Ubóstwo w Polsce wyraźnie zwiększyło się w porównaniu z poprzednim rokiem. Stopa ubóstwa skrajnego wyniosła w 2023 r. 6,6 proc. To najgorszy wynik od 2014 roku.
Główny Urząd Statystyczny podał najnowsze dane dotyczące zasięgu ubóstwa ekonomicznego w Polsce. GUS wylicza skalę ubóstwa na podstawie badań budżetów gospodarstw domowych, które regularnie przeprowadza. Wyniki podaje w trzech miarach z podziałem na ubóstwo skrajne, relatywne i ustawowe.
Najbardziej dotkliwe jest skrajne ubóstwo. Skrajnie uboga osoba bądź rodzina ma wydatki mniejsze od minimum egzystencji. Minimum egzystencji to kwota konieczna do zaspokojenia podstawowych potrzeb konsumpcyjnych, bez których występuje biologiczne zagrożenie życia i rozwoju psychofizycznego człowieka. Minimum egzystencji wylicza Instytut Pracy i Spraw Socjalnych.
W 2023 r. minimum egzystencji wynosiło 901,04 zł zł miesięcznie w przypadku osoby samotnej. Natomiast np. w odniesieniu do rodzin z trójką dzieci próg minimum egzystencji wyniósł 4 044,23 zł (czyli 808,85 zł na osobę).
Kto jest najbiedniejszy?
Jak podaje GUS, w 2023 roku co 15. osoba w gospodarstwach domowych w Polsce żyła poniżej progu ubóstwa skrajnego.
– Niezmiennie do najbardziej zagrożonych ubóstwem skrajnym należały osoby w gospodarstwach utrzymujących się ze świadczeń społecznych (poza emeryturami i rentami) oraz z rolnictwa, a także gospodarstwa, w których osoba odniesienia legitymowała się co najwyżej wykształceniem gimnazjalnym. Wyraźnie częściej na ryzyko ubóstwa skrajnego narażeni byli też mieszkańcy wsi, zwłaszcza pozaaglomeracyjnych terenów wiejskich – informuje Główny Urząd Statystyczny.
Najmniej zagrożone ubóstwem skrajnym były osoby z gospodarstw domowych, których główne źródło dochodu stanowiła praca na własny rachunek.
Jednak zakresy ubóstwa zależą nie tylko od źródła dochodu. Inna zmienna to liczba dzieci. Wraz z większą liczbą dzieci na utrzymaniu w gospodarstwie domowym rosną odsetki osób doświadczających ubóstwa skrajnego.
– Wśród gospodarstw małżeństw z co najmniej trójką dzieci na utrzymaniu odnotowany zasięg ubóstwa skrajnego w 2023 r. wyniósł 6,9 proc., podczas gdy w gospodarstwach małżeństw bez dzieci na utrzymaniu wyniósł 1,7 proc., podobnie jak w gospodarstwach 1-osobowych (1,6 proc.) – wylicza GUS.
Zasięg ubóstwa skrajnego różnicuje także poziom wykształcenia. Najczęściej ubóstwa skrajnego doświadczają osoby z gospodarstw domowych, w których „głowa gospodarstwa domowego” legitymowała się wykształceniem co najwyżej gimnazjalnym.
– Wyraźnie wyższy od przeciętnego był także zasięg ubóstwa skrajnego wśród osób z gospodarstw domowych, gdzie osoba odniesienia legitymowała się wykształceniem zasadniczym zawodowym/branżowym (9,5 proc.) – zaznacza Główny Urząd Statystyczny.
W biedę wpędza również niepełnosprawność. W 2023 r. stopa ubóstwa skrajnego w gospodarstwach domowych z co najmniej jedną osobą posiadającą orzeczenie o niepełnosprawności wyniosła 9 proc., podczas gdy w gospodarstwach domowych bez takich osób – 6,1 proc.
Czym są ubóstwo relatywne i ubóstwo ustawowe?
Poza miarą ubóstwa skrajnego GUS podaje jeszcze tzw. ubóstwo ustawowe oraz ubóstwo relatywne.
To pierwsze pokazuje, jak duża była grupa osób, którym ze względu na ich dochody przysługiwało prawo do ubiegania się o pieniądze z pomocy społecznej.
Ubóstwo ustawowe w 2023 r. spadło, o około 2 punkty procentowe do 4,1 proc., w porównaniu do 6,2 proc. rok wcześniej.
Z kolei ubóstwo relatywne to miara pokazująca, jak dużo osób wydaje miesięcznie mniej niż połowę statystycznych wydatków gospodarstwa domowego w Polsce. To miara dzięki której wiemy, jak dużo osób może sobie pozwolić na dużo mniej niż statystyczny Polak.
W 2023 r. stopa ubóstwa relatywnego wyniosła 12,2 proc., czyli pozostała na podobnym poziomie co rok wcześniej (minimalny wzrost o 0,5 punktu procentowego).
Bądź na bieżąco z najważniejszymi informacjami subskrybując nasz codzienny newsletter 300Sekund! Obserwuj nas również w Wiadomościach Google.
Zmiany, które dotyczą zasięgu ubóstwa ekonomicznego w Polsce, nastąpiły po okresie wysokiej inflacji z 2022 r.
i w czasie jej stopniowego ograniczania w 2023 r. Wzrost liczby osób żyjących w skrajnym ubóstwie oraz stabilność ubóstwa relatywnego w połączeniu ze spadkiem ubóstwa ustawowego mogą wskazywać na rosnące różnice między najbiedniejszymi a resztą społeczeństwa.
To też może Cię zainteresować:
- Migranci zarobkowi z Azji i Ameryki Łacińskiej wybierają Polskę. Oto co ich przyciąga [GRAFIKA]
- Groszowe emerytury to coraz większy problem. Eksperci mówią, jak go rozwiązać
- Miliarderzy powinni płacić 2% podatku od majątku. To propozycja czterech państw G20
- Do 2050 roku połowa ludzkości może mieszkać w biedzie. Slumsy rozrastają się w Azji i Afryce