Ziemia ociepli się o 1,5 stopnia Celsjusza już do 2040 roku, a dowody na wpływ człowieka na globalne ocieplenie są „jednoznaczne” – głosi najnowsza, szósta edycja raportu IPCC – najważniejszego dokumentu na świecie dotyczącego zmian klimatu.
Co mówi najnowszy raport IPCC?
Raport stwierdza, że jeśli nie nastąpią szybkie i radykalne redukcje emisji gazów cieplarnianych do 2030 r., szanse zatrzymania wzrostu globalnej temperatury na poziomie poniżej 1,5°C lub przynajmniej 2°C, będą już poza naszym zasięgiem. Bez odpowiednich działań, może to nastąpić w ciągu najbliższych 20 lat.
Raport przewiduje, że w nadchodzących dziesięcioleciach zmiany klimatyczne będą nasilać się we wszystkich regionach. Przy globalnym ociepleniu o 1,5°C będą narastały fale upałów, czekają nas dłuższe ciepłe i krótsze zimne pory roku. Raport pokazuje też, że przy globalnym ociepleniu o 2°C ekstremalne temperatury częściej będą osiągać krytyczne progi tolerancji dla rolnictwa i zdrowia ludzi.
Od 40 lat każda kolejna dekada jest cieplejsza od poprzedniej. Wiele zmian zaobserwowanych w klimacie jest bezprecedensowych na przestrzeni tysięcy, jeśli nie setek tysięcy lat, a niektóre z nich – takie jak ciągły i coraz szybszy wzrost poziomu morza – są praktycznie nieodwracalne.
W 2019 r. stężenie CO2 w atmosferze było wyższe niż kiedykolwiek w ciągu co najmniej 2 milionów lat. W przypadku metanu i podtlenku azotu zanotowano stężenia najwyższe od 800 000 lat.
Raport pokazuje, że emisje gazów cieplarnianych spowodowane działalnością człowieka już są odpowiedzialne za ocieplenie o około 1,1°C w porównaniu z okresem 1850-1900. Ocena ta opiera się na ulepszonych zestawach danych obserwacyjnych do oceny historycznego ocieplenia, a także postępie w naukowym zrozumieniu reakcji systemu klimatycznego na emisje gazów cieplarnianych powodowane przez człowieka.
Dlaczego to ważne?
Najnowszy raport Międzyrządowego Zespołu ds. Zmian Klimatu (IPCC) to najważniejsze, najbardziej aktualne i kompleksowe źródło wiedzy na temat zmiany klimatu, tego, jak przebiegała dotychczas oraz prognoz na przyszłość – tłumaczy Koalicja Klimatyczna, porozumienie 27 polskich organizacji pozarządowych zaangażowanych w działania na rzecz ochrony klimatu.
Raport IPCC z 2013 roku, który pokazywał, jak wyższe temperatury na Ziemi wpłyną na świat, był istotnym elementem dla Porozumienia paryskiego 2 lata później, w którym państwa świata zobowiązały się do powstrzymania wzrostu temperatur o „znacznie poniżej 2 stopnie Celsjusza”.
Tak jak poprzednie raporty IPCC, jest kulminacją długiego procesu gromadzenia wiedzy, rzetelnego podsumowania i weryfikacji wyników ponad 14 tys. badań prowadzonych na całym świecie.
Publikację przygotowało 234 autorek i autorów z 66 krajów, którzy łącznie na różnych etapach prac otrzymali ponad 78 tys. komentarzy recenzentów.
Co to jest IPCC?
Międzyrządowy Zespół ds. Zmian Klimatu (IPCC) jest organem ONZ zajmującym się oceną nauki związanej ze zmianą klimatu.
Został utworzony w 1988 r. przez Program Narodów Zjednoczonych ds. Ochrony Środowiska i Światową Organizację Meteorologiczną w celu dostarczania przywódcom politycznym okresowych ocen naukowych dotyczących zmiany klimatu, jej skutków i zagrożeń, a także przedstawiania strategii adaptacyjnych i łagodzących.
Raporty IPCC są zatwierdzane i przyjmowane przez 195 państw (w tym Polskę) tworzących zespół.
Co mówią eksperci?
„Najnowszy raport IPCC musi ostatecznie zamknąć niechlubny rozdział w walce o klimat, w którym w przestrzeni publicznej było przyzwolenie na głosy ignorantów nauki, negujące wpływ działalności człowieka na zmianę klimatu. W świetle publikacji IPCC jest niepodważalne, że antropogeniczne emisje przyczyniają się do napędzania kryzysu klimatycznego. Od dziś już nikt, a w szczególności żaden polityk, nie ma prawa temu zaprzeczać. Od dziś nikt nie ma prawa podejmować decyzji mających negatywny wpływ na klimat. Musimy tego wymagać i egzekwować poprzez społeczne monitorowanie poczynań władzy oraz nasze decyzje podczas wyborów. Dziś nauka wysyła nam jasny komunikat: era paliw kopalnych, w tym węgla czy gazu, musi się natychmiast zakończyć – także w Polsce” – mówi prof. Zbigniew Karaczun z SGGW, ekspert Koalicji Klimatycznej.
„Dla Polski raport IPCC oznacza jedno – nie możemy dłużej zwlekać z przygotowaniem planu odejścia od spalania węgla do 2030 roku. Niewiele później musimy zrezygnować z wykorzystania gazu ziemnego. Rząd powinien przestać prowadzić krótkowzroczną politykę “od wyborów do wyborów” i zadbać o bezpieczną przyszłość dla nas, przyszłych pokoleń, a także dla polskiej gospodarki. Już dziś powinniśmy wykorzystywać dostępne środki, w tym pochodzące z funduszy unijnych, na budowę gospodarki neutralnej dla klimatu” – komentuje Anna Ogniewska z Greenpeace Polska, ekspertka Koalicji Klimatycznej.
„Dzięki nauce wiemy, że kluczowe jest jak najszybsze osiągnięcie neutralności klimatycznej. Polska energetyka węglowa jest najbardziej emisyjnym przemysłem w UE, dlatego musimy wnieść sprawiedliwy wkład we wspólny wysiłek redukcyjny. Tego wymagają nasze międzynarodowe zobowiązania, np. te zawarte w obowiązującym od niedawna europejskim prawie klimatycznym, ale także powinności rządu wobec własnych obywateli, którzy już teraz odczuwają skutki wieloletnich zaniedbań w polityce klimatycznej” – powiedział Wojciech Kukuła, starszy prawnik w Fundacji ClientEarth Prawnicy dla Ziemi, ekspert Koalicji Klimatycznej.