada jednak wraz z awansem na kolejne stanowiska oraz zdobywaniem wyższych stopni i tytułów naukowych.
Zjawisko tzw. szklanego sufitu jest szczególnie widoczne na poziomie profesury.
– Mimo, że udział kobiet wśród osób ze stopniem doktora w 2022 roku przekraczał 50 proc., to wśród profesorów kobiety stanowiły już tylko 28 proc. – mówi dr Aldona Tomczyńska, adiunktka i liderka Zespołu Data Science w OPI.
Indeks szklanego sufitu (GCI) potwierdza tę tendencję. W większości polskich uczelni GCI mieści się między 1 a 3, co oznacza, że kobiety mają mniejsze szanse na osiągnięcie najwyższego tytułu naukowego w porównaniu z mężczyznami.
Szczególnie niepokojąca sytuacja panuje w obszarze STEM (nauki ścisłe, technologia, inżynieria, matematyka), gdzie GCI wynosi 1,83. Oznacza to, że kobiety mają prawie dwa razy mniejsze niż mężczyźni szanse na zostanie profesorem w tych dziedzinach. A to duża strata, bo, jak piszą autorzy tej analizy, zróżnicowanie płci wśród wykładowców wpływa korzystnie na innowacyjność i jakość badań, dzięki różnorodnym podejściom i metodologiom.
– Najniższym udziałem kobiet wśród kadry akademickiej (33 proc.) charakteryzuje się obszar STEM. Natomiast w obszarze nauk społecznych i humanistycznych udział kobiet jest znacznie większy, wynosi on 50 proc. – zwraca uwagę dr Anna Knapińska, adiunktka w Laboratorium Baz Danych i Systemów Analityki Biznesowej OPI.
Eksperci podkreślają, że zwiększenie liczby kobiet wykładających na kierunkach inżynierskich mogłoby zainspirować więcej studentek do podejmowania kariery w dziedzinach STEM, przełamując tradycyjne bariery i stereotypy płciowe.
OPI, na zlecenie Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego, uruchomił nową sekcję „Kobiety w nauce” na portalu RAD-on (radon.nauka.gov.pl/raporty). Zawiera ona interaktywne raporty umożliwiające wyszukiwanie informacji dostosowanych do indywidualnych potrzeb użytkowników.
(oprac. KatMok)