Siedemnaście organizacji sektora rolno-spożywczego zaapelowało o poparcie niezbędnych zmian w ustawie dot. systemu kaucyjnego na opakowania po napojach. W obecnym kształcie uważają ją za szkodliwą dla polskiego rolnictwa, przetwórstwa, konsumentów i środowiska, poinformowała Polska Federacja Producentów Żywności (PFPŻ).
Organizacje branżowe wystosowały apel do premiera, wicepremiera, marszałków Sejmu i Senatu, oraz ministra rolnictwa w sprawie wprowadzenia zmian do ustawy dotyczącej systemu kaucyjnego.
Celem tych zmian ma być zapobiegnięcie wielomiliardowym stratom, podwyżkom cen produktów żywnościowych oraz degradacji środowiska związanej z 16 miliardami opakowań po napojach, które mogą trafić na wysypiska zamiast zostać zebrane i przerobione na surowce wtórne w 2025 roku.
Czytaj również: System kaucyjny w Polsce od 2025 roku. Rząd przyjął projekt ustawy
Wielomiliardowe straty na horyzoncie
Organizacje ostrzegły, że bez wprowadzenia niezbędnych poprawek obecne zapisy projektu ustawy mogą doprowadzić do nieuzasadnionego wielomiliardowego wzrostu kosztów funkcjonowania przedsiębiorstw rolno-spożywczych oraz zniszczenia dobrze funkcjonujących systemów kaucyjnych na butelki szklane wielokrotnego użytku.
– Skutkiem będą nawet kilkudziesięciu procentowe wzrosty cen napojów, soków, napojów mleczarskich, wód i piwa. Uderzy to w polskich konsumentów i spowoduje spadek popytu. Tym samym znacząco pogorszy się i tak już trudna sytuacja finansowa zakładów przetwórczych i producentów rolnych – czytamy w apelu.
System kaucyjny jest niezwykle potrzebnym narzędziem do realizacji przez firmy przetwórcze, celów dotyczących zarówno poziomu zbiórki opakowań, jak i dostępu do surowca wtórnego (recyklatu). Jednocześnie to właśnie na firmach z wymienionych wyżej branż spoczywa cały ciężar utworzenia i utrzymania systemu kaucyjnego, podano.
– Państwo Polskie powinno zapewnić właściwe warunki prawne dla przedsiębiorców, gwarantujące efektywność ekonomiczną i środowiskową systemu, jego powszechność i przyjazność dla społeczeństwa. Niestety, bez proponowanych przez nas zmian ustawa szkodzi zarówno przetwórcom, rolnikom, jak i konsumentom, a co najważniejsze stwarza realne zagrożenie środowiskowe już w roku 2025 – podkreślono w apelu.
Skutki mogą być katastrofalne
Według organizacji, w obecnym kształcie ustawa spowoduje następująco:
Znaczące podwyżki cen napojów, napojów mlecznych, wód, soków, nektarów i piwa, miliardowe straty w postaci karnych opłat, które uderzą w przetwórców i rolników, obciążenie polskiego społeczeństwa dodatkowym podatkiem VAT naliczanym od kaucji, zniszczenie dobrze działających systemów kaucyjnych na butelki szklane wielokrotnego użytku, degradację środowiska [16 miliardów opakowań w 2025 roku nie zostanie zebranych – red.], oraz dyskryminację polskich przedsiębiorstw produkujących maszyny do zbiórki opakowań.
Organizacje podkreśliły, że ustawa wdrażająca system kaucyjny w Polsce ma kluczowe znaczenie dla wyżej wymienionych branż i jest niezwykle potrzebna z punktu widzenia zbudowania efektywnej środowiskowo i ekonomicznie gospodarki opakowaniami po napojach.
Mimo licznych apeli tych branż, ustawa zawiera zapisy, które – jak oceniają – stanowią realne zagrożenie dla finansowej egzystencji zarówno przetwórców, jak i rolników produkujących surowce takie jak mleko, owoce, warzywa i chmiel.
Branża apeluje o natychmiastowe zmiany
Stowarzyszenia apelują o przyjęcie czterech krytycznych poprawek, które zapobiegną zarówno potencjalnym wielomiliardowym stratom z tytułu karnych opłat produktowych już w roku 2025, jak również stratom środowiskowym, w postaci 16 mliliardów niezebranych opakowań po napojach:
- dodanie możliwości zbiórki opakowań przez organizacje odzysku w 2025 roku jest niemożliwe z powodu przepisów administracyjnych. Brak wprowadzenia poprawek grozi karnymi opłatami produktowymi sięgającymi ponad 7 mld zł dla butelek PET i puszek metalowych oraz 23 miliardy złotych dla szklanych butelek wielokrotnego użytku,
- zwolnienie kaucji na opakowania jednorazowego i wielokrotnego użytku z podatku VAT ma zachęcić społeczeństwo do działań prośrodowiskowych, nie obciążając dodatkowo polskich konsumentów i przedsiębiorców,
- ustawa w obecnym brzmieniu nie uwzględnia firm wprowadzających butelki szklane wielokrotnego użytku o pojemności do 1,5 litra, co zagraża funkcjonującym systemom kaucyjnym przez nie prowadzonym,
- zmiana obowiązkowych poziomów zbiórki wynikających z ustawy jest krytykowana, ponieważ nie ma uzasadnienia, żeby polska branża rolno-spożywcza była obciążona wyższymi obowiązkami niż przepisy unijne, co wpływa negatywnie na sektory mleczarski i sokowniczy.
– Obecny zapis w ustawie tworzy przewagę rynkową dla zagranicznych firm produkujących maszyny zbierające opakowania, co dyskryminuje polskie przedsiębiorstwa i może zawyżać ceny tych urządzeń, co z kolei szkodzi polskiej gospodarce – napisano w apelu.
Pod apelem podpisało się 17 organizacji, m.in. Krajowy Sekretariat Przemysłu Spożywczego NSZZ „Solidarność” czy Polska Izba Mleka.
300Klimat od września w nowej odsłonie. Zapisz się już dziś na nasz cotygodniowy newsletter.
Sejm przegłosował nowelizację ustawy o gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi, która zakłada wprowadzenie od 2025 roku systemu kaucyjnego na jednorazowe butelki z tworzyw sztucznych do 3 litrów, opakowania szklane wielokrotnego użytku do 1,5 litra oraz puszki metalowe do 1 litra. Za nowelizacją głosowało 433 posłów, ośmiu było przeciw, a sześciu wstrzymało się od głosu.
Od 1 stycznia 2025 roku wprowadzony zostanie system kaucyjny na jednorazowe butelki z tworzyw sztucznych na napoje o pojemności do 3 litrów. Chodzi np. o butelki na wodę, sok, nektar czy mleko. System kaucyjny obejmie także opakowania szklane na napoje wielokrotnego użytku o pojemności do 1,5 litra oraz puszki metalowe o pojemności do 1 litra.