Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej odrzucił polską skargę dotyczącą funkcjonowania tzw. mechanizmu warunkowości. Oznacza to, że Polska może stracić kolejne miliardy euro z unijnych funduszy.
Mechanizm warunkowości pozwala na wstrzymanie wypłat dla kraju łamiącego zasady unijnego prawa. Został wprowadzony dwa lata temu. Polska – jeden z krajów, przeciwko któremu UE może chcieć zastosować mechanizm – zaskarżyła go do TSUE.
Dziś Trybunał oddalił skargę polskiego rządu.
#ECJ rejects the actions brought by #Hungary and #Poland against the #EUBudget conditionality mechanism on the respect of the #RuleOfLaw by Member States @Europarl_EN @EUCouncil
— EU Court of Justice (@EUCourtPress) February 16, 2022
Oznacza to, że UE będzie mogła zastosować mechanizm wobec Polski. Fundusze mogą być wstrzymane nawet w ciągu kilku tygodni – podaje Bloomberg.
– Dzisiejszy wyrok potwierdza niebezpieczną tendencję TSUE i instytucji UE do rozszerzania funkcjonowania przepisów prawa poza traktatami unijnymi. Polska zaskarżyła te przepisy, ponieważ uważamy, że wykraczają one poza traktat – powiedział rzecznik rządu Piotr Müller, odnosząc się do decyzji TSUE.
Co to jest mechanizm warunkowości?
Unijny mechanizm warunkowości pozwala na wstrzymanie wypłacania unijnych subwencji tym państwom członkowskim, które naruszają zasadę rządów prawa. Obowiązuje on od 1 stycznia 2021 roku.
Zgodnie z zasadami zatwierdzonymi w grudniu 2020 roku Komisja Europejska (KE), po ustaleniu, że doszło do naruszenia, może zaproponować rozpoczęcie procedury warunkowości wobec rządu konkretnego kraju członkowskiego UE. Następnie KE może obniżyć lub zawiesić płatności na rzecz tego państwa.
Kraje, które naruszają prawo UE, mogą być więc pozbawione środków z unijnego budżetu. Organy UE doszły bowiem do wniosku, że nieprzestrzeganie standardów praworządności przez państwa może stanowić zagrożenie dla unijnego budżetu.
Budżet UE jest m.in. źródłem funduszy przyznawanych państwom w ramach polityki spójności.
Zastosowanie mechanizmu warunkowości wobec Polski oznaczałoby, że Unia może wstrzymać wypłatę funduszy dla Polski.
Obecnie taka sytuacja ma miejsce z funduszami z Krajowego Planu Odbudowy. Obecnie Komisja Europejska blokuje dostęp Polski do 36 mld euro przeznaczonych dla naszego kraju na odbudowę gospodarki po pandemii. To równowartość prawie 7 proc. polskiego PKB.
Mechanizm warunkowości może teoretycznie zagrozić dostępowi Polski do całego unijnego budżetu, w którym dla Polski przewidziano ponad 75 mld euro do 2027 roku.